Nhắc đến các loại cá đặc sản của vùng sông nước miền Tây, không thể không nhắc tới con cá xác. Cá xác còn có tên gọi khác là cá sát sọc, cá sát, tên khoa học là Pangasius macronema. Nghe tên cá xác nhiều người sẽ thấy e dè, sợ hãi nhưng đây là một đặc sản nổi tiếng của vùng thượng nguồn sông Tiền, sông Hậu. Nếu như con cá bông lau nổi tiếng là đặc sản thơm ngon và hiếm có cùa dòng Mekong, thì cá xác được xem như là phiên bản thu nhỏ của loài cá này.
Nghe tên khiến nhiều người sợ hãi nhưng loài cá này thươm ngon, hấp dẫn
Cá xác có hình dáng khá giống cá basa nhưng kích thước nhỏ hơn nhiều. Cá trưởng thành thường dài tối đa khoảng 30cm và nặng khoảng 400 gram. Phần đầu của cá có hình nón, miệng nằm gần mép dưới và không thể co duỗi. Vòng cung miệng của cá xác cong rõ, với bốn vùng răng nhỏ và mịn được chia tách rõ ràng. Hai vùng răng ở giữa có dạng hình tròn, trong khi hai vùng bên ngoài có hình bầu dục. Ngoài ra, loài cá này còn có hai đôi râu – một đặc điểm điển hình của các loài thuộc họ cá tra.
Trước đây, loài cá này gắn liền với cuộc sống của người dân ở miền sông nước. Ngày đó, cứ đến mùa người ta lại đi bắt cá xác về làm đủ món ăn dân dã.
Cá xác có thể làm thành nhiều món ăn hấp dẫn
Theo đó, mỗi khi nước đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu chuyển sang màu đục, đó cũng là lúc bà con bước vào mùa đánh bắt cá xác. Gọi là "săn" nhưng ngày xưa loài cá này chỉ được xem là loại cá thứ phẩm, ít ai ăn nên nhiều vô kể. Hễ hôm nào kéo lưới trúng bầy cá xác là xem như mất cả tay lưới – cá vừa nhiều, vừa có ngạnh sắc khiến lưới rách tả tơi. Thậm chí chỉ cần dỡ vài bụi chài, dùng vợt quét nhẹ dưới đáy nước là thể nào cũng vớ được một mớ cá xác vùng vẫy tanh tách. Ngày trước, cá xác chủ yếu là món ăn dân dã của người nông dân, hoặc dùng để làm mắm.
Hiện nay, cá xác trở thành đặc sản nổi tiếng khắp nơi, được bán ra thị trường với giá khoảng 100.000-200.000 đồng/kg tùy thời điểm. Trong các nhà hàng, quán ăn, cá xác được đưa vào thực đơn để đãi khách. Bụng cá là phần ngon nhất, đoạn mỡ trắng trong, to gần bằng hai lóng tay út người lớn. Vị nó béo thanh, thơm lừng mà không gây ớn ngán tựa như cục mỡ cá hú sông vậy.
Loài cá này trở thành món ăn ngon trong nhà hàng
"Trước đây, cá xác sọc chỉ được dùng làm nguyên liệu cho những món ăn ở quê và ít được chú ý. Tuy nhiên, ngày nay loài cá này đã trở nên quen thuộc hơn và được nhiều người tìm mua. Do nguồn cá xác trong tự nhiên ngày càng khan hiếm, giá bán hiện cũng cao hơn trước. Cá tôi cung cấp đã được làm sạch, đóng gói trong túi zip và bảo quản lạnh. Khi mua về, khách chỉ cần rửa sơ qua là có thể chế biến ngay, vô cùng tiện lợi", người bán cá ở trên chợ mạng chia sẻ.
Vì mang lại giá trị về kinh tế, thời gian gần đây nhiều nông dân ở một số tỉnh đầu nguồn sông Mekong đã đánh bắt con giống cá xác ngoài tự nhiên mang về nuôi trong bè trên sông Tiền và sông Hậu bằng thức ăn công nghiệp để bán thương phẩm.
H.A