Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 9/11, đại biểu Quốc hội Hoàng Anh Công (đoàn Thái Nguyên) cho rằng có một dịch bệnh khác đã xuất hiện từ lâu, hiện vẫn đang âm thầm lây lan trong đội ngũ cán bộ các cấp, len lỏi trong mỗi người và đang trở thành nguy cơ cản trở sự phát triển của đất nước, đó là căn bệnh sợ trách nhiệm.
"Vì nguyên nhân gì mà cán bộ, kể cả cán bộ giữ cương vị lãnh đạo đứng đầu lại sợ trách nhiệm? Có những người khi thực hiện nhiệm vụ đúng căn cứ, đúng quy định của pháp luật nhưng lại luôn sợ, không quyết định vấn đề mà chỉ vì an toàn cho mình" - đại biểu Công nói.
 |
| Đại biểu Hoàng Anh Công. |
Đại biểu Hoàng Anh Công cho rằng, nỗi lo sợ bị kỷ luật, sợ bị xử lý bằng pháp luật thời khắc nào đó trở thành nỗi sợ phổ biến trong cán bộ, công chức. Nhất là trong đợt phòng chống dịch COVID-19 vừa qua, nhiều địa phương có tâm lý ngại mua sắm máy móc, thiết bị, vật tư y tế do sợ bị xử lý kỷ luật, sợ bị xử lý hành chính, hình sự.
Nỗi sợ trách nhiệm còn biểu hiện trong công tác phòng chống dịch, điều hành phòng chống dịch tại nhiều địa phương. Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 128 nhưng các địa phương vẫn áp dụng các biện pháp "ngăn sông, cấm chợ", áp dụng những biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn, hạn chế giao thông, giao lưu hàng hóa nhằm tránh phát sinh F0. Các địa phương sợ rằng nếu để dịch bùng phát sẽ bị ảnh hưởng đến công tác và có thể bị phê bình, kỷ luật.
Bên cạnh đó, theo đại biểu Hoàng Anh Công, lĩnh vực đầu tư công cũng bị ảnh hưởng rất lớn bởi căn bệnh này. Đa số các công trình trọng điểm đều bị chậm tiến độ, đội vốn, tốc độ giải ngân tại các địa phương, các bộ ngành đa số đạt tỷ lệ rất thấp mặc dù Chính phủ đã phải áp dụng nhiều biện pháp khắc phục.
"Có thể thấy, căn bệnh này xảy ra do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ quan và khách quan, và một trong những nguyên nhân chính là sự mâu thuẫn, chồng chéo trong quy định của pháp luật đã đẩy cán bộ, công chức thực thi công vụ vào tâm trạng lo lắng, né tránh, sợ trách nhiệm, không dám quyết định" - đại biểu Công nói và dân chứng tài liệu của Chính phủ khi qua rà soát tại 36 tỉnh, thành cho thấy các quy định pháp luật hiện hành chưa phù hợp với thực tế, gây vướng mắc, khó khăn cho đầu tư sản xuất kinh doanh liên quan đến 79 luật, 3 nghị quyết của Quốc hội, 188 nghị định của Chính phủ, 20 quyết định của Thủ tướng, 153 thông tư của bộ ngành.
"Đây là số liệu quá lớn. Hệ quả của sự bất cập nêu trên dẫn đến tình trạng hạn chế sự sáng tạo vì lợi ích chung của cán bộ công chức" - đại biểu Công nói và cho biết tác động tiêu cực của hiện tượng này là có một bộ phận không nhỏ cán bộ không năng động, không vì lợi ích chung, dĩ hòa vi quý, thấy đúng không dám làm, thấy sai không dám đấu tranh, vô cảm với nhân dân. Người năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám đấu tranh đôi khi lại bị xử lý trách nhiệm, không được bảo vệ.
Vì vậy, để kịp thời khắc phục tình trạng này, tháng 9/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 14 về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, vì lợi ích chung.
Theo đó, khi cán bộ thực hiện thí điểm mà kết quả không đạt hoặc chỉ đạt được một phần mục tiêu đề ra hoặc gặp rủi ro, xảy ra thiệt hại thì cấp có thẩm quyền phải kịp thời xác định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, đánh giá công tâm để xem xét, xử lý phù hợp.
Trường hợp cán bộ thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung thì được xem xét miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm.
Tuy nhiên để kịp thời đưa chủ trương này vào cuộc sống, theo đại biểu Công, cần phải thể chế hóa bằng các quy định pháp luật. Đại biểu Công cho rằng, nếu không sớm thể chế hóa quy định này về mặt pháp lý sẽ dẫn đến việc xử lý tùy tiện. Luật hóa cụ thể quy định này sẽ không cho phép bất cứ ai được đưa ý kiến chủ quan vào làm thay đổi sự thật, sự công bằng của pháp lý.
"Nếu không luật hóa thì sẽ không bảo vệ được người dám nghĩ dám làm mà có thể dẫn đến trù dập, oan sai. Nếu không sớm luật hóa sẽ vô tình mở thêm thị trường cho tham nhũng, tiêu cực trong thanh tra, điều tra, xét xử"- đại biểu Công nói.
Đại biểu đoàn Thái Nguyên kiến nghị Quốc hội, Chính phủ cần rà soát các văn bản pháp luật đề xuất sửa đổi, khắc phục mâu thuẫn chồng chéo; Kịp thời thể chế hóa quy định bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm và coi đây là nhiệm vụ cần thực hiện sớm.
Đại biểu Công cũng kiến nghị sớm nghiên cứu sửa các quy định pháp luật chung, nhất là quy định về xử lý hình sự, hành chính.
Hiểu Lam