Nếu có dịp đến Tây Bắc và thưởng thức ẩm thực nơi này, chắc chắn bạn sẽ biết tới lá mắc mật. Đây là loại lá không thể thiếu trong các món như thịt nướng, vịt nướng, khâu nhục... làm nên đặc trưng riêng của ẩm thực Tây Bắc.
Lá mắc mật có mùi tinh dầu, được sử dụng để làm gia vị cho nhiều món ăn đặc sản Tây Bắc
Lá mắc mật được lấy từ cây mắc mật, còn có tên gọi khác là hồng bì núi, củ khỉ, tên khoa học là Clausena indica. Đây vốn là cây mọc hoang dại ở núi rừng Tây Bắc. Phần mặt trên của lá nhẵn và căng bóng, có màu xanh sẫm, kiểu dạng lá kép lông chim, mặt dưới có lớp mỏng mịn.
Lá này chứa nhiều tinh dầu thơm, thường được sử dụng để làm các món quay hoặc nướng, giúp tăng cường hương vị và sự hấp dẫn cho món ăn.
Người dân địa phương cho biết lá mắc mật có mùi rất thơm, vị cay nhẹ. Ngoài lá tươi, người ta còn mang lá đi phơi khô để sử dụng quanh năm.
Ngày trước, cây mắc mật mọc đầy ở các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hòa Bình... Khi chế biến các món nướng, người ta hái lá bánh tẻ về để làm nguyên liệu, tạo mùi thơm và hương vị.
Lá mắc mật là cho món ăn có hương vị riêng, ai ăn thử cũng thích mê mẩn
Tại các nhà hàng, quán ăn ở Tây Bắc, lá mắc mật được sử dụng để làm món ăn. Khách du lịch thưởng thức đều mê mẩn hương vị của loại lá rừng này, từ đó chúng được biết tới nhiều hơn.
Hiện nay trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, lá mắc mật tươi và khô được nhiều địa chỉ rao bán. Lá tươi có giá khoảng 50.000 đồng/kg, trong khi lá mắc mật khô có giá tới 200.000 đồng/kg.
Rao bán lá mắc mật trên chợ mạng, chị Thoa (ở Hà Đông, Hà Nội) cho biết: "Mình chuyên bán các loại đặc sản Tây Bắc, ngoài lá mắc mật còn có cả lá lồm, quả mắc mật... Loại lá này được người thành phố tìm mua nhiều trong những năm gần đây, đặc biệt vào các dịp lễ Tết.
Mình bán cả lá tươi và lá khô, ai thích loại nào mua loại đấy. Loại lá tươi thì dùng luôn, còn lá khô có thể bỏ ngăn mát dùng trong năm. Dù phơi khô nhưng loại này vẫn giữ nguyên mùi thơm và vị đặc trưng của lá mắc mật. Loại này người ta đóng gói sẵn 3 lạng, hút chân không".
Chị Hoan (ở Hà Tĩnh) cho hay, trước ở quê lá mắc mật rẻ bèo, thậm chí rụng đầy, muốn ăn thì ra vườn hái vào là có dùng luôn. Còn giờ muốn mua lá mắc mật không hề dễ, thỉnh thoảng mới thấy ở chợ bán, hoặc phải đặt hàng ở chợ chung cư.
Loại lá này có thể kết hợp với nhiều loại thực phẩm như thịt cá, hải sản...
"Mỗi khi nhìn thấy lá mắc mật, tôi đều mua về để chế biến các món thịt nướng, vịt nướng. Những món này nếu thiếu lá mắc mật chắc chắn sẽ kém phần thơm ngon. Năm ngoái, một người bạn tặng tôi một gói lá mắc mật khô, tôi thấy hương vị vẫn thơm ngon không kém lá tươi. Vì vậy, lần này tôi quyết định mua lá mắc mật khô để có sẵn trong nhà, cần là dùng ngay, không phải mất công tìm kiếm như trước", chị Hoan nói thêm.
PHÚ NGUYỄN