Hiện nay đang vào mùa nhót nên được bán với giá khá rẻ. Khi nhắc đến loại quả này, đa số mọi người đều nghĩ đây là món ăn vặt, có vị chua khi xanh, ngọt khi chín và ngon hơn khi chấm với muối ớt hoặc ăn ghém với một số loại rau khác. Do có vị đặc trưng nên loại quả này kích thích vị giác của người dùng rất mạnh, ngoài ra đây còn là gia vị dùng để chế biến một số món ăn.
Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, nhót còn là vị thuốc được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền, các bộ phận đều có thể sử dụng làm thuốc được. Nhà khoa học, lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội) cho biết, quả nhót có vị chua, chát, tính bình, có tác dụng trị ho, trừ đờm, bình suyễn, chỉ tả.
Nhót là món ăn vặt được nhiều chị em yêu thích, không chỉ có vậy nó còn hỗ trợ điều trị một số bệnh. Ảnh minh họa.
Theo đó, bài thuốc dân gian được nhiều người sử dụng nhất là trị ho, bằng cách dùng quả nhót xanh 10 quả, quả quất 10 quả, trần bì 10g sắc uống 1 thang/ ngày chia làm 3 lần. Hay người bị viêm hoặc hen phế quản có thể dùng: 10 quả nhót, tỳ bà diệp 6g, cúc bách nhật 6g. Sắc với 400ml nước, đun còn khoảng 200ml nước thuốc, chia 3 lần uống trong ngày. Uống thuốc liên tục 5- 7 ngày.
Ngoài ra, có thể dùng nhót để điều trị bệnh tiêu chảy, kiết lỵ bằng bài thuốc sau:
- Chữa tiêu chảy: Dùng quả nhót xanh 10 quả, rễ nhót 40g, rễ mơ lông 20g… sắc uống 1 thang mỗi ngày chia làm 3 lần.
- Chữa kiết lỵ mạn tính: Quả nhót chín 7 quả; lá khổ sâm 10 g, lá mơ lông 25g sắc uống1 thang /ngày, chia 03 lần. Lưu ý uống liên tục trong vòng một tuần đến 10 ngày.
Dù nhót có nhiều tác dụng với sức khỏe, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh nhưng khi sử dụng lương y Bùi Đắc Sáng đặc biệt lưu ý đến một số vấn đề sau:
- Không chấm nhiều gia vị: Khi ăn nhót đa số mọi người đều chấm với một số loại gia vị có vị cay mặn, điều này là tuyệt đối không nên vì sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Việc chấm nhiều gia vị sẽ khiến lượng muối nạp vào cơ thể quá nhiều, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, huyết áp. Với vị cay, nếu ăn nhiều có thể trung hòa vị chua của nhót, nhưng sẽ gây hại cho dạ dày.
- Chà vảy trước khi ăn: Dù là nhót chín hay xanh, trước khi ăn mọi người nên bỏ phấn (vảy) nhót cho sạch sẽ. Bởi nếu ăn cả vảy nhót có thể sẽ khiến bám dính vào cổ họng gây nên nên tình trạng bị ngứa họng, rát họng. Đặc biệt, những vảy nhót này ở dạng cứng khi ăn vào gây nên tình trạng khó tiêu, nếu ăn nhiều có thể bị đau bụng.
Dù là quả nhót chín khi ăn cũng cần chà vảy để không ảnh hưởng đến sức khỏe. Ảnh minh họa.
- Không ăn khi đói hay quá nhiều: Như đã nói, nhót là quả có vị chua, chỉ dùng ăn vặt hay ăn thưởng thức, không nên ăn nhiều. Ngoài ít dinh dưỡng, nhót có vị chua đặc trưng, khi ăn nhiều có thể làm tăng axit trong dạ dày, gây ảnh hưởng hệ thống tiêu hóa, thậm chí gây kích úng đau dạ dày, viêm loét dạ dày.
Không nên ăn nhót khi bụng đang đói vì sẽ làm gia tăng nguy cơ kích ứng dạ dày. Nên ăn nhót sau khi đã ăn cơm hoặc ăn lót dạ 30 phút để không ảnh hưởng đến dạ dày. Những người bị hội chứng ruột kích thích bị táo bón xen lẫn với tiêu chảy, đau bụng, đầy bụng, chướng hơi... cũng nên kiêng nhót.
Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, dạ dày, hệ tiêu hóa còn quá non nớt có thể chưa thích nghi được với vị chua của nhót. Với trẻ lớn hơn, khi ăn nhót cần lưu ý để tránh bị hóc hạt vì nó có thể gây nguy hiểm tính mạng cho trẻ, nên chà kỹ vảy, phấn trước khi ăn để tránh bị ho, rát họng.
LÊ PHƯƠNG.