Những ngày đầu thu, ở núi rừng các huyện Anh Sơn, Thanh Chương... ở Nghệ An có một loại quả đặc sản từng gắn với ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ sinh ra và lớn lên ở vùng đất này, đó là trái trồi.
Trái trồi là đặc sản ở núi rừng Nghệ An, hình dáng như cái bát úp ngược (Ảnh: Dân Việt)
Nhìn bền ngoài, trái trồi có hình dạng như chiếc bát úp, phần vỏ xù xì, khi còn non sẽ có màu xanh còn khi già sẽ chuyển dần sang màu nâu sẫm. Phần nhân bên trong của quả có hình trái tim. Dù có vẻ ngoài không đẹp mắt nhưng những người từng được thưởng thức thứ quả của núi rừng này nhận xét phần ruột của trái trồi rất bùi và béo, thơm ngọt, chắc chắn ai ăn thử một lần cũng mê mẩn hương vị của chúng.
Đây vốn là cây lâu năm, khá cao nên việc thu hái quả trồi không hề đơn giản. Với những cây thấp thì dễ, còn cây cao thì phải trèo lên, dùng sào để chọc xuống. Người dân địa phương thường chờ trái trồi chín rồi rụng đầy gốc, lúc đấy mang rổ ra nhặt mang về. Trái trồi chín rụng còn ngon ngọt hơn trái trồi hái trên cây.
Một điểm đặc biệt là trái này rất cứng, không thể dùng thìa hay dao để ăn được mà phải dùng đến búa.
"Theo kinh nghiệm của người dân nơi đây, trái trồi ngon bùi nhất phải là món luộc. Trái sau khi thu nhặt về phải rửa sạch, cho vào nồi đổ ngập nước, luộc khoảng 30 phút như luộc sắn, rồi đổ ra rổ cho ráo nước là có thể ăn được. Không giống với nhiều loại trái cây khác, trái trồi có phần thịt, vỏ rất cứng nên khi ăn, phải dùng búa đập mạnh, hoặc dùng dao chặt chẻ, sau đó mới dùng tay tách lấy hạt để ăn.
Trái trồi rừng khi luộc có sức lôi cuốn người thưởng thức bởi mùi vị thơm bùi như lạc luộc, lại có vị béo, ngọt nhẹ nơi đầu lưỡi rất hấp dẫn. Vì vậy mà từ lâu loại trái cây này đã được người dân nơi đây xem như là một loại trái đặc sản của núi rừng xứ Nghệ", anh Ngọc (ở Yên Thành, Nghệ An) kể.
Đập hạt trồi cũng phải có kinh nghiệm và phải khoẻ, kê hạt trồi lên đá hoặc thớt, dùng búa đập mạnh cho vỡ thành nhiều mảnh. Đập hạt trồi phải quen tay, nó mới "vỡ chuẩn", không bị té, không bị nát. Khi hạt vỡ, mọi người mới dùng que tre, tăm, tách nhân ra khỏi vỏ để thưởng thức.
Từ thứ quả của miền quê, giờ đây trái trồi thành đặc sản ở thành phố, nhiều người tò mò tìm mua về thưởng thức.
Trên chợ mạng thỉnh thoảng có địa chỉ rao bán trái trồi với giá khoảng 40.000 đồng/kg. Những người đã biết tới trái trồi thì tìm mua về để nhớ lại hương vị của tuổi thơ, còn những người chưa biết thì mua về để ăn thử.
Được ăn thử trái trồi trong một lần về nhà bạn ở Nghệ An, Lan Hương (hiện đang ở Ngọc Hồi, Hà Nội) chia sẻ: "Lần đầu nhìn trái trồi mình tò mò lắm, vì vẻ bề ngoài xù xì, không nghĩ là sẽ ngon. Nhưng khi được ăn thử thì thật sự bị mê, mê cái vị ngọt bùi rất lạ. Sau đó mình có mua vài kg mang về thành phố cho bạn bè ăn, đồng nghiệp ăn thử".
H.A