5 điều cần biết về vaccine Covid-19 ở trẻ em

Vaccine Covid-19 cho trẻ em đang là vấn đề được quan tâm. Bởi nó là chìa khóa giúp trẻ quay trở lại trường, tham gia nhiều hoạt động xã hội yêu cầu “thẻ xanh”. Việt Nam cũng đã lên kế hoạch cho việc tiêm chủng vaccine Covid-19 ở người dưới 18 tuổi.

Hiện tại, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa phê duyệt bất kỳ vaccine Covid-19 nào cho trẻ em. Tất cả 6 loại vaccine WHO phê duyệt sử dụng khẩn cấp đều được khuyến cáo sử dụng cho người từ 18 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, tài liệu của WHO nêu rõ vaccine thường được thử nghiệm ở người lớn trước, chỉ đánh giá trên trẻ em sau khi chứng minh độ an toàn trên người trưởng thành.

Nhóm cố vấn chiến lược của WHO (SAGE) kết luận loại vaccine duy nhất phù hợp để dùng cho người từ 12 tuổi trở lên là Pfizer. Trẻ 12-15 tuổi có nguy cơ trở nặng cao hơn khi mắc Covid-19 có thể được tiêm vaccine này cùng các nhóm ưu tiên khác.

Pfizer đang là vaccine Covid-19 được nhiều quốc gia sử dụng nhất để tiêm cho trẻ em. Ảnh: New York Times.

Các thử nghiệm vaccine cho trẻ đang được tiến hành và WHO sẽ cập nhật khuyến nghị khi có bằng chứng hoặc dựa trên tình hình dịch tễ.

Mặc dù WHO chưa phê duyệt bất kỳ vaccine nào cho trẻ em, nhiều quốc gia đã tự chủ và cho phép tiêm cho nhóm dân số này như Israel, Mỹ, Anh, châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ...

Các thử nghiệm lâm sàng của vaccine Covid-19 trên trẻ em cũng được các hãng dược công bố.

Theo Euronews, Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) và Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt vaccine Pfizer cho trẻ em 12-15 tuổi. Đây cũng là vaccine Covid-19 đầu tiên được chấp thuận sử dụng cho trẻ em ở EU.

Hãng Pfizer công bố kết quả thử nghiệm cho thấy vaccine có hiệu lực 100% trong việc ngăn ngừa Covid-19 ở trẻ em trong độ tuổi 12-15; 91% với những người dưới 16 tuổi. Nghiên cứu ban đầu cũng chứng minh vaccine này có hiệu quả 96% trong việc ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng do biến chủng Delta.

Pfizer hiện là loại vaccine Covid-19 được phê duyệt sử dụng cho thanh, thiếu niên nhiều nhất trên thế giới.

EMA đã phê duyệt vaccine Moderna cho trẻ 12-17 tuổi, song FDA chưa cấp phép sử dụng cho vaccine này. Nghiên cứu từ Moderna cho thấy trẻ 12-17 tuổi tiêm vaccine có hiệu quả và tác dụng phụ tương tự người lớn.

Họ chưa phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng ở trẻ vị thành niên, không trường hợp mắc Covid-19 có triệu chứng sau tiêm vaccine đủ 2 liều. Ngoài ra, một liều vaccine Moderna có hiệu quả 93% trong việc chống lại Covid-19 có triệu chứng. Moderna đang thử nghiệm vaccine với trẻ 6 tháng - 12 tuổi.

Một số chuyên gia cho rằng trẻ em chỉ nên một liều vaccine Covid-19 mRNA hoặc thấp hơn để hạn chế tác dụng phụ. Ảnh: Reuters.

Nghiên cứu công bố trên tạp chí y khoa The Lancet cho thấy hai liều CoronaVac an toàn, hiệu quả ở trẻ em, thanh thiếu niên từ 3 đến 17 tuổi. Hai liều tiêm cách nhau 28 ngày, tạo ra phản ứng kháng thể mạnh mẽ.

Số tình nguyện viên được tiêm vaccine là 500 trẻ em, thanh thiếu niên khỏe mạnh. 96% trong số đó phát triển kháng thể chống lại nCoV. Phần lớn tác dụng phụ nhẹ hoặc trung bình, phổ biến nhất là đau tại chỗ tiêm.

Thử nghiệm toàn cầu của vaccine này dự kiến gồm 14.000 trẻ em đến từ Chile, Philippines, Malaysia và Kenya, trong đó, có 2.000 trẻ ở Nam Phi.

Thử nghiệm vaccine do Ấn Độ diễn ra với 28.000 tình nguyện viên, trong đó có 1.400 thanh, thiếu niên 12-18 tuổi. Trong tất cả thử nghiệm, nhóm nghiên cứu không phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, nhà sản xuất chưa công bố hiệu quả cụ thể của vaccine trên trẻ em.

Ứng cử viên đến từ Cuba là vacine đầu tiên trên thế giới được tiêm cho trẻ 2-11 tuổi. Cuba cũng là quốc gia đầu tiên làm điều này.

Ngày 12/8, Cuba công bố dữ liệu ban đầu cho thấy “chỉ có 21.000 người” (hay 0,8%) trong số 2,5 triệu người được tiêm vaccine Soberana 2 mắc Covid-19. Ngoài ra, chỉ 99 người tử vong, chiếm tỷ lệ 0,003%. Soberana 2 do Tập đoàn dược phẩm sinh học nhà nước BioCubaFarma sản xuất.

Các nhà khoa học Cuba khẳng định vaccine của họ an toàn, hiệu quả ngay cả với trẻ em. Song, rất ít dữ liệu nghiên cứu về hiệu quả của Soberana 2 trên người dưới 18 tuổi được công bố.

Ngoài các vaccine này, nhiều hãng dược khác đang thử nghiệm cho người dưới 18 tuổi như AstraZeneca (thử nghiệm ở trẻ 6-17 tuổi), Covaxin (đã xong giai đoạn II cho trẻ 2-18 tuổi, chưa công bố), Sputnik V (dạng xịt mũi cho trẻ 8-12 tuổi)...

Tại Việt Nam, ngày 14/10, Bộ Y tế đã có văn bản số 8688/BYT-DP về việc tiêm phòng vaccine Covid-19 cho trẻ em 12-17 tuổi. Việc tiêm phòng được thực hiện theo lộ trình từ lứa tuổi cao đến thấp (tiêm trước cho trẻ từ 16-17 tuổi và hạ dần độ tuổi) theo tiến độ cung ứng vaccine và tình hình dịch tại địa phương.

Loại vaccine sử dụng theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất và Bộ Y tế. Mỗi người sẽ được tiêm 2 liều cùng loại.

Hiện tại, Bộ Y tế chưa phê duyệt vaccine Covid-19 nào cho người dưới 18 tuổi nhưng đã ký hợp đồng với Pfizer để mua thêm 20 triệu liều cho trẻ nhỏ.

Dù vậy, số lượng và thời gian tiếp nhận vaccine phụ thuộc nhà cung cấp. Ngành y tế đang lên kế hoạch để tiêm chủng khi vaccine về đến Việt Nam. Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về tiêm vaccine cho vị thành niên.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh trong quá trình triển khai tiêm, các chuyên gia và Bộ sẽ tiếp tục xem xét, đánh giá về an toàn của vaccine khi tiêm cho trẻ. Ông Thuấn khẳng định việc tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho trẻ em sẽ được hiện từng bước, thận trọng.

Theo Bộ Y tế, quy trình tiêm chủng dành cho lứa tuổi này gồm:

- Cha mẹ, người giám hộ ký phiếu đồng ý tiêm chủng (nếu đồng ý tiêm chủng cho đối tượng này).

- Khám sàng lọc trước tiêm theo hướng dẫn hiện hành của Bộ Y tế và chỉ định loại vaccine sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

- Hướng dẫn cách theo dõi, chăm sóc sau khi tiêm chủng theo các hướng dẫn của Bộ Y tế.

Liều lượng vaccine Covid-19 cho trẻ em là vấn đề tranh luận ở nhiều quốc gia. Nguyên nhân là các chuyên gia lo ngại tác dụng phụ viêm cơ tim gia tăng khi trẻ em nhiều hơn một mũi vaccine Covid-19.

Theo New York Times, giới chức Hong Kong (Trung Quốc), Anh, Na Uy và nhiều nước đưa khuyến cáo chỉ tiêm một liều vaccine Pfizer cho trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Điều này vừa giúp bảo vệ một phần khỏi nCoV, song, không gây ra tác hại tiềm ẩn với trẻ em - tình trạng mà nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sau hai liều Pfizer.

Tại Ấn Độ, vaccine ZyCoV-D có 3 liều tiêm. Trung Quốc, Thái Lan cũng tiêm hai liều Vero Cell, Sinovac cho trẻ giống người trưởng thành.

Tại Mỹ và các nước EU, vaccine Pfizer được tiêm cho trẻ 12-17 tuổi có liều tương đương người lớn (hai liều, mỗi liều 30µg, cách nhau 21 ngày).

Song, theo New York Times, trẻ em từ 5-11 tuổi đã được phản ứng miễn dịch hiệu quả với 10µg/liều, bằng 1/3 so với trẻ 12-17 tuổi và người lớn. Những trẻ được tiêm liều vaccine thấp hơn tạo phản ứng tương đương mức kháng thể trong thử nghiệm trước đó ở người 16-25 tuổi.

Khi tiêm liều cao hơn, các nhà nghiên cứu nhận thấy tác dụng phụ nhiều hơn ở trẻ nhỏ như sốt, đau đầu, mệt mỏi. Không có tác dụng phụ nghiêm trọng. Nếu tiêm liều 10µg, trẻ ít sốt, giảm ớt lạnh hơn so với người 16-25 tuổi trong thử nghiệm nói trên.

Trẻ em dưới 5 tuổi cũng đang được thử nghiệm tiêm 3µg - bằng 1/10 liều so với người lớn.

Trong khi đó, Moderna đang nghiên cứu chiến lược dùng liều vaccine khác nhau cho từng nhóm trẻ em. Thử nghiệm trên 6.750 trẻ khỏe mạnh ở Mỹ, Canada. Với người lớn, liều tiêu chuẩn là 100µg, hai mũi cách nhau 4 tuần. Ở trẻ 2-11 tuổi, liều thử nghiệm là 50-100µg. Trẻ dưới 2 tuổi được thử nghiệm tiêm một trong 3 mức 25, 50 hoặc 100µg.

Bộ Y tế phấn đấu trong quý IV/2021 sẽ tiêm đủ 2 mũi vaccine phòng Covid-19 cho 95% trên tổng số 8,1 triệu trẻ em từ 12-17 tuổi trên cả nước. Cùng với đó, Bộ Y tế đang rà soát, thống kê số trẻ em từ 3-11 tuổi; đồng thời tiếp cận các nguồn vaccine, tham khảo ý kiến chuyên môn của các chuyên gia, nhà khoa học để sẵn sàng có hướng dẫn tiêm cho trẻ từ 3-11 tuổi khi có vaccine.

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục mua, nhập khẩu và tiếp nhận các loại vaccine có công nghệ sản xuất khác nhau. Một số loại theo hướng dẫn của nhà sản xuất đã có chỉ định tiêm cho trẻ em.

Các kết quả nghiên cứu của nhà sản xuất cũng cho thấy vaccine có hiệu quả phòng bệnh tương tự ở người lớn và người cao tuổi. Nhiều quốc gia trên thế giới đã triển khai tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em.

Tuy nhiên, để từng bước tăng diện bao phủ và đạt hiệu quả sử dụng tối đa vaccine, Bộ Y tế đề nghị sở y tế các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy nhanh hơn nữa tiến độ tiêm chủng vaccine cho các đối tượng từ 18 tuổi trở lên, ưu tiên tiêm đủ liều cho các đối tượng từ 50 tuổi trở lên.