Theo thống kê cho thấy, tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em có xu hướng gia tăng nhanh chóng trong những năm qua, đặc biệt sau đại dịch Covid-19. Trường hợp một bệnh nhân mới được các bác sĩ tại Hà Nội tiếp nhận gần đây chính là hồi chuông cảnh báo cha mẹ cần quan tâm, điều chỉnh sức khỏe dinh dưỡng của con kịp thời.
Theo đó, nam thiếu niên nên N.G.H dù mới 15 tuổi, nhưng nặng 110kg, đặc biệt trong vòng 3 tháng trở lại đây, H tăng hơn 20kg một cách mất kiểm soát, khi đó gia đình mới đưa đi khám. Kết quả thăm khám cho thấy, chỉ số BMI của H là 35,5kg/m2, đây là ngưỡng béo phì mức độ nặng.
Gia đình cho biết, tình trạng tăng cân của H kéo dài suốt 4 năm qua, đặc biệt tăng nhanh sau thời gian giãn cách xã hội do Covid-19. Trong thời gian đó, H chủ yếu học tập và sinh hoạt tại nhà, ít vận động, ăn nhiều đồ ăn nhanh và uống nước ngọt có ga. Hiện tại, trung bình mỗi bữa H ăn khoảng 3 bát cơm, mỗi ngày uống 1 lon nước ngọt và ăn 2 gói bim bim cỡ đại.
Thường xuyên ăn bim bim, uống nước ngọt kèm theo lười vận động là nguyên nhân khiến nam thiếu niên tăng cân. Ảnh minh họa.
Do tình trạng béo phì ở mức độ nặng, các bác sĩ đã thăm khám các lâm sàng khác, kết quả cho thấy, chỉ số đường huyết và acid uric cao, cùng với tình trạng thiếu hụt vitamin D. Kết luận sau khi thăm khám, bé H được chẩn đoán béo phì, tiền đái tháo đường và thiếu vitamin D - một hệ lụy điển hình từ chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu lành mạnh.
Với tình trạng hiện tại, bác sĩ nhấn mạnh việc điều trị cần có sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ của gia đình và đội ngũ y tế. Theo đó, cháu H. được xây dựng chế độ ăn kiểm soát năng lượng, bắt đầu cắt giảm 150 kcal/ ngày và tăng dần đến 500 kcal/ ngày, mục tiêu giảm 0,5 kg/tháng.
Đồng thời, trẻ cần loại bỏ nước ngọt ra khỏi thực đơn, chuyển sang dùng sữa không đường, hoặc sữa tách béo một phần. Việc luyện tập thể chất cũng được khuyến khích thực hiện đều đặn từ 30-60 phút/ ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần.
Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa Nhi Trần Thị Kim Ngọc cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến béo phì ở trẻ em, trong đó phổ biến là chế độ dinh dưỡng mất cân đối khi trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo (đồ chiên rán, thức ăn nhanh) và bột đường (bánh ngọt, nước ngọt, bim bim...), khiến năng lượng nạp vào vượt xa năng lượng tiêu hao, dẫn tới tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.
Ngoài kiểm soát chế độ ăn, việc thường xuyên vận động sẽ làm giảm nguy cơ béo phì ở trẻ. Ảnh minh họa.
Ngoài ra, béo phì còn có thể liên quan đến yếu tố di truyền và các ảnh hưởng của tâm lý xã hội. “Hiện rất nhiều phụ huynh không nhận ra con mình đã thừa cân, hoặc đánh giá thấp mức độ so với thực tế. Phần lớn cha mẹ chỉ đưa trẻ đi khám khi con kêu đau chân, đau xương, hay lo ngại về chiều cao. Quan niệm 'trẻ phải tròn trịa mới khỏe' vẫn còn phổ biến. Đây là những nhận thức chưa đúng”, bác sĩ Ngọc cảnh báo.
Bác sĩ Ngọc chia sẻ thêm, béo phì để lại nhiều hệ lụy, nhất là ở tuổi thanh thiếu niên như dậy thì sớm, nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm, áp lực tâm lý khi bị kỳ thị… Do vậy, việc phát hiện và can thiệp sớm tình trạng béo phì ở trẻ là yếu tố then chốt giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu, đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm trong tương lai.
Theo các chuyên gia, do cơ thể trẻ em còn đang trong quá trình tăng trưởng, bởi vậy nguyên tắc điều trị béo phì ở trẻ không phải là “ép cân” mà là kiểm soát tốc độ tăng cân - giúp trẻ duy trì cân nặng ổn định, hoặc giảm từ từ, song song với việc phát triển chiều cao.
LÊ PHƯƠNG.