Hiệu ứng Domino: Nhiều nước theo Mỹ chuyển đại sứ quán tới Jerusalem

Thông tin này đã được chính phủ Paraguay và và Bộ Ngoại giao Israel xác nhận ngày hôm 7/5 giữa lúc căng thẳng leo thang giữa Israel và Palestine, với đỉnh điểm là việc Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.

Thánh địa Jerusalem. Ảnh: NYT.

Phản ứng trước động thái mới nhất này của Paraguay, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas vừa bày tỏ hy vọng các quốc gia khác trên lục địa Châu Mỹ sẽ không theo bước Paraguay, Guatemala và Mỹ, khẳng định rằng hành động này là chống lại luật pháp quốc tế.

Trong khi đó, ông Wasel Abu Youssef, một quan chức cấp cao của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) nhấn mạnh rằng, quyết định của Paraguay là đi ngược lại luật pháp quốc tế:“Quyết định của Paraguay “nối gót” Mỹ để chuyển đại sứ quán của nước này tới Jerusalem là chống lại các quyền của người dân Palestine cũng như ủng hộ hành động chiếm đóng của Israel. Tôi tin rằng, lập trường này là đi ngược lại luật pháp quốc tế. Chúng tôi kêu gọi nghiêm khắc tẩy chay bất kỳ quốc gia nào có động thái chuyển đại sứ quán tới Jerusalem, theo các luật đã được đưa ra từ các hội nghị thượng đỉnh Arab vào các năm 1980, 1990, 2000 và sau này. Chúng tôi không chấp nhận bất kỳ sự phương hại nào đến Jerusalem- thủ đô tương lai của nhà nước Palestine”.

Được xem là động thái “đổ thêm dầu vào lửa”, quyết định mới nhất của Paraguay được đưa ra chỉ một tuần trước khi Mỹ khánh thành đại sứ quán tại Jerusalem ngày 14/5. Trong một thông báo mới nhất, Nhà Trắng hôm 7/5 công bố, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không dự lễ cắt băng khánh thành Đại sứ quán Mỹ tại Jerusalem. Thông báo đầy bất ngờ này trái ngược với lời hứa trước đó của người đứng đầu nước Mỹ rằng sẽ tham dự sự kiện mà ông cho là “công trình đáng tự hào” này.

Đầu tháng 12/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, bất chấp sự phản đối từ Palestine và cộng đồng quốc tế. Mặc dù được cho là đã giúp hoàn thành một trong những cam kết đưa ra trước đó trong chiến dịch tranh cử của mình, nhưng quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Israel từ Tel Aviv đến Jerusalem của người đứng đầu nước Mỹ đã “chọc giận” người Palestine cũng như gây ra làn sóng phản đối dữ dội khắp thế giới Arab.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh Arab lần thứ 29 tại Saudi Arabia vào tháng 4, liên đoàn Arab đã ra tuyên bố chung phản đối mạnh mẽ việc Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và quyết định chuyển Đại sứ quán tới Jerusalem.

Khi Nhà Trắng quyết định dời đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới vùng đất thánh này, đã làm dấy lên lo ngại về việc hiệu ứng dây chuyền và các nước sẽ có hành động tương tự Mỹ. Thực tế lo ngại này không phải là không có cơ sở khi đến nay đã có Guatemala và Paraguay chính thức đứng về phía Mỹ trong vấn đề này. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thời gian qua cũng nhiều lần nhấn mạnh việc nhiều nước theo gương Mỹ, đang xem xét dời đại sứ quán tại Israel đến Jerusalem.

Dẫu vậy, lập trường của Mỹ về Jerusalem – một trong điểm mấu chốt gây căng thẳng giữa Israel và Palestine, đã phần nào phá vỡ chính sách của Mỹ trong nhiều thập kỷ qua. Bởi trước Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhiều Tổng thống tiền nhiệm đã kiềm chế việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel với hy vọng giữ được lập trường trung lập trong vấn đề nhạy cảm này.