Tập hợp, đoàn kết và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức

Phát biểu khai mạc, TSKH Phan Xuân Dũng cho biết, trong quá trình phấn đấu liên tục, đến nay, VUSTA đã tập hợp được 153 hội thành viên và hơn 600 tổ chức KH&CN trực thuộc. Mỗi loại hình tổ chức có đặc điểm, đặc thù riêng, có điểm mạnh, điểm yếu nhất định. Sự gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau giữa các tổ chức này là hết sức cần thiết.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, công tác tập hợp, đoàn kết và vận động trí thức tham gia vào hoạt động của hệ thống VUSTA thời gian qua vẫn còn những hạn chế nhất định, sự kết nối hoạt động trong các mối quan hệ dọc – ngang giữa các hội ngành, tổ chức KH&CN, giữa cơ quan Trung ương VUSTA với Liên hiệp hiệp Hội các tỉnh, thành phố còn có biểu hiện lúng túng, thiếu sự thông suốt, chia sẻ lẫn nhau.

"Chính vì vậy, chúng ta cần thay đổi, đẩy mạnh hơn nữa các mối quan hệ phối hợp này để gắn kết hơn nữa giữa các hội thành viên, các tổ chức trực thuộc VUSTA với nhau, nhất là trong bối cảnh của chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số" - TSKH Phan Xuân Dũng nhấn mạnh.

Ths. Lê Duy Tiến, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Khoa học Công nghệ và Môi trường VUSTA cho biết, VUSTA đặc biệt chú trọng, quan tâm tạo môi trường để tập hợp trí thức, thông qua các hoạt động chuyên môn, nghề nghiệp để trí thức có thể đóng góp sức lực, trí tuệ cho đất nước.

Cần tập hợp những trí thức KH&CN tâm huyết, giàu kinh nghiệm nhằm truyền bá kiến thức KH&CN trong nhân dân, tập trung vào hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe..., đặc biệt chú ý đến nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội đã có tác động tích cực và nâng cao hiệu quả trong xây dựng cơ chế, chính sách và pháp luật, tạo điều kiện để trí thức đóng góp ý kiến thẳng thắn, khách quan, dựa trên cơ sở khoa học về những vấn đề quan trọng trong quá trình xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách phát triển đất nước, cụ thể như các lĩnh vực KH&CN, giáo dục và đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức.

Ths. Lê Duy Tiến cũng cho biết, hàng năm Liên hiệp Hội ở Trung ương và địa phương triển khai các đề tài nghiên cứu các cấp để tiến hành áp dụng các thành tựu KH&CN vào sản xuất và đời sống. VUSTA đã thường xuyên tổ chức tuyển chọn, trao các Giải thưởng Sáng tạo KH&CN, Hội thi sáng tạo kỹ thuật, Cuộc thi Sáng tạo,...; xét chọn và tôn vinh các trí thức KH&CN tiêu biểu thuộc các hội thành viên; tổ chức các hoạt động nhân Ngày KH&CN, tổ chức thăm hỏi, động viên trí thức...

TS Phạm Văn Tân, nguyên Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký VUSTA cho biết, khuyến khích việc các tổ chức được hình thành dưới hình thức chi hội, phân hội trực thuộc hội ngành cấp trung ương hoặc địa phương khi không cần thiết phải hình thành pháp nhân. Trên thực tế, nhiều hội ngành toàn quốc có hàng trăm chi hội, phân hội cơ sở tham gia.

Các hội chuyên ngành được khuyến khích tiếp tục thành lập có quy mô không hạn chế, có pháp nhân ở cấp trung ương và cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Việc thúc đẩy thành lập các hội chuyên ngành sâu nhằm thu hút toàn bộ các cán bộ khoa học chuyên ngành tham gia sinh hoạt trong các tổ chức đó. Khuyến khích, động viên các hội chuyên ngành chưa là thành viên của VUSTA thì gia nhập, trở thành thành viên.

Ths. Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội thư viện Việt Nam cũng cho rằng, VUSTA đã tập hợp đội ngũ trí thức KHCN nước nhà tham gia nhiều diễn đàn, hội nghị, hội thảo khoa học để tham vấn cho cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ trong lĩnh vực KHCN. Một số diễn đàn khoa học chuyên nghiệp tuy có sự đổi mới, phát triển, song chưa tạo được sự khác biệt so với hình thức tổ chức hội nghị, hội thảo, tư vấn, phản biện; còn nhiều vấn đề lớn được xã hội quan tâm nhưng chưa được tổ chức thành diễn đàn khoa học chuyên nghiệp, để đội ngũ trí thức bày tỏ quan điểm và đóng góp ý kiến; việc tổ chức diễn đàn gắn với công tác tư tưởng của đội ngũ trí thức còn mờ nhạt...

Ths Nguyễn Hữu Giới đề nghị VUSTA nghiên cứu để đổi mới các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội với việc đa dạng hóa nhiều hình thức hội nghị, hội thảo, diễn đàn khoa học, để tư vấn, góp ý, phản biện cho các cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần thiết thực hiến kế cho Chính phủ, các Bộ, ban ngành Trung ương, nhằm tháo gỡ những vướng mắc, khó khan ở tầm vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa xã hội.

Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi và đưa ra nhiều ý kiến như tăng cường hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ cao phải là hướng ưu tiên trong hội nhập quốc tế. Chúng ta đã tranh thủ được sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè và các đối tác trên thế giới. tranh thủ nguồn lực tiên tiến của các đối tác nước ngoài về tri thức, công nghệ, trang thiết bị, tài liệu và đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ Việt Nam; tăng cường học hỏi kinh nghiệm và thông tin của các nước đi trước để kịp thời phục vụ cho việc tư vấn chính sách phát triển KHCN. Vì vậy VUSTA cần hỗ trợ và tạo điều kiện pháp lý thuận lợi, tiếp tục đẩy nhanh thủ tục phê duyệt dự án để huy động tối đa các nguồn viện trợ nước ngoài cho Việt Nam.

VUSTA cần làm cầu nối, tạo điều kiện và kết nối các hội thành viên cùng lĩnh vực KHCN tham gia với các Bộ ngành. Mở rộng và đa dạng hóa các hình thức hợp tác về KHCN với các Bộ ngành, các tổ chức trong và ngoài nước.

Nâng cao và bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ trí thức. Tích cực triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm kết nối trí thức khoa học người Việt Nam ở nước ngoài với các nhà khoa học trong nước, thông qua tổ chức các cuộc hội nghị, hội thảo và tiếp xúc với cộng đồng trí thức KHCN.

Tiếp tục củng cố, kiện toàn cơ cấu tổ chức, bộ máy và cán bộ của VUSTA và các tổ chức hội thành viên theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, từng bước trẻ hóa; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo và năng lực hoạt động thực tiễn, bảo đảm điều hòa, phối hợp tốt hoạt động của các hội thành viên, hội viên tập thể theo đúng tôn chỉ, mục đích của từng tổ chức hội; thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ trí thức, hội viên.