Sáng 28/3, nhiều người dân Hà Nội bàng hoàng khi cảm nhận những rung lắc bất thường kéo dài hàng chục giây. Đó là dư chấn từ trận động đất 7,3 độ Richter xảy ra tại Myanmar. Trên mạng xã hội, không ít người chia sẻ về cảm giác chóng mặt, đồ vật rung lắc, thậm chí có người hoảng sợ chạy xuống đường.
Nhưng đây không chỉ là một hiện tượng thoáng qua. Nó là một tín hiệu đáng báo động.
Liệu Hà Nội và các đô thị lớn của Việt Nam có thực sự an toàn trước mối đe dọa từ động đất? Chúng ta có đang đánh giá thấp rủi ro mà thiên nhiên mang lại? Và điều gì sẽ xảy ra nếu một trận động đất mạnh hơn thực sự xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam?
Hà Nội rung lắc mạnh do động đất 7,3 độ Richter ở Myanmar. Video: Báo Người lao động
Đừng nghĩ động đất không đáng sợ ở Việt Nam
Hơn 40 năm nghiên cứu về động đất và sóng thần, PGS.TS Nguyễn Hồng Phương, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực địa chấn học đã cảnh báo nhiều lần về nguy cơ động đất ở Việt Nam. Ông là người đầu tiên áp dụng phương pháp đánh giá độ nguy hiểm động đất bằng xác suất, mở ra cách tiếp cận khoa học hiện đại hơn để hiểu về mối đe dọa này.
 |
| PGS.TS Nguyễn Hồng Phương - Chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về động đất tại Việt Nam |
“Tôi đã nghe nhiều người nói rằng, Việt Nam không có động đất mạnh, rằng những trận động đất lớn chỉ xảy ra ở Nhật Bản, Indonesia hay Trung Quốc. Nhưng đó là một quan niệm sai lầm. Việt Nam có động đất, và không ít trong số đó đủ khả năng gây thiệt hại nghiêm trọng”, PGS.TS Nguyễn Hồng Phương nhấn mạnh.
Thực tế, các nghiên cứu của ông đã chỉ ra rằng nhiều đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đều nằm trong vùng có nguy cơ chịu tác động của động đất. Không cần phải là một trận động đất trực tiếp dưới chân chúng ta, ngay cả những trận động đất xảy ra ở các quốc gia lân cận cũng có thể gây ra hậu quả khôn lường.
Hà Nội có thực sự an toàn?
Hà Nội không nằm trên đới đứt gãy mạnh nhất, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc an toàn tuyệt đối. Lịch sử đã ghi nhận nhiều trận động đất mạnh từng xảy ra ở khu vực này.
Dữ liệu địa chấn cho thấy, động đất từng làm rung chuyển Hà Nội vào các năm 1935 và gần đây nhất là 2011. Những trận động đất này có thể không đổ sập cả thành phố, nhưng chúng nhắc nhở chúng ta rằng Hà Nội không hề miễn nhiễm với rủi ro này.
Vấn đề lớn nhất không phải là động đất có xảy ra hay không, mà là liệu chúng ta đã thực sự chuẩn bị để đối phó hay chưa?
“Động đất không giết người, những tòa nhà không đủ tiêu chuẩn mới là thứ giết người”, PGS.TS Nguyễn Hồng Phương từng cảnh báo.
Tại Nhật Bản, nơi thường xuyên hứng chịu động đất, các tòa nhà được thiết kế để hấp thụ rung chấn, giảm thiểu tối đa thiệt hại. Nhưng ở Việt Nam, bao nhiêu tòa nhà thực sự đạt tiêu chuẩn kháng chấn?
Năm 1993, PGS.TS Nguyễn Hồng Phương đã công bố tập bản đồ nguy hiểm động đất đầu tiên của Việt Nam – một công trình có ý nghĩa sống còn trong việc quy hoạch và xây dựng. Bản đồ này không chỉ đơn thuần là những con số, mà là bức tranh toàn cảnh về mức độ nguy hiểm mà từng khu vực trên lãnh thổ Việt Nam phải đối mặt.
Mời quý độc giả đón xem video phỏng vấn của Báo Tri thức và Cuộc sống với PGS.TS Nguyễn Hồng Phương về nguy cơ và cách ứng phó với động đất ở Việt Nam trong thời gian tới.
Trần Liên