Sâu tre là tên gọi khác của con sâu măng, đặc sản nổi tiếng ở các tỉnh Tây Bắc, trong đó có Điện Biên. Chúng là sản vật thiên nhiên, không ai nuôi được nên vô cùng hiếm và đắt đỏ. Chúng thường làm tổ bên trong thân tre, dùng bột tre làm thức ăn để sinh trưởng nên được gọi là sâu tre.
Người dân địa phương cho biết sâu tre có quanh năm nhưng nhiều nhất vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch. Đây là thời điểm sâu béo, ngậy nhất. Mùa sâu tre cũng khá ngắn, chỉ tầm 1 tháng là đứt lứa nên thương lái thường tranh thủ gom, cấp đông để bán vào các nhà hàng hoặc bán đi các tỉnh thành.
Sâu tre sống ở trong thân tre, lấy bột tre làm thức ăn
Khi đi rừng, nếu bắt gặp những bụi tre non mà phần ngọn đã héo rũ, thân có các lỗ nhỏ li ti, thì gần như chắc chắn cây tre đó đã bị sâu xâm nhập. Lúc này, chỉ cần đốn cây xuống, dùng dao chẻ dọc thân tre một cách cẩn thận, bạn sẽ thấy hiện ra những con sâu trắng nõn, mập mạp nằm bên trong.
Sâu tre thường dài khoảng hai đốt ngón tay, lúc còn ẩn trong thân tre có màu trắng đục, trông khá giống sâu chít. Tuy nhiên, chúng khác ở chỗ khi ăn có độ giòn và vị béo đặc trưng. Người dân thường dùng sâu tre để chế biến thành nhiều món ăn ngon thay vì chỉ dùng để ngâm rượu như sâu chít.
Trước đây, sâu tre gắn với những bữa cơm của người dân ở Điện Biên, hoặc để đãi khách ở xa về. Sâu tre có thể được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, trong đó phổ biến nhất là rang hoặc xào.
Món sâu tre rang lá chanh có cách làm khá đơn giản. Sâu tre sau khi rửa sạch, để ráo nước thì cho vào bát, trộn đều với một ít muối, hạt nêm, tiêu và nước mắm, ướp khoảng 15 phút để ngấm gia vị. Bắc chảo lên bếp, phi thơm tỏi rồi cho sâu tre vào đảo nhanh tay. Khi sâu chuyển sang màu vàng nhạt, thêm lá chanh thái chỉ vào, đảo đều thêm 2-3 phút rồi bày ra đĩa. Thành phẩm là một đĩa sâu tre vàng ruộm, thơm nức mùi lá chanh, ăn kèm cơm trắng hay làm mồi nhậu đều rất đưa miệng.
Mùa thu hoạch sâu tre vào khoảng tháng 9, tháng 10
Theo khảo sát, trên thị trường, sâu tre được cấp đông, bán với giá lên tới 500.000 đồng/kg và được rất nhiều khách đặt mua, đặc biệt nhiều nhà hàng, quán nhậu từ lâu đã đưa món sâu tre vào thực đơn.
Sâu tre rang lá chanh được đưa vào nhiều món nhậu, được thực khách ưa chuộng vì ngon và lạ miệng
Là đầu mối bán sâu tre Điện Biên trên chợ mạng, chị Giang (40 tuổi) chia sẻ: "Sâu tre được khai thác hoàn toàn từ tự nhiên trong các khu rừng tre, không phải là sản phẩm nuôi trồng nên rất sạch và an toàn. Tuy nhiên, giá thành của loại đặc sản này khá cao, sâu tre cấp đông có giá khoảng 400.000 đồng/kg, trong khi hàng tươi có thể lên đến 500.000 đồng/kg. Tôi thường bán loại cấp đông và gửi đi các tỉnh, chủ yếu cung cấp cho các nhà hàng, quán ăn. Riêng với sâu tre tươi, khách cần đặt trước và chờ vài ngày mới có hàng vì việc bảo quản phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều".
PHÚ NGUYỄN