DA đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Nếu trễ vì Corona, khoản nợ 153 tỷ sẽ thế nào?

Bộ GTVT vừa có văn bản số 774/BGTVT-KHĐT gửi Chính phủ báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ xin giãn thời gian trả khoản nợ gần 153 tỷ đồng trong năm 2020 từ dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đến khi bàn giao cho UBND thành phố Hà Nội sau khi hoàn thành dự án.

Nguyên nhân được đưa ra là do tình hình dịch bệnh virus corona gây ra khiến nhiều chuyên gia, công nhân từ phía nhà thầu Trung Quốc không thể sang làm việc theo kế hoạch. Dẫn tới việc dự án vốn đã chậm tiến độ nay lại càng chậm hơn vì chưa biết bao giờ tình hình dịch bệnh mới kết thúc.

Theo đó, trong báo cáo, Bộ GTVT cho biết,theo cơ chế tài chính của dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, Bộ GTVT có trách nhiệm bố trí vốn đối ứng để trả nợ nước ngoài cho phần vốn vay lại của dự án và các khoản chi phí liên quan trong giai đoạn xây dựng dự án. Nghĩa vụ này chỉ kết thúc khi Bộ GTVT bàn giao dự án cho thành phố Hà Nội khai thác và tiếp nhận nghĩa vụ nợ liên quan.

Đến thời điểm hiện tại, Bộ GTVT đã phê duyệt điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án để bố trí 400 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư dự án để trả nợ gốc cho tới khi bàn giao dự án cho thành phố Hà Nội.

Theo báo cáo của Ban quản lý dự án Đường sắt (Bộ Giao thông Vận tải), dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông hiện đã trả nợ gốc khoản vay lại (của Hiệp định 1,2 tỷ NDT và Hiệp định 250 triệu USD) với tổng số tiền là trên 398 tỷ đồng. Số tiền trả nợ gốc còn lại trong tổng mức đầu tư chỉ còn hơn 1,9 tỷ đồng.

Tuy chưa xác định chính xác thời gian hoàn thành và bàn giao cho UBND TP Hà Nội nhưng theo Ban Quản lý dự án, dự kiến phải trả nợ gốc phần vốn vay lại đến hết năm 2020 khoảng 152,709 tỉ đồng (ký trả nợ gần nhất là ngày 21/1/2020).

Do đó, Ban quản lý dự án đề xuất phương án giãn nợ đến khi hoàn thành, bàn giao khoản vay cho UBND TP Hà Nội hoặc xem xét, điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư để tiếp tục bố trí trả nợ, nhằm hạn chế vướng mắc phát sinh trong việc thực hiện nghĩa vụ bên vay theo các hiệp định đã ký.

Tuy nhiên, theo Bộ GTVT việc gia hạn thời gian trả nợ có những khó khăn nhất định. Trong khi đó, nếu điều chỉnh tổng mức đầu tư thì lại chưa phù hợp với kết luận từng công bố của Kiểm toán Nhà nước.

Bộ GTVT cũng cho biết hiệp định vay 250 triệu USD đã đến kỳ trả nợ gốc, việc chậm trả nợ sẽ ảnh hưởng đến uy tín quốc gia và có thể dẫn đến những hệ lụy hết sức nghiêm trọng về kinh tế. Trên cơ sở ý kiến đóng góp của các bộ, Bộ GTVT đã quyết định giao chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2020 để trả nợ hiệp định vay 250 triệu USD.

Bộ GTVT cũng cho biết với tình hình thực hiện như hiện nay, trong khi dự án chưa được bàn giao cho UBND TP. Hà Nội, ngoài nguồn vốn được giao để trả nợ gốc kỳ 21/1, có thể tiếp tục phát sinh nghĩa vụ trả nợ gốc khoản vay trong các kỳ tiếp theo.

“Trường hợp không được Bộ Tài chính sớm xem xét gia hạn, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng có ý kiến với Kiểm toán Nhà nước để tháo gỡ về thủ tục trên cơ sở xem xét tính chất đặc thù của dự án. Đồng thời, kiến nghị Chính phủ cho phép Bộ GTVT tiếp tục bổ sung vốn bố trí cho hạng mục trả nợ gốc của các hiệp định vay đã ký”, báo cáo nêu rõ.

Theo Ban Quản lý dự án đường sắt, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đang trong giai đoạn cuối, chuẩn bị thực hiện vận hành thử toàn hệ thống liên tục trong 20 ngày để phục vụ đánh giá an toàn, nghiệm thu toàn bộ dự án. Tuy nhiên, trước Tết Nguyên đán 2020, các chuyên gia, kỹ sư Trung Quốc làm việc tại dự án về quê nghỉ tết, hiện chưa thể trở lại làm việc do việc đi lại bị hạn chế nhằm phòng chống bệnh dịch virus Corona đang xảy ra tại Trung Quốc và nhiều nước trên thế giới.

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt đầu tư năm 2008 với tổng vốn gần 8.800 tỷ đồng (khoảng 553 triệu USD), trong đó 400 triệu USD là vốn vay Trung Quốc. Tổng mức đầu tư sau đó được điều chỉnh lên trên 18.000 tỷ đồng (868 triệu USD) vào năm 2016, đáng nói phần vốn vay Trung Quốc tăng thêm hơn 7.220 tỷ đồng, lên mức gần 13.900 tỷ đồng (669,6 triệu USD).

Trong báo cáo của Chính phủ lý giải, việc tổng mức đầu tư của dự án được điểu chỉnh từ 8.769 tỷ đồng lên 18.001 tỷ đồng (tăng 9.231 tỷ đồng) là do thay đổi phương án nhà ga từ 2 tầng thành 3 tầng; bổ sung hạng mục xử lý nền đất yếu khu Depot; Bổ sung hạng mục đường tránh Quốc lộ 6; Điều chỉnh vật liệu vỏ tàu từ thép chịu khí hậu sang thép inox; kinh phí mặt bằng thay đổi, biến động về giá nguyên, nhiên, vật liệu,...

Tuy nhiên, đến nay sau 11 năm phê duyệt, 8 năm thi công, dự án đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông đã hoàn thành tới 99% khối lượng và chỉ còn 1% các hạng mục phụ trợ, nhưng vẫn chưa thể cán đích. Dự án khi nào khai thác không chỉ là sự quan tâm của người dân mà cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Chính phủ yêu cầu Bộ GTVT phải hoàn thành trong năm 2020. Trước đó, dự án này đã nhiều lần lỗi hẹn, chậm tiến độ, phải điều chỉnh nhiều lần, đến nay chưa xác định chính thức thời gian hoàn thành.