Mã thầy là loại củ thủy sinh họ cói mọc ở đầm lầy, ao, hồ, ruộng lúa và hồ cạn. Chúng có hình dáng giống như củ hành tây nhưng kích thước bé, màu nâu đậm, ruột trắng. Loại củ này rất quen thuộc với người Việt, trước đây chỉ được người dân quê thu hoạch về ăn cho vui miệng nhưng bây giờ chúng trở thành đặc sản nổi tiếng ở thành phố. Với hương vị mát lành, giòn ngọt cùng nhiều lợi ích cho sức khỏe, mã thầy mang lại thu nhập cho người nông dân.
Cây mã thầy mọc ở dưới nước
Theo tìm hiểu, mã thầy là loại cây thân thảo, sống lâu năm, có thân rễ mọc bò dưới nước. Cây thường mọc ở ao hồ, ruộng trũng và đặc biệt ưa đất bùn. Trước đây, mã thầy chỉ mọc hoang, nhưng hiện nay đã được trồng phổ biến tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên... cũng như ở vùng Đồng Tháp Mười, nơi có điều kiện đất phèn thích hợp cho sự phát triển của cây.
Một vụ mã thầy kéo dài khoảng một năm, thường thu hoạch từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau. Lúc mặt đất quanh gốc cây chuyển sang màu vàng chính là thời điểm báo hiệu củ đã đạt độ trưởng thành để thu hái.
Củ mã thầy được thu hoạch một mùa trong năm
Trên thị trường, giá mã thầy dao động từ 40.000 – 60.000 đồng/kg, còn loại đã gọt vỏ sẵn có thể lên đến 80.000 đồng/kg. Người bán cho biết, củ mã thầy gọt sạch có phần ruột trắng ngần, giòn như củ đậu nhưng vị ngọt và thơm hơn, rất thích hợp để ăn sống hoặc chế biến thành các món canh, chè hay nhân bánh.
Ở miền Nam, mã thầy thường xuất hiện trong món chè củ năng, hay được dùng làm nhân trân châu cho các món nước giải khát, nhờ vào độ giòn đặc trưng mà không loại nguyên liệu nào thay thế được.
Không chỉ là món ăn ngon miệng, mã thầy còn chứa nhiều dưỡng chất quý giá. Nhờ giàu vitamin nhóm B (đặc biệt là B2, B5 và B6), mã thầy giúp tăng cường thị lực, hỗ trợ giảm đau nửa đầu, chữa lành vết thương và làm chậm quá trình lão hóa. Ngoài ra, loại củ này còn cung cấp mangan, phốt pho, canxi và kali, những khoáng chất quan trọng giúp ngăn ngừa loãng xương, duy trì sức khỏe răng miệng, điều hòa huyết áp và bảo vệ tim mạch.
Những tác dụng của mã thầy đối với sức khỏe
Tăng cường thị lực
Một trong những công dụng nổi bật của mã thầy là giúp bảo vệ và cải thiện thị lực. Nhờ hàm lượng vitamin B6 dồi dào, loại củ này có khả năng hỗ trợ phòng tránh các vấn đề về mắt, đồng thời làm chậm quá trình suy giảm thị lực và thoái hóa điểm vàng – tình trạng thường gặp ở người lớn tuổi.
Giảm đau đầu và chứng đau nửa đầu
Mã thầy được xem là nguồn bổ sung vitamin B2 tuyệt vời cho cơ thể. Loại vitamin này có tác dụng làm giảm tần suất cũng như mức độ nghiêm trọng của các cơn đau đầu và đau nửa đầu. Việc đưa mã thầy vào thực đơn hằng ngày sẽ góp phần duy trì tinh thần minh mẫn và sức khỏe ổn định.
Ruột mã thầy có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành món ăn bổ dưỡng, mát lành
Hỗ trợ phòng ngừa loãng xương
Không chỉ giàu mangan – một khoáng chất quan trọng cho hệ xương – mã thầy còn cung cấp thêm canxi, kẽm và đồng. Sự kết hợp này giúp hạn chế tình trạng mất xương, đặc biệt hữu ích cho phụ nữ sau mãn kinh và những người có nguy cơ loãng xương cao. Bổ sung mã thầy thường xuyên sẽ góp phần giữ cho xương chắc khỏe và dẻo dai.
Bảo vệ răng miệng
Các khoáng chất như phốt pho và canxi trong mã thầy đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe răng và nướu. Việc tiêu thụ loại củ này giúp bảo vệ men răng, tăng cường độ chắc khỏe cho răng và ngăn ngừa các vấn đề nha khoa thường gặp.
Tốt cho hệ tim mạch
Mã thầy là nguồn kali tự nhiên rất tốt, giúp điều hòa huyết áp, giữ nhịp tim ổn định và hỗ trợ phòng tránh các rối loạn về tim. Nhờ đó, loại củ này trở thành lựa chọn lý tưởng cho những ai quan tâm đến sức khỏe tim mạch.
Hỗ trợ phục hồi vết thương
Theo nghiên cứu, vitamin B5 có trong mã thầy giúp thúc đẩy quá trình tái tạo da, đặc biệt hiệu quả trong việc làm lành các tổn thương da do xạ trị hoặc vết cắt nhẹ. Không chỉ vậy, mã thầy còn được biết đến với khả năng làm chậm quá trình lão hóa da, mang lại làn da tươi trẻ và khỏe mạnh hơn.
Cân bằng nội tiết tố nữ
Với hàm lượng vitamin E tự nhiên, mã thầy có tác dụng làm giảm triệu chứng tiền kinh nguyệt như đau bụng, căng thẳng, thèm ăn... Đồng thời, việc sử dụng mã thầy thường xuyên còn giúp ổn định nội tiết tố và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt một cách hiệu quả.
H.A