Từ xưa, người dân các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi đã sử dụng trái sả rừng như một thứ gia vị cho nhiều món ăn đặc sản của địa phương. Vì có mùi thơm gần giống với cây sả dưới đồng bằng, nên người dân gọi là quả sả rừng.
Trái sả rừng có kích thước bé như hạt tiêu, dậy mùi thơm nức mũi
Anh Chính (ở làng Bùi Hui, xã Ba Trang, Ba Tơ, Quảng Ngãi) cho biết, khoảng tháng 3, tháng 4 hàng năm là thời điểm trái sả rừng vào mùa. Cây sả rừng thuộc dạng cây thân gỗ, cành mảnh dẻ, thường mọc ở bìa rừng.
"Trái sả khi còn non có màu xanh còn khi chín sẽ chuyển sang màu vàng, rồi màu tím sậm. Mùa sả rừng kéo dài khoảng 3 tháng. Vì không có quanh năm nên người dân thường hái về ngâm mắm hoặc phơi khô để sử dụng dần trong năm", anh Chính nói.
Nếu như trước đây chỉ có người dân ở Ba Tơ, Quảng Ngãi biết tới trái sả rừng thì giờ đây chúng đã trở thành đặc sản nổi tiếng, được sử dụng trong nhiều nhà hàng, quán ăn để phục vụ du khách.
Theo đó, trái sả có thể để nguyên trái hoặc giã giập, nhuyễn tùy theo khẩu vị mong muốn. Sả rừng kho cá, kho thịt, ướp đồ nướng, làm muối chấm và còn nhiều món ăn khác.
Trên chợ mạng có vài địa chỉ rao bán trái sả rừng của Quảng Ngãi mỗi khi đến mùa. Trái sả tươi có giá khoảng 70.000 đồng/kg, trong khi đó trái sả khô có giá lên tới 250.000 đồng/kg. Loại này có thể bảo quản để sử dụng quanh năm mà vẫn giữ được mùi vị đặc trưng nên rất được ưa chuộng trên thị trường.
Là người bán trái sả rừng trên chợ mạng, chị Hồng (ở Quảng Ngãi) chia sẻ: "Ngày trước, cây sả rừng có nhiều ở bìa rừng nhưng giờ phải đi vào rừng sâu mới tìm thấy. Số lượng cây sả rừng bây giờ ít hơn, mỗi cây có thể thu hái từ 7-12kg trái mỗi khi đến mùa.
Người dân trong làng thường rủ nhau đi hái sả rừng theo từng tốp từ 3-4 người. Trái sả có kích thước bé, như hạt tiêu rừng nên người ta thường bẻ những cành nhỏ xuống để lấy quả. Sau khi hái về, quả được nhặt sạch, đóng gói bán cho thương lái hoặc đem phơi khô để bán dần trong năm.
Tôi thường thu gom của bà con rồi bán vào trong các nhà hàng hoặc rao bán trên mạng. Thời điểm đầu mùa, giá sả rừng khoảng 100.000 đồng/kg, đến giữa mùa nguồn hàng dồi dào hơn, giá hạ nhiệt hơn".
Trái sả có thể để nguyên trái hoặc giã giập, nhuyễn tùy theo khẩu vị mong muốn
Nhiều cửa hàng bán đặc sản còn chế biến sả rừng ngâm với ớt xiêm bán kèm và được nhiều khách hàng ưa chuộng với giá dao động 60.000 – 1000.000 đồng/hũ, tuỳ loại.
"Trái sả rừng rất thơm, mùi thơm toả ra gần giống với cây sả ở đồng bằng. Mình biết tới quả này trong một lần về nhà bạn ở Quảng Ngãi chơi. Sau đó, mình nhờ mua 1kg sả khô và 3 kg sả tươi về bảo quản, sử dụng dần trong năm. Thứ quả rừng này có thể đem kho cá, kho thịt, ướp đồ nướng, đều dậy mùi rất thơm. Sả tươi thì đem ngâm mắm, cho thêm ít ớt xiêm, chấm món gì cũng vô cùng hấp dẫn", anh Thành (ở Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ.
H.A