Thống nhất trình Quốc hội việc miễn học phí từ năm học 2025-2026

Theo Tờ trình Dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.

Dự kiến, tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông dân lập, tư thục ước tính khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, tổng ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn (không thu) học phí đối với: Trẻ em mầm non 5 tuổi; Học sinh tiểu học; Học sinh THCS từ năm học 2025-2026 là 22,4 nghìn tỷ đồng; số ngân sách nhà nước phải đảm bảo thêm khi thực hiện chính sách theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội khoảng 8,2 nghìn tỷ đồng.

Thống nhất với việc mở rộng đối tượng hỗ trợ học phí trong dự thảo Nghị quyết, báo cáo của Uỷ ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội (cơ quan thẩm tra dự thảo Nghị quyết) nhấn mạnh, cơ quan chủ trì soạn thảo cần đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn để đảm bảo việc thực thi chính sách.

Đồng thời bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông; bổ sung quy định ngân sách trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Cho ý kiến về phương thức chi trả chính sách, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải bày tỏ băn khoăn về sự phức tạp trong kỹ thuật triển khai nếu thực hiện chính sách chi trả trực tiếp.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo văn bản cần nghiên cứu kỹ phương thức chi trả hỗ trợ để đảm bảo đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, đây là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước nên nguồn kinh phí thực hiện cần do Nhà nước chi trả, không nên phụ thuộc vào sự cân đối của địa phương, như vậy mới đảm bảo được tính khả thi của chính sách.

“Về bản chất, dù có cân đối hay không cân đối thì đây là chủ trương của quốc gia, vì vậy, khi làm dự toán quốc gia cần phải đưa vào. Không thể để tỉnh cân đối ngân sách. Đây là chính sách nằm trong hệ thống quốc gia và là chính sách mới của Trung ương, không nên phân tách. Trước đây, một số tỉnh thấy đây là chính sách tốt, họ tự chịu nguồn kinh phí để thực hiện, nhưng giờ đã đưa vào chính sách quốc gia thì Trung ương sẽ phải chịu trách nhiệm chi trả, để đảm bảo công bằng và khả năng thực thi”, Phó Chù tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh.

Tán thành việc đưa nguồn lực tài chính đảm bảo thực thi chính sách của Dự thảo Nghị quyết này vào ngân sách chi thường xuyên của Trung ương, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cũng đề xuất cơ quan chủ trì soạn thảo cần sớm có những đánh giá chính xác về mặt số lượng để Bộ Tài chính có cơ sở lên dự toán ngân sách cho năm tới khi Nghị quyết đi vào cuộc sống.

“Để đảm bảo bố trí đủ dự toán thì phải đảm bảo hai yếu tố, một là số lượng các cháu từ mầm non đến học sinh phổ thông, trong đó có các cháu trong khối trường công lập và các cháu trong khối trường dân lập. Vấn đề này cần phải được đánh giá đầy đủ trên cơ sở năm học 2024 – 2025”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Chung cho biết.

Để làm rõ những vấn đề còn băn khoăn về phương thức chi trả hỗ trợ học phí, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, cơ quan soạn thảo sẽ tính toán kĩ lưỡng việc chi trả kinh phí hỗ trợ theo phương án chi trả trực tiếp cho các đối tượng thụ hưởng sao cho thuận lợi nhất.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Chính phủ tiếp thu tối đa ý kiến của các bên liên quan; tiếp tục rà soát đối tượng thụ hưởng; đánh giá đúng số lượng tăng thêm cũng như nguồn kinh phí thực hiện làm cơ sở đưa vào tờ trình dự thảo Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.