Thiên lý, hay còn có các tên gọi khác là dạ lài hương, cây hoa lý…, tên khoa học là Telosma, thuộc chi thực vật có hoa trong họ Apocynaceae. Đây vốn là loại cây thân thảo, dây leo, mảnh, không có tua cuốn, phần thân hơi có lông nhất đặc biệt là ở bộ phận đang còn non. Hoa của cây thường mọc thành chùm to dưới nách lá, mỗi bông hoa có 5 cánh mở rộng với màu xanh lục hoặc ngả vàng.
Thời điểm cây cho hoa là vào khoảng đầu tháng 5 đến tháng 10 và đậu quả khoảng tháng 10 đến tháng 12.
Cây hoa thiên lý vốn leo bờ rào ở các miền quê Việt Nam
Đây là loại cây vô cùng quen thuộc ở các miền quê Việt Nam, chúng vốn mọc dại ở bờ bụi hoặc người dân trồng ở hàng rào. Đến mùa, hoa thiên lý được hái về để chế biến thành nhiều món ăn dân dã ở quê.
Theo đó, hoa thiên lý có thể xào bò, xào tỏi, xào tôm, làm gỏi, salad, nấu canh. Món hoa lý xào luôn có mùi thơm thật đặc biệt lúc ăn, những búp hoa vẫn còn ngậm vị ngọt, hòa quyện chút mặn ngọt gia vị, vừa mềm vừa giòn, ngon ngọt trong miệng.
Trên thị trường, giá bán hoa thiên lý rơi vào khoảng từ 110.000 đồng/kg. Để tìm mua loại rau này, các bà nội trợ có thể tìm đến các sạp hàng rau tại chợ dân sinh, trong siêu thị thì hiếm thấy hơn. Hoặc nếu tìm tới các trang thương mại điện tử, giá bán cho loại rau này cũng không giao động quá nhiều. Tuy nhiên, hoa thiên lý lại chỉ được giao hàng trong một phạm vi nhất định, không thể mang đi xa sẽ giảm chất lượng của loại thực phẩm này.
Ngoài ra, hoa thiên lý còn là một loại thuốc rất hữu hiệu trong dân gian.
Giúp thư giãn, cải thiện giấc ngủ
Hoa thiên lý được biết đến với khả năng hỗ trợ an thần và giúp giấc ngủ ngon hơn. Bạn có thể chế biến hoa thiên lý thành nhiều món ăn như canh hoa thiên lý, hoa thiên lý xào thịt bò hay nấu với thịt băm. Ngoài ra, một bài thuốc đơn giản từ hoa thiên lý, tâm sen và hoa nhài cũng có thể giúp bạn ngủ sâu hơn. Chỉ cần rửa sạch các nguyên liệu, nấu lấy nước uống hàng ngày, tình trạng mất ngủ sẽ dần được cải thiện.
Hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp
Với những người cao tuổi hay người mắc các bệnh về xương khớp, hoa thiên lý có thể trở thành một trợ thủ đắc lực. Các món ăn từ hoa thiên lý, như canh hoa thiên lý hay hoa thiên lý xào thịt bò, không chỉ thơm ngon mà còn giúp bổ sung dưỡng chất tốt cho xương khớp, giảm tình trạng đau nhức hiệu quả.
Giúp kiểm soát cân nặng
Nhờ vào hàm lượng chất xơ cao và lượng calo thấp, hoa thiên lý là lựa chọn lý tưởng cho những ai đang muốn duy trì vóc dáng. Loại thực phẩm này giúp đẩy nhanh quá trình trao đổi chất, giảm hấp thu chất béo, đồng thời tạo cảm giác no lâu, hạn chế lượng thức ăn nạp vào cơ thể. Khi kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý và luyện tập thể thao, việc giảm cân sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Tốt cho người mắc bệnh trĩ
Không chỉ là một thực phẩm giải nhiệt, hoa thiên lý còn có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh trĩ nhờ vào đặc tính sát khuẩn tự nhiên. Các dưỡng chất trong hoa giúp làm dịu vết thương, hạn chế viêm nhiễm và thúc đẩy quá trình phục hồi. Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể bổ sung hoa thiên lý vào thực đơn hàng ngày với các món như canh cua hoa thiên lý hoặc canh giò hoa thiên lý.
Hỗ trợ ngăn ngừa rôm sảy ở trẻ em
Mùa hè nóng bức thường khiến trẻ nhỏ dễ bị rôm sảy, gây khó chịu và ngứa ngáy. Một giải pháp đơn giản mà hiệu quả là nghiền nhỏ hoa thiên lý rồi nấu chung với bột hoặc cháo cho bé ăn. Cách này giúp thanh nhiệt, giải độc, từ đó làm giảm tình trạng rôm sảy một cách tự nhiên.
PHÚ NGUYỄN