Biển Đông: Trung-Mỹ “bên miệng hố chiến tranh”?

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, Hishammuddin Hussein, cuộc đấu Trung-Mỹ "có khả năng leo thang thành một trong những cuộc xung đột đẫm máu nhất của thời đại chúng ta, nếu không phải là của lịch sử nhân loại".

Một phán quyết quan trọng của Tòa án Trọng tài Quốc tế (PCA) ở Hague dự kiến sẽ được đưa trong mấy tuần tới. Hầu hết các chuyên gia trông đợi phán quyết của PCA có lợi cho Philippines trong vụ kiện Trung Quốc ngang ngược thâu tóm Biển Đông. Bắc Kinh đã cảnh báo rằng phía Trung Quốc sẽ không công nhận thẩm quyền của Tòa án Trọng tài Quốc tế.

Ngày 25/4, báo “Bưu điện Hoa Nam buổi sáng” (South China Morning Post) đưa tin: Nếu phán quyết của PCA bất lợi cho Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ đẩy nhanh kế hoạch xây dựng một “đảo nhân tạo” tại bãi cạn Scarborough Shoal, cách bờ biển Philippines 230 cây số và cách Trung Quốc đại lục tới 1.020 cây số.

Gần đây, Trung Quốc đã đưa máy bay chiến đấu và tên lửa đất đối không đến đảo Phú Lâm (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) cách bãi cạn Scarborough vài trăm cây số. Có tin nói, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có kế hoạch đi thị sát ở Biển Đông.

Trước đó, Thượng tướng Phạm Trường Long – Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương ĐCS Trung Quốc – đã ngang nhiên đi thăm Quần đảo Trường Sa. Trung Quốc đã bồi đắp trái phép 7 “đảo nhân tạo” trên các rạn san hô và bãi đá ngầm ở Quần đảo Trường Sa và xây dựng đường băng sân bay, hải đăng và hải cảng ở đó, bất chấp sự phản đối của tất cả các bên tranh chấp khác.

Tuần trước, trong một dấu hiệu chứng tỏ quyết tâm của Trung Quốc, Tập Cận Bình đã xuất hiện trong bộ quân phục và chính thức ra mắt trên cương vị Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Trung Quốc.

Theo Tiến sĩ Shi Yinghong - giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, từ lâu Chủ tịch Tập Cận Bình đã theo đuổi "Giấc mơ Trung Hoa" và điều này có ba ý nghĩa quốc tế.

Đầu tiên, ông Tập Cận Bình muốn Trung Quốc được công nhận là một siêu cường ngang bằng với Mỹ. Thứ hai, ông Tập muốn Trung Quốc trở thành nước đồng quản lý các vấn đề toàn cầu, cùng với Mỹ. Thứ ba, "Trung Quốc phải có sức mạnh vượt trội ở Tây Thái Bình Dương và có một số lợi thế so với Mỹ". Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ, Đô đốc Harry Harris, cũng đã nói rằng Trung Quốc tìm cách "giành quyền bá chủ trong khu vực Đông Nam Á".

Giáo sư Shi Yinghong, hiện đang cố vấn cho Quốc vụ viện (Chính phủ Trung Quốc) suốt 5 năm qua, cho biết Bắc Kinh sẽ tăng cường vũ trang và khả năng chiến lược để có thể “ăn miếng, trả miếng” với Mỹ và buộc Washington cuối cùng phải thừa nhận sự vượt trội của Trung Quốc "trong khu vực mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền”.

Tiến sĩ Shi Yinghong giải thích: "Trung Quốc phải là số một về ảnh hưởng ngoại giao, về sức mạnh kinh tế và có thể về sức mạnh quân sự. Trung Quốc muốn ngăn chặn quân đội Mỹ tự do hành động và dần dần bóp nghẹt, xua đuổi Việt Nam, Philippines và tất cả các nước khác khỏi Nam Hải (Biển Đông)”. Đây chính là điều mà các chính phủ trong khu vực lo ngại.

Theo giáo sư Shi Yinghong, Tập Cận Bình là một nhà lãnh đạo quyết đoán, “không ngại đối đầu".

Tuy nhiên, giáo sư Shi Yinghong nói rằng Chủ tịch Tập Cận Bình muốn giành ưu thế trong khu vực "mà không cần phải tiến hành một cuộc chiến tranh lớn". Ở Biển Đông, Trung Quốc không vấp phải sự chống trả quyết liệt như sự chống trả của Nhật Bản ở Biển Hoa Đông. Cho đến nay, phản ứng của Tổng thống Barack Obama là “tối thiểu” và nước Mỹ có nguy cơ “thất bại dần dần”.

Về nguy cơ mà Trung Quốc phải đối mặt, giáo sư Shi Yinghong cho rằng nguy cơ này “sẽ gia tăng đáng kể”, đặc biệt nếu nước Mỹ có một tổng thống quyết đoán hơn sau cuộc bầu cử trong tháng 11/2016.

Nhà phân tích Ross Terrill của Đại học Harvard mô tả Trung Quốc ngày nay là một đế chế "mang tư tưởng đế quốc Trung Hoa, tạo ra một chế độ chuyên chế 2500 năm tuổi để kiểm soát dân chúng số và bắt nạt các nước láng giềng".