Dọc theo chiều dài đất nước Việt Nam, mỗi vùng miền đều sở hữu những đặc sản riêng mang đậm nét văn hóa bản địa. Với vùng Tây Nguyên đầy nắng gió, ca cao tươi dầm đường đá đã và đang trở thành một món ăn vặt gây thương nhớ – không chỉ với người dân địa phương mà còn khiến du khách phương xa tò mò tìm đến để thưởng thức.
Món ca cao dầm tưởng chừng đơn giản, nhưng lại rất tinh tế trong cách chọn nguyên liệu. Trái ca cao khi chín có màu vỏ chuyển từ vàng đến đỏ. Người thích vị chua nhẹ sẽ chọn loại vỏ vàng, trong khi những ai chuộng ngọt ngào sẽ ưu tiên trái đỏ. Sau khi cắt ngang quả, phần thịt và hạt bên trong được trộn cùng đường và đá nhuyễn.
Nếu như ở Tây Nguyên hay miền Tây như Bến Tre, Cần Thơ, món ca cao tươi dầm sữa đá đã trở nên quen thuộc thì với người miền Bắc, đây vẫn là một hương vị khá lạ lẫm. Tuy nhiên, chỉ trong vòng vài năm gần đây, loại quả này đã trở thành “cơn sốt” trên các chợ mạng, được săn lùng vì không chỉ ngon mà còn tốt cho sức khỏe.
Ca cao thường có nhiều vào mùa hè, khoảng 20.000-25.000 đồng/quả, hoặc 35.000-40.000 đồng/kg. Sau khi ăn phần thịt quả, người dùng có thể giữ lại hạt để lên men, phơi khô rồi rang chín, dùng để làm bột ca cao nguyên chất - nguyên liệu cho những ly ca cao nóng đầy dinh dưỡng.
Cây ca cao thuộc họ Trôm, vốn có nguồn gốc từ Trung Mỹ xa xôi, nhưng lại rất hợp với thổ nhưỡng của vùng đất Tây Nguyên và Nam Bộ. Sau khoảng 2,5 đến 4 năm trồng, cây sẽ cho ra những trái đầu tiên. Ca cao có hai vụ chính: hoa nở vào tháng 4-5 sẽ thu hoạch vào tháng 10-11, và hoa nở vào tháng 10-11 sẽ cho trái vào khoảng tháng 3-6 năm sau.
Bên cạnh giá trị nông sản, cây ca cao còn mang đến lợi ích môi trường. Trồng xen canh với các loại cây khác như dừa, điều hay cây ăn trái giúp nông dân tăng thu nhập mà không cần phá rừng. Vỏ quả ca cao cũng có thể tận dụng làm phân bón hữu cơ hoặc thức ăn cho gia súc, góp phần giảm thiểu rác thải nông nghiệp.
Đặc biệt, trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, ca cao nổi bật lên như một “siêu thực phẩm” nhờ hàm lượng lớn các hợp chất chống oxy hóa, giúp tăng cường miễn dịch, cải thiện tim mạch, hỗ trợ quá trình trao đổi chất, thậm chí tốt cho làn da và vóc dáng.
Những tác dụng của ca cao với sức khoẻ
Hỗ trợ người bị hen suyễn và dị ứng
Ca cao chứa hai hợp chất đặc biệt là theobromine và theophylline – cả hai đều được biết đến với tác dụng chống hen suyễn. Theobromine có khả năng làm dịu đường thở và giảm nguy cơ dị ứng, trong khi theophylline giúp giãn cơ đường hô hấp và có đặc tính chống viêm.
Tăng cường hệ miễn dịch
Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, ca cao góp phần thúc đẩy tuần hoàn máu, cải thiện sức khỏe đường ruột và giảm căng thẳng. Ngoài ra, flavonol có trong ca cao còn giúp hạ huyết áp, ngăn ngừa hiện tượng đông máu và giảm viêm – tất cả đều hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
Tốt cho sức khỏe răng miệng
Ca cao không chỉ bảo vệ nướu mà còn chứa các hợp chất polyphenol giúp chống lại sự ăn mòn men răng do axit gây ra. Điều này giúp răng chắc khỏe và giảm nguy cơ sâu răng.
Hỗ trợ quá trình trao đổi chất
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy những hợp chất thực vật trong ca cao có thể hỗ trợ giảm cân và cải thiện quá trình trao đổi chất. Chúng giúp cơ thể sử dụng carbohydrate hiệu quả hơn, điều hòa đường huyết, tăng hấp thụ glucose vào cơ bắp, từ đó cải thiện sức bền và hiệu suất vận động.
Giúp điều hòa mỡ máu
Ca cao được ghi nhận là có tác dụng tích cực đối với cholesterol, đặc biệt là giảm cholesterol LDL (loại “xấu”) và cải thiện nhẹ mức cholesterol toàn phần – nhất là ở những người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tốt cho tim mạch
Các hợp chất thực vật trong ca cao kích thích sản sinh nitric oxide – một chất giúp mạch máu giãn nở, cải thiện lưu thông máu và điều hòa huyết áp. Không chỉ giúp hạ huyết áp, ca cao còn góp phần giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Cải thiện làn da
Flavonol trong ca cao hỗ trợ tăng cường lưu lượng máu đến các lớp da, từ đó cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi và vẻ ngoài của làn da. Một số nghiên cứu cho thấy sử dụng ca cao đều đặn có thể giúp da khỏe và đẹp hơn một cách rõ rệt.
Hỗ trợ kiểm soát cân nặng
Không như nhiều người nghĩ, ca cao không gây tăng cân nếu sử dụng hợp lý. Với lượng vừa phải, ca cao giúp kiểm soát cảm giác thèm ăn, mang lại cảm giác no và cung cấp năng lượng. Nhờ hàm lượng chất béo và đường thấp cùng các chất dinh dưỡng thực vật, ca cao là một lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn giảm cân nhưng vẫn yêu thích hương vị ngọt ngào.
H.A