Đấu giá biển số ô tô: Làm sao tránh biến tướng, tiêu cực?

Từ ngày 1/7, Nghị quyết số 73/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số ô tô có hiệu lực. Người dân được quyền lựa chọn, đấu giá để sở hữu biển số xe theo mong muốn. Câu hỏi dư luận quan tâm là làm thế nào để đảm bảo quyền lợi của người dân và Nhà nước, tránh biến tướng, tiêu cực?

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an), cho hay, quá trình đấu giá sẽ công khai, minh bạch trên môi trường mạng, được người dân, các cơ quan bảo vệ pháp luật, đơn vị truyền thông giám sát.

Cũng về vấn đề này, Luật sư Lê Thu Hằng - TAT Law Firm (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) - nhận định, điều quan trọng nhất để tránh việc đầu cơ là phải thực hiện quá trình đấu giá một cách chặt chẽ, minh bạch dưới sự giám sát của người dân.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức: Chúng tôi đã xong về mặt pháp lý, đồng thời chuẩn bị về nguồn nhân lực; xây dựng kế hoạch triển khai 2 nghị quyết; xây dựng nền tảng hạ tầng công nghệ thông tin.

Bộ Công an sẽ lựa chọn một tổ chức đấu giá thực hiện những buổi đấu giá công khai, minh bạch. Chúng tôi cũng đưa ra một kho số để người dân lựa chọn. Dự kiến, phiên đấu giá đầu tiên diễn ra từ ngày 15/8 đến 20/8.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức: Để muốn có một biển số xe đẹp, phù hợp với nguyện vọng, người dân cần lưu ý một số vấn đề khi tham gia đấu giá.

Cụ thể, phải đăng ký tham gia đấu giá tại trang thông tin đấu giá trực tuyến của tổ chức đấu giá tài sản, được cấp một tài khoản truy cập, được hướng dẫn về cách sử dụng tài sản, cách trả giá. Người tham gia đấu giá lựa chọn biển số xe theo nhu cầu trong danh sách biển số đưa ra đấu giá, phải nộp hồ sơ, tiền đặt trước của biển số xe ô tô đã được lựa chọn trong danh sách, được cấp mã số tham gia cuộc đấu giá.

Người tham gia đấu giá lưu ý phải truy cập vào trang thông tin đấu giá trực tuyến bằng tài khoản truy cập của mình và thực hiện thủ tục theo quy chế của đấu giá. Trong một phiên đấu giá sẽ gồm nhiều cuộc đấu giá, tài khoản được cấp chỉ được thực hiện cho một cuộc đấu giá, khi tham gia cuộc đấu giá sẽ thực hiện các trình tự để được cấp tài khoản đấu giá khác.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức: Định danh biển số ô tô được hiểu rằng, khi người dân mua bán, sang tên phương tiện, biển số vẫn được giữ lại và tiếp tục đăng ký cho xe khác. Số trên biển sẽ giống sim điện thoại, có thể lắp vào bất kỳ chiếc máy nào. Có thể hiểu, chủ phương tiện bán xe của mình được giữ lại biển số để đăng ký cho xe khác. Định danh biển số ô tô là để phục vụ tốt cho công tác quản lý của Nhà nước và đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ của người dân trong việc tham gia giao thông khi sử dụng phương tiện.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức: Khi thực hiện đấu giá biển số trên môi trường Internet, việc tấn công mạng làm tê liệt quá trình đấu giá hoặc làm sai lệch kết quả là nguy cơ có thể xảy ra và đều được Bộ Công an tính đến.

Để cuộc đấu giá diễn ra công khai minh bạch, Bộ Công an đã chỉ đạo chuẩn bị kỹ hạ tầng về công nghệ thông tin, đường truyền và dự báo những tình huống tấn công mạng làm thay đổi kết quả, ngưng trệ đấu giá để xử lý ngay. Đồng thời, Bộ cũng đào tạo nguồn nhân lực để vận hành làm sao cho quá trình đấu giá diễn ra công khai, minh bạch, người dân có thể tham gia thuận lợi và giám sát.

Luật sư Lê Thu Hằng: Hiện nay, pháp luật có quy định cụ thể để xử lý vấn đề hacker xâm nhập mạng máy tính.

Trường hợp xâm nhập nhưng chưa nghiêm trọng, hacker có thể bị xử phạt hành chính theo điều 80, Nghị định 15/2020/NĐ- CP của Chính phủ. Hành vi có tính chất nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo điều 289 Bộ luật Hình sự. Mọi hành vi can thiệp vào hệ thống điện tử, làm thay đổi kết quả đấu giá, đều bị xử lý.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức: Lãnh đạo Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ đưa ra giải pháp để giải quyết tình trạng đầu cơ tích trữ, biển số đẹp. Trước hết, phải ngăn chặn ngay từ công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Ngay trong Nghị quyết 73 và Nghị định 39 đã quy định rất rõ quyền lợi của người trúng biển số xe được sử dụng biển số, khi bán xe giữ lại biển số, trong thời hạn 12 tháng phải đăng ký biển số xe đó, trường hợp bất khả kháng được kéo dài 6 tháng. Bằng văn bản quy phạm pháp luật đã ngăn chặn được việc đầu cơ tích trữ biển số xe.

Quá trình đấu giá sẽ được công khai, minh bạch trên môi trường mạng, được người dân, các cơ quan bảo vệ pháp luật, đơn vị truyền thông giám sát. Đây là điểm mới. Lực lượng Công an nhân dân làm tốt công tác nghiệp vụ cơ bản, nắm bắt đối tượng đầu cơ, tích trữ hoặc nhen nhóm thực hiện hành vi trục lợi sẽ được ngăn chặn ngay từ đầu, không để xảy ra.

Luật sư Lê Thu Hằng: Điều quan trọng nhất để tránh việc đầu cơ, đó là phải đảm bảo sự công khai, minh bạch trong quá trình đấu giá. Việc xuất hiện các đối tượng đầu cơ là không thể tránh khỏi vì đây là quy luật thị trường, tuy nhiên, nếu thực hiện quá trình đấu giá một cách chặt chẽ, minh bạch dưới sự giám sát của người dân, sẽ ngăn chặn được việc đầu cơ biển số đẹp.

Nghị quyết mới cũng đã quy định về thời hạn được giữ lại biển số khi chưa đăng ký, và các hạn chế về mặt chuyển nhượng biển số xe. Đây chính là các rào cản để ngăn chặn việc đầu cơ, trục lợi biển số xe. Tuy nhiên, trong thực tế những đối tượng đầu cơ với mục đích bất chính sẽ khó mà từ bỏ. Họ có thể đưa ra những đối sách để đối phó với quy định pháp luật. Do đó, cơ quan quản lý cần theo dõi sát sao tình hình thực tế, sẵn sàng phản ứng với những biến động trong việc đấu giá biển số để ứng phó kịp thời, tránh gây ra tình trạng “lách luật”, móc ngoặc hay thực hiện hành vi trái pháp luật gây ảnh hưởng đến mục đích đích tốt đẹp của chính sách cho đấu giá biển số xe.

Luật sư Lê Thu Hằng: Hiện nay, quy định về đấu giá biển số xe chỉ cho phép chuyển nhượng biển số xe trúng đấu giá trong trường hợp việc chuyển nhượng này gắn liền với việc chuyển nhượng xe. Những trường hợp còn lại sẽ không cho phép chuyển nhượng biển số trúng đấu giá. Như vậy, hiện nay pháp luật chỉ cho phép công dân được thực hiện việc dùng biển số xe cho mục đích để gắn vào xe ô tô nhằm phục vụ công tác quản lý, chứ chưa cho phép thực hiện chuyển nhượng hay thừa kế. Tạm thời quy định này là hợp lý, nhằm mục đích hạn chế việc đầu cơ, mua đi bán lại biển số xe, gây khó khăn cho công tác quản lý, tạo tác động tiêu cực đến chính sách đấu giá biển số xe.

Tuy nhiên, trong tương lai, sau khi chính sách được thực thi và có thời gian đánh giá, rút kinh nghiệm, chúng ta nên có các cơ chế mở để người dân có thể thực thi tối đa các quyền đối với tài sản của mình. Trúng đấu giá biển số đẹp một cách hợp pháp đồng nghĩa với việc công dân đã trở thành chủ sử dụng hợp pháp đối với biển số xe, và công dân nên được phép tự do định đoạt đối với quyền của mình, kể cả là chuyển nhượng hay tặng cho quyền này. Điều là nhà quản lý cần thực hiện đó là tạo ra một cơ chế rõ ràng, minh bạch và chặt chẽ để những hành động tiêu cực không được phép xảy ra, nhưng vẫn đảm bảo thông thoáng để công dân được tự do tối đa thực hiện quyền của mình.