Rau mùi hay còn gọi là ngò, ngò rí, ngò suôn, hồ tuy, mùi tui, mùi ta, là loài cây thân thảo sống hằng năm thuộc họ hoa tán (Apiaceae), có nguồn gốc bản địa từ Tây Nam Á về phía tây đến tận châu Phi.
Cây rau mùi cao 30–50 cm, thân nhẵn, phía trên phân nhánh. Lá ở gốc có cuống dài, có 1 đến 3 lá chét, lá chét hình hơi tròn, xẻ thành 3 thuỳ có khía răng to và tròn. Cây có mùi thơm, thường được trồng làm rau thơm và gia vị, tạo hương vị thơm ngon và hấp dẫn cho các món như phở, canh, món xào, cho vào nhân bánh mì hay gỏi cuốn.
Rau mùi có thể gieo làm nhiều đợt, vì thời gian từ gieo hạt đến thu hoạch của rau mùi chỉ từ 35 - 65 ngày. Thời vụ đầu gieo hạt từ cuối tháng 9 đầu tháng 10. Thời vụ giữa gieo hạt tháng 11, tháng 12. Thời vụ này thích hợp cho rau mùi phát triển và cho thu hoạch vào dịp Tết Nguyên đán.
Nếu trước đây rau mùi mọc dại, không ai mang ra mua bán ở chợ thì giờ đây chúng trở thành đặc sản được bán ở chợ dân sinh, siêu thị. Theo khảo sát, 1kg rau mùi có giá khoảng 25.000 đồng.
Trong thành phần của rau mùi có chứa lượng lớn tinh dầu cùng với nhiều hợp chất có lợi cho sức khỏe như chất béo, protein, xenlulozo, các axit béo omega-3 và omega-6, axit folic, các chất chống oxy hóa và các loại vitamin thiết yếu như A, B1, B2, C,... cùng nhiều khoáng chất khác.
Theo y học cổ truyền, rau mùi có tính ấm, vị thơm dễ chịu, giúp kích thích hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài khả năng giảm đầy hơi và bồi bổ dạ dày, rau mùi còn được sử dụng như một phương thuốc dân gian hỗ trợ trị cảm cúm, hạ sốt, giảm đau đầu, thông mũi và hỗ trợ điều hòa huyết áp – đặc biệt tốt cho người mắc chứng cao huyết áp.
Từ góc nhìn của y học hiện đại, rau mùi cũng được đánh giá là nguồn cung cấp dưỡng chất quý giá. Trong rau mùi có đầy đủ protein, chất béo, vitamin, khoáng chất và caroten – trong đó đáng chú ý là hàm lượng vitamin C rất cao, vượt trội so với nhiều loại rau thông thường. Chỉ với khoảng 7–10 gram rau mùi mỗi ngày đã có thể đáp ứng đủ nhu cầu vitamin C cho cơ thể.
Chính bởi các thành phần dưỡng chất có trong rau mùi mà khi chúng ta khéo léo tận dụng đưa vào món ăn còn tốt hơn uống thuốc bổ.
Các tác dụng của rau mùi với sức khoẻ
Hỗ trợ giảm đường huyết
Rau mùi có khả năng hỗ trợ điều hòa lượng đường trong máu một cách tự nhiên nhờ kích thích cơ thể sản sinh insulin. Ngoài ra, loại rau này còn thúc đẩy quá trình chuyển hóa carbohydrate, từ đó góp phần kiểm soát đường huyết hiệu quả – đặc biệt hữu ích cho người bị tiểu đường.
Cải thiện chức năng tiêu hóa
Rau mùi có tác dụng làm dịu các cơ trơn trong đường tiêu hóa, nhờ vậy giúp giảm tình trạng co thắt và rối loạn tiêu hóa. Việc sử dụng rau mùi thường xuyên có thể làm giảm triệu chứng đầy hơi, chướng bụng và đau bụng.
Giúp ổn định huyết áp
Đối với người bị cao huyết áp, việc bổ sung rau mùi vào khẩu phần ăn có thể mang lại lợi ích nhất định. Rau mùi hỗ trợ điều hòa nhu động ruột và hoạt động như một chất lợi tiểu tự nhiên, giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.
Tăng cường hệ miễn dịch
Rau mùi chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh như terpinene và quercetin – những hợp chất đã được chứng minh có khả năng tăng cường miễn dịch, bảo vệ tế bào thần kinh và ngăn ngừa ung thư.
Cải thiện mức cholesterol
Rau mùi có thể giúp hạ cholesterol xấu (LDL) và đồng thời làm tăng cholesterol tốt (HDL), từ đó hỗ trợ lưu thông máu và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Hỗ trợ điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu
Hạt rau mùi có đặc tính kháng khuẩn, giúp giảm triệu chứng và thúc đẩy quá trình phục hồi trong các trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu. Ngoài ra, nó còn làm dịu cảm giác đau rát, khó chịu.
Chăm sóc da, hỗ trợ trị mụn
Rau mùi khi giã nát, lấy nước cốt trộn với bột nghệ và thoa lên da mỗi tối có thể giúp cải thiện làn da, đặc biệt với da khô và da mụn. Ngoài ra, dùng nước sắc từ quả mùi để rửa mặt cũng mang lại hiệu quả làm dịu da và sáng da tự nhiên.
Bảo vệ sức khỏe răng miệng
Thân rau mùi chứa citronellol – một chất khử trùng tự nhiên giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây hại và hỗ trợ điều trị các vết loét. Chiết xuất từ rau mùi còn được dùng trong kem đánh răng nhờ khả năng khử mùi, làm giảm hôi miệng.
H.A