Theo tờ TheDrive, một vật thể lạ nghi là máy bay không người lái, hoặc tên lửa hành trình của Nga, đã rơi xuống thủ đô của Croatia. Sau khi kiểm tra kỹ càng hiện trường, chính phủ Croatia cho biết đây là một máy bay không người lái Tu-141 “Strizh” bay từ phía Hungary vào Croatia từ Ukraine. Khoảng cách từ ranh giới Ukraine tới Zagreb là khoảng 350 dặm. Một số tin đồn cho biết Ukraine đã bắt đầu tái sử dụng các máy bay không người lái từ thời Soviet này sau cuộc tấn công từ Nga gần đây. Ukraine là nước duy nhất hiện đang sử dụng loại Tu-141 này.
Tại nơi xảy ra vụ rơi, một bên cánh phương tiện vẫn còn nguyên vẹn, giúp xác nhận rằng đây quả thật là một chiếc Tu-141. Tuy nhiên, việc chiếc máy bay không người lái này có thể di chuyển quãng đường xa tới vậy vẫn là một bí ẩn, thậm chí đáng nghi ngại. Đây không phải lần đầu tiên một chiếc Tu-141 bị rơi, một chiếc khác vừa bị bắn hạ tại Ukraine cách đây mới không lâu.
Tu-141 là một phương tiện từ thời Soviet được Ukraine sử dụng và nâng cấp sau cuộc xâm lược Crimea năm 2014. Với thiết kế giống tên lửa hơn là máy bay không người lái, phương tiện này được phóng từ bệ phóng tên lửa và bay theo một quỹ đạo định sẵn với tốc độ siêu thanh, thu thập nhiều loại thông tin và sẽ được thu hồi sau khi rơi có dù. Sau đó nó sẽ được tái thiết lập và tiếp tục sử dụng.
Cũng có thể chính Nga đã xuất một vài phương tiện cũ ra để sử dụng như phương pháp đánh lừa hệ thống phòng không của Ukraine, tuy nhiên hiện tại chưa có bằng chứng nào chứng minh ý kiến này. Phương tiện bị rơi được tìm thấy quá xa từ khu vực ranh giới Nga, tuy nhiên vẫn có thể nó được phóng từ Belarus.
Tổng thống Croatia, ông Zoran Milanovic đã thông báo rằng máy bay không người lái xâm nhập không phận Croatia từ hướng Hungary. Phương tiện này đã rơi sau khi hết nhiên liệu và “rõ ràng rằng” nó bay tới từ Ukraine. Hungary thì cho rằng phương tiện này xâm nhập không phận mình từ Romainia, nhưng đã không bị phát hiện. Không ai biết liệu máy bay này được phóng từ Nga hay Ukraine, tuy nhiên một số nguồn tin cho rằng, với hình ảnh ngôi sao trên máy bay bay, rất có thể máy bay này do Nga sở hữu. Đại sứ quán Nga tại Croatia cho biết nước này đã dừng sử dụng Tu-141 từ đầu những năm 90.
Trang tin HRT từ Croatia cho biết, các nhà chức trách nhận định đã có một vụ nổ xảu ra sau khi máy bay này va chạm với mặt đất, giảm thiểu đáng kể tác động của đầu đạn tới khu vực xung quanh. Sau đó, tàn dư của phương tiện này đã được thu hồi tới một khu vực an ninh cao để khám xét. Các “hộp đen” cũng đang được thu hồi để khám xét, tuy nhiên rất ít khả năng phương tiện này có sử dụng đầu thu thập dữ liệu bay theo tiêu chuẩn hiện đại.
Một số thông tin cho rằng, logo Ukraine được sơn đè lên logo Nga trên các máy bay không người lái này đã bị xóa mất trong khi rơi, vì vậy nên trên tàn dư vụ việc chỉ còn lại hình ảnh ngôi sao đỏ từ thời kỳ Soviet. Hình ảnh được chụp lại cũng chỉ ra khả năng này.
Nếu có thể xác định và khôi phục lại chất nổ gắn trong máy bay, có thể sẽ xác định được nguồn gốc của chiếc máy bay này. Hệ thống tự động lái thô sơ được sử dụng trên máy bác cũng có thể giúp xác định liệu vụ rơi này là do lỗi hệ thống hay nó được cố tình phóng vào không phận NATO cùng một quả bom.
Nếu quả thật máy bay được chỉnh sửa để mang một quả bom, sự hiện diện của nó trong không phận NATO là rất đáng báo động. Tuy nhiên nếu đây là một vụ đánh bom, tại sao máy bay này lại được trang bị dù để thu hồi về? Vụ việc hiện tại vẫn còn là một ẩn số. Nếu thiết bị do thám đã bị tháo ra khỏi máy bay, rất có thể đã có một quả bom được thay thế nó, tuy nhiên việc gắn một quả bom trên máy bay do thám sẽ là một ý tưởng khá khó khăn dù hoàn toàn khả thi.
Tổng thống Milanovic nhấn mạnh về độ nghiêm trọng của sự việc và bày tỏ sự quan ngại khi máy bay này đã không bị phát hiện trên quãng đường dài như vậy. Ông cho biết “Điều tôi thắc mắc là, làm sao một phương tiện kém hiện đại đã có thể bay gần một tiếng trong không phận của một thành viên NATO mà không bị phát hiện. Đây không phải là vấn đề của riêng Hungary, mà là vấn đề chung của đơn vị đại diện NATO tại Tây Ban Nha, đơn vị này đáng lẽ phải có tất cả các thông tin trên theo thời gian thực và phản ứng, tuy nhiên đã không có gì xảy ra.”
Một cuộc điều tra hình sự đã được mở ra bởi chính quyền Croatia về vụ việc này.
Hoàng Anh