Tốc độ lây lan của sởi rất nhanh
Theo thống kê của Bộ Y tế, từ đầu năm tới nay cả nước ghi nhận khoảng 40.000 trường hợp nghi sởi, 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi. Số trường hợp nghi sởi ghi nhận cao nhất tại khu vực miền Nam (57%), miền Trung (19%), miền Bắc (15%), Tây Nguyên (gần 9%). Số ca mắc sởi tăng cao từ cuối năm 2024 và tiếp tục tăng trong năm 2025.
Số ca mắc sốt phát ban nghi sởi phân bố rải rác ở các nhóm tuổi, trong đó chủ yếu là từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi với 72,7%; tỷ lệ dưới 9 tháng tuổi là 15,3% (6 tháng tuổi là 5,4% và từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi là 9,9%) là nhóm tuổi chưa đến độ tuổi tiêm chủng. Số mắc là trẻ nam cao hơn so với trẻ nữ với lần lượt khoảng 55,7% và 44,3%.
Bệnh sởi đang gia tăng ca mắc, đa số là trẻ chưa hoặc không được tiêm vắc xin đầy đủ. Ảnh minh họa.
TS Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết, sởi là bệnh đặc thù, tốc độ lây nhanh hơn cả COVID-19, nguy cơ lây chéo trong bệnh viện, rồi lây qua các tỉnh khác là rất cao. Theo đó, một người mắc có thể lây cho từ 12 đến 18 người, do vậy việc chủ động phòng bệnh để không bùng phát thành dịch là rất quan trọng.
Ông Đức cho rằng, nguyên nhân chính của sự bùng phát là tỷ lệ tiêm chủng vắc xin thấp thấp do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Năm 2023, chỉ 83% trẻ em trên thế giới được tiêm vaccine sởi mũi 1 và 74% tiêm mũi 2. Trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát tại 103 quốc gia, chủ yếu do tỷ lệ tiêm chủng thấp (dưới 80%). Hiện WHO đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ bùng phát sởi tại nhiều khu vực trên toàn cầu.
Làm sao để ngăn chặn sởi bùng phát thành dịch?
Từ những phân tích trên, ông Đức nhấn mạnh, chỉ có bao phủ tiêm chủng vắc xin đạt trên 95% mới ngăn chặn được tốc độ lây lan, tạo được miễn dịch cộng đồng và giảm dịch bùng phát trong cộng đồng. Theo đó, lịch tiêm vắc xin sởi đơn trong chương trình tiêm chủng mở rộng là 2 liều, liều thứ nhất cần bắt đầu sớm ngay khi trẻ đủ 9 tháng tuổi, liều thứ 2 khi trẻ được 18 tháng tuổi.
Việc tiêm vắc xin sởi đúng lịch, đầy đủ là vô cùng quan trọng để tạo được miễn dịch sớm bảo vệ trẻ không bị mắc bệnh. Nếu tiêm vắc xin muộn trẻ sẽ có nguy cơ rất cao bị mắc bệnh sởi trước khi được tiêm chủng.
Tuy nhiên, hiện nay một số bà mẹ có tâm lý chờ đợi để cho trẻ tiêm vắc xin phối hợp 3 trong 1 (sởi-quai bị-rubella) trong tiêm chủng dịch vụ với lịch tiêm bắt đầu từ 12 tháng tuổi dẫn đến nguy cơ trẻ bị mắc bệnh do không được tiêm sớm theo đúng lịch của chương trình tiêm chủng mở rộng.
Tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu giúp phòng bệnh sởi bùng phát thành dịch. Ảnh minh họa.
Cục Phòng bệnh khuyến cáo, phụ huynh hãy đưa con em đi tiêm chủng mũi 1 vắc xin sởi ngay khi trẻ được 9 tháng tuổi và tiêm mũi hai vắc xin sởi lúc trẻ 18 tháng tuổi thuộc chương trình Tiêm chủng mở rộng không chờ đợi vắc xin dịch vụ. Sau đó có thể cho trẻ đi tiêm chủng phòng bệnh Rubella - Quai bị ở những thời điểm phù hợp.
Ngoài tiêm phòng vắc xin theo khuyến cáo của Bộ Y tế, TS.BS Trương Hữu Khanh, chuyên gia dịch tễ học, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I tư vấn một số biện pháp phòng bệnh như sau:
- Áp dụng các biện pháp dự phòng chung như đeo khẩu trang khi đến chỗ đông người hoặc bệnh viện.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng nhất là khi chăm sóc trẻ. Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày.
- Bệnh sởi rất dễ lây, không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc bệnh sởi. Khi mắc bệnh cần cho trẻ nghỉ học để đi khám hoặc theo dõi tại nhà theo khuyến cáo của bác sĩ.
Vệ sinh đồ chơi là biện pháp cần được thực hiện thường xuyên để phòng bệnh sởi. Ảnh minh họa.
- Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.
- Giữ nhà cửa thông thoáng, sạch sẽ.
- Uống đầy đủ nước mỗi ngày.
- Bổ sung các loại thực phẩm có nhiều vitamin A như cà rốt, các loại rau xanh thẫm và các loại quả có màu vàng, màu da cam.
- Khi phát hiện có các dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời. Không nên đưa trẻ điều trị vượt tuyến khi không cần thiết để tránh quá tải bệnh viện và lây nhiễm chéo trong bệnh viện.
LÊ PHƯƠNG.