Ốc đá là một trong những sản vật ngon bậc nhất ở núi rừng các tỉnh miền Trung như Quảng Trị, Quảng Ngãi... Người dân địa phương cho biết cứ đến mùa, nửa đêm ốc đá sẽ chui ra ngoài khỏi hang hốc, bám vào các tảng đá để kiếm ăn. Hễ thấy ánh sáng đèn pin, ốc vội co lại, rơi xuống nước. Đó chính là thời điểm thích hợp để người dân đi "săn" ốc đá về ăn và bán cho thương lái hay bán vào các nhà hàng, quán ăn.
Chị Thơm (45 tuổi, ở H.Đakrông, Quảng Trị) chia sẻ: "Ở những con suối sâu thường trong, sạch, ít bùn nên ốc đá sinh trưởng tốt. Ốc đá ở đây dày thịt và ngọt hơn hẳn so với ở các khe sông, khe suối gần bản nên người ta rủ đi nhau bắt.
Mùa ốc đá kéo dài khoảng 3 tháng, từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm. Các mùa khác trong năm vẫn có ốc đá nhưng số lượng ít và thịt ốc cũng không ngon bằng".
Theo chị Thơm, ngày trước ốc đá có nhiều vô kể, bà con bắt về để ăn và làm thành các món dân dã như ốc luộc, ốc chuối đậu, ốc xào. Khi du lịch phát triển, các nhà hàng mua ốc đá về làm các món đặc sản đãi khách gần xa. Từ đó, ốc đá trở nên có giá trị hơn, người dân đua nhau đi bắt mỗi khi đến mùa.
Theo khảo sát, ốc đá có giá khoảng 70.000 - 100.000 đồng/kg. Con ốc đá nhỏ bằng ngón út, chúng ăn rêu mọc trên đá và sinh sống ở suối nước trong nên ốc đá rất sạch.
Ốc đá bắt về thường không chế biến ngay mà đem đổ vào xô chậu ngâm nước một hai ngày để ốc bài tiết hết cặn bã. Nếu muốn đốt cháy giai đoạn này, chỉ cần giã vài quả ớt cho vào ngâm vài tiếng đồng hồ là có thể mang đi chế biến.
Trong các nhà hàng, ốc đá được làm thành các món như nấu canh, um sả ớt, nấu cháo, hầm với đậu đen, nhúng lẩu, xào sả ớt... Nổi tiếng nhất là ốc đá hầm đậu đen, vị ngọt béo của thịt ốc, vị bùi của đậu đen hòa quyện với mùi thơm của các loại rau gia vị khiến ai ăn thử một lần cũng thích mê mẩn hương vị của chúng.
"Ốc đá thường sống ẩn mình trong các khe đá hoặc vùng nước mát. Ban ngày chúng lặng lẽ nằm yên, đến đêm mới bắt đầu bò ra kiếm ăn, thường bám thành từng mảng trên các tảng đá ngầm dưới mặt nước. Những lúc trời chuyển mưa, ốc xuất hiện nhiều hơn bình thường, rất dễ bắt. Vì thế mà dân gian mới có câu “Dễ như hốt ốc” để nói về những việc đơn giản, dễ làm.
Ốc bu thường bám trên đá, cành cây khô hay các bụi rong ngập nước nên việc bắt chúng không quá khó. Khi ngâm ốc không nên ngâm quá lâu vì như vậy ốc sẽ bị yếu, mất vị ngọt, thậm chí có thể chết và làm hỏng món ăn. Dù chế biến món gì, ốc cũng phải được làm sạch kỹ lưỡng, sơ chế cẩn thận và ướp gia vị cho thấm. Một mẹo nhỏ để ốc nhả sạch bẩn là sau khi chà vỏ, ngâm chúng trong nước vo gạo, thêm vài lát ớt và ít nước cốt chanh. Sau khoảng 2–3 tiếng, ốc sẽ sạch, sẵn sàng cho bữa ăn ngon miệng", anh Thành (ở Quảng Nam) chia sẻ.
H.A