Tinh giản biên chế máy móc là nguyên nhân khiến thiếu giáo viên?

Đáng lo là, từ năm học 2019-2020 sẽ triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới trong khi cả nước đang thiếu 40.000 giáo viên.

Tại phiên giải trình về thực hiện chính sách, pháp luật trong tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên với sự tham dự trả lời trực tiếp của lãnh đạo Bộ GD-ĐT và Bộ Nội vụ do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội (ĐBQH) tổ chức ngày 24/9, nhiều đại biểu Quốc hội và lãnh đạo các địa phương đồng loạt lên tiếng chất vấn về việc trường lớp tăng, học sinh tăng mạnh theo từng năm trong khi giáo viên thiếu nghiêm trọng nhưng lại phải cắt giảm biên chế 10% mỗi năm.

Ông Chu Lê Trinh (đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu) nêu: Tình trạng thừa/thiếu giáo viên xảy ra trên cả nước kéo dài nhiều năm, đến nay chưa có giải pháp khắc phục, gây bất cập trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Theo báo cáo của Bộ GD-ĐT, hiện đang thiếu trên 40.000 giáo viên. Thiếu giáo viên sẽ ảnh hưởng đến việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu từ năm học 2019-2020 như thế nào?

Vấn đề tuyển dụng và sử dụng đội ngũ giáo viên cũng có nhiều bất cập, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Thuận) phản ánh: Theo báo cáo, các tỉnh đề xuất số biên chế đề nghị bổ sung là 40.447 giáo viên.

Do thiếu số lượng lớn giáo viên đã dẫn đến việc phải hợp đồng giáo viên để dạy. Giáo viên dạy theo tiết học. Có giáo viên được 35.000đ/tiết học, số tiền này tùy từng cấp học. Tính ra mỗi tháng họ chỉ được 1-2 triệu đồng/tháng. Giáo viên này 3 tháng hè không có lương.

Rõ ràng chính sách này rất bất cập so với giáo viên biên chế và nhất là giáo viên biên chế lâu năm mức lương rất cao. Chính điều này dẫn đến hiện tượng các trường muốn khống chế chỉ tiêu biên chế chỉ ký hợp đồng giáo viên.

Ông Nguyễn Duy Thăng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng: Việc các địa phương có chỉ tiêu biên chế nhưng vẫn tuyển dụng hợp đồng là trách nhiệm của địa phương. Về việc địa phương đề nghị bổ sung 40.447 giáo viên nhưng Bộ Nội vụ phải thẩm định lại xem đề nghị đó có hợp lý hay không?.

“Bây giờ để cho các địa phương, các bộ, ngành đề nghị biên chế thì tôi dám chắc sẽ ào ạt. Nghị quyết 39 của Chính phủ năm 2015 về tinh giản biên chế gắn với đổi mới cơ cấu, đối với giáo dục và y tế có tăng giường bệnh, tăng học sinh thì có thể tăng biên chế nhưng phải kiểm soát chặt chẽ. Nhưng đến kết luận số 17 của Bộ Chính trị năm 2017 thì không có ngoại lệ. Kể cả giáo dục có tăng học sinh, tăng trường lớp thì vẫn tinh giản biên chế. Giảm biên chế ở đây là giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước...”, ông Thăng lý giải.

Lãnh đạo Bộ Nội vụ dù viện dẫn nhiều văn bản hiện hành nhưng không giải tỏa được bức xúc này.

Bà Mỹ Hương tiếp tục đề nghị: “Tôi mong rằng lãnh đạo Bộ quan tâm đến địa phương, tháo gỡ vấn đề này. Các tỉnh đều mong thống nhất cơ chế tuyển dụng cũng như chính sách thụ hưởng của các giáo viên được hợp đồng để tránh tình trạng mỗi nơi hợp đồng một kiểu gây thiệt thòi cho giáo viên”.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải có chế độ chính sách ổn định để giáo viên yên tâm làm việc đúng chuyên môn nghiệp vụ chứ không phải theo mùa vụ hay tiết học.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đồng tình với ý kiến của bà Mỹ Hương về cách thức hợp đồng với giáo viên hiện nay dẫn đến tình trạng hàng trăm giáo viên bị chấm dứt hợp đồng bất ngờ, hay việc hợp đồng theo tiết dạy...

“Việc này ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới chất lượng GD-ĐT. Chúng tôi không đồng tình với cách tuyển như thế này”, ông Nhạ khẳng định.

Theo ông Nhạ, số lượng giáo viên mầm non, tiểu học thiếu rất nhiều do 3 năm gần đây không tăng biên chế, Bộ Nội vụ không giao cho các địa phương, các địa phương phải căn chỉnh, co kéo mới sinh ra cơ chế hợp đồng. Ông đề nghị phải giải quyết dứt điểm vấn đề này.

Còn về tuyển dụng, sử dụng giáo viên, ông Nhạ cũng cho rằng: Theo phân cấp của chính quyền địa phương, ngành GD-ĐT chỉ tham mưu, còn chủ trì vẫn là ngành nội vụ.

“Gần đây chúng tôi có tham mưu cho Chính phủ và Chính phủ ban hành nghị định thay thế Nghị định 115, nâng lên một bước, nghĩa là ngành GD-ĐT chủ động về mặt kế hoạch còn việc tuyển dụng, sử dụng, bố trí G giáo viên vẫn là ngành nội vụ. Tới đây chúng tôi cũng chỉ đạo ngành GD-ĐT ở địa phương phải chủ động hơn nữa trong đề xuất tuyển dụng giáo viên. Tuy nhiên vẫn vướng ở chỗ là sử dụng nhưng không được trực tiếp chủ trì tuyển dụng. Đây là vấn đề chưa khắc phục được” - ông Nhạ nêu thực tế.

Ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội, đặt vấn đề: “Quan điểm của chúng ta giáo dục là quốc sách, không hiểu Bộ Nội vụ đánh giá “quốc sách” là như thế nào? Và nếu trong trường hợp các quy định đều nói rằng y tế, giáo dục đều cắt giảm 10% như các ngành khác thì không đáp ứng được thực tế. Quan điểm của Bộ Nội vụ về vấn đề này như thế nào? Hay đánh giá chung đều là viên chức nên “cắt” như nhau khi Nhà nước gọi giáo dục là quốc sách và dành 20% ngân sách cho giáo dục?”.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho rằng, việc giảm 10% biên chế là giao cho địa phương giảm trên tổng biên chế sự nghiệp chứ không phải giảm riêng ngành giáo dục. Việc giảm biên chế như thế nào địa phương phải có trách nhiệm. Trong đó, giáo dục, y tế có thể chỉ giảm 5%, các ngành khác giảm hơn 10%, để làm sao tổng số là 10%. Còn trường hợp cá biệt phải tăng biên chế cho giáo dục, y tế hay các ngành khác thì nhiệm vụ của Bộ Nội vụ tổng hợp lại, có ý kiến trình Chính phủ, Thủ tướng quyết định.

Đại biểu Phan Thị Bạch Tuyết (TP.HCM) cũng không đồng tình với trả lời của Thứ trưởng Thăng và cho rằng, giáo viên không thể giống những biên chế khác. Cả hai bộ chưa phối hợp chặt chẽ để giải quyết các vấn đề đặt ra với tình trạng thiếu giáo viên hiện nay./.