Trong các loại hải sản nổi tiếng của Quảng Ninh có một loài nghe tên đã thấy chán ngán nhưng thực chất lại vô cùng quý hiếm, ngon và bổ dưỡng, đó chính là con ngán biển.
Con ngán biển quý hiếm, giá đắt đỏ nên ít người có cơ hội được thưởng thức
Ngán biển thuộc họ ngao, phân bố ở vùng biển một số tỉnh như Hải Phòng, Nam Định,… nhưng ngán ở Quảng Ninh được nhận xét có vị thơm, ngon ngọt hơn bất cứ đâu. Loài nhuyễn thể này sở hữu lớp vỏ cứng với màu sắc chủ đạo là nâu hoặc xám, bề mặt có các đường vân đều đặn. Hình dáng của ngán biển khá giống với một chiếc vỏ sò lớn.
Chúng sinh sống chủ yếu trong môi trường nước mặn và nước lợ. Theo chia sẻ của người dân địa phương, ngán thường xuất hiện theo mùa, từ tháng 3 đến hết tháng 10 âm lịch hằng năm. Việc khai thác loài nhuyễn thể này không hề đơn giản, bởi chúng thường vùi sâu trong lớp cát, rất khó phát hiện, đặc biệt là vào mùa đông. Do đó, ngư dân thường tranh thủ khai thác ngán vào mùa hè và mùa thu, khi thủy triều rút, tạo điều kiện thuận lợi hơn.
Trên thị trường bán lẻ, có 2 loại ngán. Loại 1 khoảng 8 – 10 con/kg, giá dao động 750.000 – 1 triệu đồng/kg. Còn loại 2, trung bình 15 – 20 con/kg, giá bán ra từ 450.000 – 600.000 đồng/kg. Thịt ngán chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, bao gồm đầy đủ các nhóm chất như protid, glucid, lipid, cùng nhiều loại vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
Trong các món ngon từ con ngán thì cháo ngán là nổi tiếng hơn cả. Ngán sau khi đánh bắt được sẽ được rửa sạch lớp bùn bám trên vỏ, sau đó tách đôi vỏ để lấy phần ruột. Phần thịt ngán được thái nhỏ vừa ăn, rồi xào sơ với nước mắm, hành phi thơm, chút tiêu cho dậy mùi, chỉ vừa chín tới để giữ trọn độ ngọt và độ giòn đặc trưng.
Nhân ngán sau khi xào có thể được cho trực tiếp vào nồi cháo trắng đang sôi, nêm nếm lại gia vị rồi múc ra bát, rắc thêm hành lá, mùi tàu, rau thơm và chút tiêu xay. Một cách khác là đặt phần nhân đã xào sẵn cùng rau thơm dưới đáy tô, rồi chan cháo nóng hổi lên trên, cách này giúp hương vị hoà quyện đậm đà hơn khi ăn.
Cháo ngán ngon nhất là khi còn nóng hổi, bốc khói nghi ngút. Những chấm nâu li ti đặc trưng trong bát cháo là tiết ngán, thứ tạo nên vị bùi béo, thơm lừng không thể lẫn vào đâu được. Thịt ngán giòn sần sật, ngọt đậm, kết hợp cùng cháo mềm và gia vị vừa vặn khiến món ăn trở thành “đặc sản xoa dịu lòng người” trong những ngày se lạnh hay gió biển lồng lộng.
Ngoài cháo ngán thì ngán hấp hoặc nướng cũng rất được ưa chuộng. Sau khi được làm sạch, ngán được bọc kín trong lớp giấy bạc mà không cần thêm bất kỳ gia vị nào, rồi đem hấp hoặc nướng trong khoảng 5–7 phút là có thể thưởng thức.
Nhờ cách chế biến tối giản này, vị ngọt đậm đà và mùi thơm đặc trưng của ngán được giữ lại nguyên vẹn. Đây là món thường xuyên góp mặt trong các bữa tiệc, đám cưới hỏi ở Quảng Ninh và được người dân địa phương dùng như một món đặc sản quý để thiết đãi khách quý.
H.A