Trai sông (hay trai nước ngọt) là một loại nhuyễn thể hai mảnh vỏ sống trong môi trường nước ngọt, phổ biến ở các con sông, hồ hoặc đầm lầy. Chúng thuộc ngành thân mềm, lớp chân rìu.
Con trai có vỏ cứng, hình bầu dục và hơi dẹt, màu sắc của vỏ thường từ nâu đến xám xanh. Ngày trước, con trai gắn với những bữa cơm của người nghèo. Ngày đó, con trai có nhiều ở các khúc sông và đầm lầy, chỉ cần biết cách khai thác sẽ bắt được một mớ đầy để về chế biến món ăn.
"Còn nhớ ngày bé, những đứa trẻ đi chăn trâu ở quê tôi, lần nào dẫn trâu đi tắm sông cũng mang về cả giỏ trai đầy ăm ắp. Người lớn sau những buổi làm đồng, cũng tranh thủ lội tìm được cả rổ trai.
Lúc đó trai sông có nhiều vô kể, lại dễ bắt, một số người mang ra chợ bán nhưng giá rất rẻ. Từng mớ trai sông được người bán chất đống ngay đường vào chợ, ai muốn mua chỉ bỏ ra vài nghìn đồng là đã có cả mớ trai mang về", bạn Lan (ở Nghệ An) nhớ lại.
Trai sống ở đầm lầy nên sau khi bắt về, người ta sẽ mang ngâm trong nước vo gạo cho nhả sạch bùn đất, rồi đem luộc. Phần nước để nấu canh còn phần thịt rửa sạch, để ráo rồi xào chung với hành, lá lốt hoặc sả, ớt. Từ ruột ngao có thể làm thành các món xào hành răm, xào tỏi, xào với bầu, nấu canh chua...
Hiện nay, nhiều người nuôi con trai để bán nên ở chợ có cả trai sông và trai nuôi. Trai sông khá hiếm và phải đi chợ quê mới mua được. Trai nuôi giá rẻ hơn và dễ mua hơn. Trai có giá khoảng 40.000 đồng/kg, còn ruột trai có giá đặt hơn, khoảng 80.000 đồng/kg.
Trong 100g thịt trai cung cấp khoảng 172 calo, 16 - 22g protein, 2,3g chất béo (1,2g chất béo không bão hòa đa, 0,3g chất béo không bão hòa đơn), 5 - 6g cacbohydrates, 314 - 353mg natri, 3,0mg sắt, 270mcg i ốt, 96mcg selen, 1.150mg axit béo omega-3, 2,27mg kẽm, 20,4mg B12.
Những tác dụng của con trai đối với sức khoẻ:
Bổ sung dưỡng chất cho cơ thể
Trai có hương vị thơm ngon, chứa nhiều protein, chất béo lành mạnh, muối vô cơ, vitamin A, vitamin B2, i-ốt... Vì vậy, đây là thực phẩm lý tưởng cho những người trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai và những người lao động cần bổ sung năng lượng.
Hỗ trợ người mắc bệnh đái tháo đường
Trai có khả năng thanh nhiệt, tạo cảm giác no lâu và ít tinh bột, vì vậy rất phù hợp cho người bệnh đái tháo đường trong việc kiểm soát lượng đường huyết.
Tốt cho người bị bướu cổ
Thịt trai chứa hàm lượng i-ốt khá cao, rất hữu ích cho những người mắc bệnh bướu cổ do suy tuyến giáp. Tuy nhiên, vì i-ốt trong trai dễ bị phân hủy khi chế biến nên cần chú ý không nấu quá lâu với nhiệt.
Tính lợi tiểu
Trong Đông y, trai có vị ngọt mặn, tính hàn, có tác dụng dưỡng âm, lợi tiểu, hoạt tràng, thông khí, thanh nhiệt và giải độc. Chính vì thế, trai rất hiệu quả trong việc lợi tiểu.
Tốt cho người mắc bệnh tim mạch
Trai ít chất béo xấu, cholesterol và chứa nhiều omega-3, là món ăn lý tưởng cho người mắc bệnh tim mạch. Đồng thời, nó cũng giúp giảm nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa trong mạch máu.
Hỗ trợ điều trị thiếu máu
Với hàm lượng cao vitamin B12 và sắt, trai giúp tạo ra hồng cầu, vì vậy đây là thực phẩm tốt cho những người bị thiếu máu.
Lưu ý khi ăn con trai:
- Trai sông ở dưới đấy bùn có tính hàn, ăn vào dễ lạnh bụng. Không chỉ có vậy, ăn nhiều còn có nguy cơ nhiễm (dư lượng) các chất kim loại nặng.
- Người bị gút hoặc có cơ địa dị ứng cũng không nên ăn. Bởi thịt trai có thể gây dị ứng đối với những người mẫn cảm với protein trong các loại thủy sản.
- Tuyệt đối không ăn trai sống vì dễ bị ngộ độc, nhiễm ký sinh trùng.
H.A