Ông H.V.C. (51 tuổi, Hà Nội) thời gian qua liên tục xuất hiện các cơn đau đầu âm ỉ, ngoài ra không có biểu hiện bất thường nào khác. Mỗi khi đau đầu ông C có uống thuốc, rồi nằm nghỉ là đỡ. Tuy nhiên, do tình trạng kéo dài và hay lặp lại nên người đàn ông này rất lo lắng.
Mới đây, ông đến viện thăm khám, kết quả chụp chiếu phát hiện có các nốt vôi hóa vùng cổ, vai, ngực, bụng, nên bác sĩ hướng tới tổn thương do ký sinh trùng. Trên hình ảnh chụp MRI não phát hiện tổn thương vùng chẩm hai bên, nốt vôi đồi thị rải rác hai bán cầu đại não, tiểu não. Với kết quả chụp chiếu trên, bác sĩ chẩn đoán tình trạng của bệnh nhân bị tổn thương não do ký sinh trùng (nang sán thần kinh Neurocysticercosis). Ông C. được kê đơn điều trị và theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe.
Khai thác tiền sử, ông C cho biết, trước đó ông thường xuyên có thói quen ăn các món đặc sản như gỏi cá, nem thính, thịt tái chanh… đặc biệt trong những dịp nghỉ lễ dài ngày, ông C thường tập trung người thân, bạn bè và sử dụng nhiều các món ăn này. “Các món ăn này được nhiều người ưa thích, phải ăn đông người mới ngon nên tôi thường dùng vào dịp nghỉ lễ, không ngờ đây lại là ổ gây bệnh, khiến não tôi bị tổn thương”, ông C nói.
Rất nhiều món ăn tái, sống được ưa thích trong dịp nghỉ lễ là mầm gây bệnh ký sinh trùng. Ảnh minh họa.
Theo TS.BS Ngô Chí Cương, ngoài trường hợp nam bệnh nhân trên, gần đây bệnh viện tiếp nhận nhiều bệnh nhân nhiễm các bệnh ký sinh trùng, điển hình là những bệnh ấu trùng sán dây lợn, nhiễm sán lá gan lớn…
Các bệnh về ký sinh trùng diễn biến âm thầm trong cơ thể người, kéo dài nhiều năm có thể tới 10 năm, thậm chí 20 năm với các biểu hiện sẽ khiến nhiều người lầm tưởng sang trường hợp bệnh lý thần kinh, tai biến mạch não. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể bị liệt nửa người và có những di chứng khác kèm theo.
Bác sĩ Cương cũng cho biết nguyên nhân nhiễm ấu trùng sán dây lợn ở người là do ăn uống không đảm bảo vệ sinh, ăn thực phẩm sống, chưa nấu chín như: Tiết canh, thịt lợn tái chưa nấu chín như nem chua, nem chạo... Hơn nữa ở một số vùng, tình trạng chăn thả lợn, bò rông vẫn còn nhiều. Trong chất thải của chúng có thể có trứng sán. Khi người hoặc động vật ăn phải rau cỏ, thực phẩm có trứng sán nhiễm sẽ phát triển nang trùng sán trong cơ thể.
Mặc dù đã được các chuyên gia y tế cũng như phương tiện truyền thông cảnh báo nhiều về hệ lụy của việc sử dụng đồ ăn chưa được chế biến chín nhưng tiết canh, gói cá, thịt tái… vẫn là món khoái khẩu của nhiều người dân Việt.
“Hiện nhiều người vẫn nghĩ tiết canh lợn, vịt, dê nhà nuôi là sạch, nên vô tư ăn tái, sống mà không hiểu rằng chúng không hề an toàn như mọi người vẫn nghĩ. Do được nuôi với quy mô nhỏ lẻ nên chúng hầu như không được người nuôi tiêm phòng các loại vắc xin, đặc biệt là các con vật này thường "bạ đâu ăn đấy” nên nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, giun sán rất lớn”, bác sĩ Cương cảnh báo.
Bác sĩ Ngô Chí Cương cảnh báo, rất nhiều người nhiễm ký sinh trùng sau khi ăn thịt lợn, ngan, vịt... được chế biến tái sống.
Theo các bác sĩ, ăn tiết canh không mát hay bổ huyết, cũng không có tác dụng chữa bệnh như nhiều người vẫn nghĩ. Một số người thậm chí còn quan niệm tiết canh có màu đỏ nên ăn vào ngày Rằm, mùng 1 sẽ mang lại may mắn, nhưng mắn đâu không thấy, chỉ thấy có những người dù mới ăn một lần đã bị nhiễm bệnh.
Ngoài tiết canh, thịt tái, nhiều người còn có thói quen ăn gỏi cá, rau sống… Đây được cho là nguyên nhân đưa ấu trùng sán di chuyển theo đường máu tới não, cơ và gây bệnh. Đã có những người được chẩn đoán u, ung thư não, gan, phổi nhưng nguyên nhân chính xác lại là ổ áp-xe ấu trùng giun, sán.
TS.BS Ngô Chí Cương đưa ra cảnh báo, khi mắc ký sinh trùng, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như: viêm túi mật, áp-xe gan, viêm đường mật cấp tính hoặc tụ máu dưới bao gan…Do vậy, để phòng bệnh, người dân nên:
- Nấu chín các thực phẩm trước khi ăn, kể cả là rau hay củ quả dùng làm rau;
- Rửa tay với xà phòng trong các trường hợp: Trước khi chế biến thực phẩm; mỗi khi tiếp xúc từ thực phẩm sống qua thực phẩm chín; trước khi ăn; sau mỗi lần đi vệ sinh;
- Vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ nấu ăn, chén bát. Có dụng cụ riêng sử dụng cho thực phẩm sống và thực phẩm chín;
- Tẩy giun sán và khám sức khỏe định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ.
LÊ PHƯƠNG.