Hàng nghìn chứng minh nhân dân bị rao bán: Vì đâu lộ lọt?

Đang điều tra nguồn lọt thông tin

Bộ Công an đang điều tra xác minh thông tin liên quan đến vụ việc hàng ngàn chứng minh nhân dân của người Việt bị rao bán trên mạng Internet.

Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết, các hình ảnh trên mạng đều là chứng minh nhân dân dạng cũ, không phải căn cước công dân mới. Ông cho rằng, cần xem xét những thông tin đó bị lộ ra từ đâu. Đồng thời cho biết, không loại trừ khả năng các thông tin có thể đã bị tuồn ra nước ngoài và rao bán trên mạng.

Đánh giá bước đầu của Trung tâm Giám sát An toàn Không gian mạng Quốc gia (NCSC) cho rằng, dữ liệu bao gồm thông tin của khoảng 10.000 người dùng có thể bị lộ từ một dịch vụ cho vay tiền trực tuyến hoặc sàn giao dịch tiền mã hóa.

“Với cấu trúc dữ liệu rao bán, có thể thấy dữ liệu này xuất phát từ việc người dùng đăng ký sử dụng các dịch vụ có yêu cầu cung cấp thông tin KYC (bao gồm họ tên, địa chỉ, số điện thoại, ảnh chụp hai mặt CMND/CCCD) như: dịch vụ cho vay tiền trực tuyến, dịch vụ tài khoản tiền mã hóa” – NCSC cho hay.

Ngày 15/5, trên một diễn đàn chuyên mua bán dữ liệu của hacker, có 17 GB dữ liệu chứa ảnh chụp chứng minh nhân dân của hàng nghìn người Việt Nam bị rao bán với giá 9.000 USD. Những thông tin này được đăng tải từ thành viên có tên "Ox1337xO" vào ngày 13/5.

17 GB dữ liệu gồm ảnh chụp chứng minh nhân dân kèm địa chỉ, số điện thoại và email. Trong đó, riêng một tệp tin dung lượng 1,4 GB chứa thông tin của 3,6 nghìn người. Đáng chú ý, tài khoản này chia sẻ một số ảnh chụp màn hình, trong đó bao gồm một số giấy tờ, sổ hộ khẩu của người Việt Nam và chấp nhận mua bán qua một bên trung gian nếu người mua nghi ngờ.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khẳng định, đây là chiêu trò không mới của tội phạm.

Thông tin cá nhân có thể bị sử dụng cho mục đích tội phạm

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, không ít các đối tượng chiếm đoạt thông tin cá nhân hoặc mua bán thông tin cá nhân của các đối tượng khác sau đó thực hiện các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc sử dụng thông tin cá nhân người khác vào các mục đích bất hợp pháp, các hoạt động phạm tội.

“Thông tin nhân thân của cá nhân nếu bị lộ lọt có thể ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của nạn nhân, có thể bị các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện các hành vi trái pháp luật” – luật sư Cường cho biết.

Ông Cường cho rằng, trách nhiệm thuộc về mỗi người dân khi sử dụng thông tin cá nhân cũng như trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc thu thập, quản lý thông tin cá nhân.

Đồng thời đề nghị, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, xây dựng cơ chế, chính sách và tăng cường lực lượng bảo vệ pháp luật để phát hiện, xử lý nghiêm minh các trường hợp thu thập trái phép thông tin cá nhân, đánh cắp thông tin cá nhân để mua bán, trao đổi và thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Luật sư Cường lưu ý, người dân nên hạn chế chụp ảnh thông tin thẻ căn cước, chứng minh thư nhân dân để đăng tải lên các trang mạng. Hạn chế cung cấp thông tin cá nhân cho các tổ chức, cá nhân.

Trường hợp bắt buộc phải cung cấp thông tin cá nhân phải có cam kết, yêu cầu tổ chức, cá nhân sử dụng thông tin cá nhân mình không được phép chia sẻ cho bên thứ ba, không được sử dụng thông tin cá nhân của mình vào mục đích khác với mục đích, giao dịch giữa hai bên.

“Nhiều cơ quan, tổ chức, các hoạt động kinh doanh có thu thập thông tin cá nhân của người dùng như các mạng xã hội, hệ thống ngân hàng, siêu thị, các cơ sở kinh doanh dịch vụ. Cơ quan nhà nước cần phải kiểm soát chặt chẽ việc quản lý dữ liệu của các cơ sở kinh doanh này, phải có những quy định, cam kết về việc bảo mật thông tin” – luật sư Cường nói.

Trao đổi với báo chí, trung tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học, Bộ Công an cho rằng, việc bị lộ lọt thông tin cá nhân là rất nguy hiểm. Người bị lộ thông tin không chỉ gặp phiền toái khi phải tiếp nhận những tin nhắn, email quảng cáo, hay các cuộc gọi chào mời mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà nguy hiểm hơn, thông tin cá nhân sẽ bị sử dụng cho mục đích tội phạm.

Trung tá Hiếu cho rằng, các đối tượng có thể hack vào tài khoản để chiếm đoạt tiền, thậm chí làm giả CMND từ đó mạo danh để đi thực hiện hành vi xấu, hoặc mở tài khoản ngân hàng để chuyển tiền từ việc phạm tội mà có.

Luật sư Đặng Văn Cường cho biết, đây là một hành vi phạm tội công nghệ cao, cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc xác minh làm rõ chủ tài khoản nêu trên để xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Hiện Việt Nam đã ban hành luật an ninh mạng trong đó quy định quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân hoạt động trên môi trường mạng, nghiêm cấm thực hiện tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, phương tiện điện tử của người khác…

Hành vi truy cập trái phép vào hệ thống thông tin của tổ chức, cá nhân, truy cập trái phép vào phương tiện điện tử của người khác, chiếm quyền điều khiển phương tiện, đánh cắp dữ liệu là những hành vi vi phạm pháp luật.

Hành vi này sẽ bị xử lý hình sự theo quy định tại điều 289 của BLHS năm 2015 về tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác với mức chế tài có thể đến 12 năm tù theo quy định của pháp luật nêu trên.

Hành vi mua bán, trao đổi thông tin riêng hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên mạng còn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 288 BLHS năm 2015, với hình phạt cao nhất đến 7 năm tù.

Việc thu thập, sử dụng trái phép đứng liệu thông tin cá nhân sẽ bị xử phạt hành chính đến 30.000.000 đồng theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Việc sử dụng trái phép thông tin vào các mục đích bất hợp pháp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào hành vi cụ thể.

Đối với những người mua bán, thu thập trái phép thông tin của người khác mà chưa có mục đích sử dụng sẽ bị xử phạt hành chính. Trường hợp sử dụng vào mục đích trái pháp luật, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.

Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng VPLS Trung Hòa cho rằng, an toàn thông tin cá nhân trong thời buổi 4.0 hiện nay là một vấn đề rất quan trọng. Khi các giao dịch đang dần chuyển sang số hóa, những thông tin của cá nhân trở thành một yếu tố cần được bảo vệ chặt chẽ hơn nữa.

Ngay trong hiến pháp đã ghi nhận về quyền thôn tin cá nhân của mỗi một công dân, của con người. Những hành vi xâm phạm đến quyền thông tin cá nhân mà không được sự đồng ý của người đó là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên theo luật sư Tùng, dù trang web bán những thông tin này đang thực hiện hành vi vi phạm nhưng lại rất khó xử lý bởi các đối tượng sẽ sử dụng các trang web có máy chủ ở nước ngoài.