Chuối là loại quả quen thuộc, được trồng ở cả 3 miền, mỗi nơi có một giống chuối khác nhau tùy vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng. Tại làng Đại Hoàng (xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) có một giống chuối hương vị đặc biệt, từng là sản vật tiến Vua, đó là chuối ngự Đại Hoàng.
Trong sách sử địa phương, một lần vua nhà Trần cùng đoàn tùy tùng xuôi từ kinh thành Thăng Long về hành cung Thiên Trường nghỉ chân tại phủ Lý Nhân đã ăn thử loại chuối địa phương. Thấy chuối ngon, vua ban thưởng. Từ đó, chuối làng Đại Hoàng được có tên chuối ngự Đại Hoàng hay chuối tiến vua.
Chuối ngự Đại Hoàng là đặc sản tiến Vua
Chuối ngự có vỏ màu vàng óng như tơ và mỏng khi chín. Quả căng tròn, mùi thơm dịu. Ruột quả màu vàng nghệ, ngọt, dẻo, càng ăn càng thấy ngon, mang hương vị, đặc trưng riêng mà các dòng chuối khác không có được.
Chuối ngự Đại Hoàng có 3 loại là chuối ngự trắng, chuối ngự trâu và chuối ngự mít. Chuối ngự trắng quả to, khi chín vỏ có màu vàng tươi, sáng bóng, quả tròn lẳn, vàng thơm. Chuối ngự trâu quả to, vỏ khi chín có màu vàng nhạt, thịt quả màu vàng nhạt. Chuối ngự mít quả nhỏ, khi chín vỏ mỏng vàng đậm, thịt quả vàng hơi hồng và thơm ngát.
Chuối ngự có vỏ màu vàng óng như tơ và mỏng khi chín.
Giống chuối này có quanh năm nhưng dịp Tết là thời điểm chuối đắt khách hơn cả. Theo quan niệm của người dân địa phương, trong những ngày lễ Tết có nải chuối ngự tiến vua dâng lên bàn thờ gia tiên là biểu tượng cho sự đủ đầy của năm mới bởi vẻ ngoài sáng đẹp, hương vị thơm ngon và đặc biệt là lịch sử văn hoá tốt đẹp của loại chuối này.
Trên thị trường, chuối ngự Đại Hoàng được bán với giá từ 45.000-50.000 đồng/nải. Nếu mua cả buồng chuối thì giá dao động từ 300.000 - 600.000 đồng/buồng tùy thuộc vào số lượng nải chuối.
Chị Lan (chủ cửa hàng hoa quả ở Thanh Trì, Hà Nội) chia sẻ: "3 tuần nay tôi liên tục nhập chuối ngự Đại Hoàng về bán. Mỗi lần nhập 30 buồng nhưng bán trong 1-2 ngày là hết veo. Giống chuối này cho quả tròn trịu, màu sắc bắt mắt nên ai cũng tìm mua về để bày lên bàn thờ ngày Tết. Những ngày Tết nhờ mùi hương, chuối ngự sẽ chín dần, nhuộm một màu vàng ươm và thơm, làm cho không khí Tết thật đậm đà ấm cúng. Nải nào đẹp, số lẻ có giá tới cả trăm nghìn".
Hiện ở xã Hòa Hậu, nhiều hộ dân mở rộng mô hình trồng chuối Đại Hoàng để bán ra thị trường. Để buồng chuối đẹp mã, đạt chất lượng, gia đình tôi phải chăm sóc rất vất vả, phòng trừ sâu bệnh thường xuyên…
Chuối ngự được săn lùng vào dịp Tết để bày lên mâm ngũ quả
Ông Quang (ở xã Hòa Hậu) cho biết chuối ngự Đại Hoàng rất kén đất, chỉ phù hợp với dải đất ven sông Châu Giang chảy qua địa phận một số xã của huyện Lý Nhân. Nhiều địa phương khác cũng đã trồng giống chuối này, nhưng chất lượng không thể bằng chuối ngự trồng tại đất Hòa Hậu.
Ngoài ra, để chuẩn bị cho mùa Tết, các buồng chuối che chắn cẩn thận, gốc chuối được vun thành hàng thẳng tắp, mỗi cây có buồng được chằng buộc để chống gió đổ gãy.
PHÚ NGUYỄN