Gần dân là phẩm chất lãnh đạo

"Ở ta lâu nay hình ảnh cán bộ lãnh đạo, quản lý được đóng khung trong cái dáng đạo mạo, com-lê, cà vạt chỉnh tề, xuống cơ sở thậm chí phải báo trước cả tuần để họ chuẩn bị. Người ta quen với tác phong từ thời bao cấp rồi nên mới đẻ ra bệnh chuộng hình thức, bệnh quan liêu cố hữu, ngại xuống cơ sở hoặc có xuống thì chọn nơi nào "lành", ít có sự phản ứng, được đón tiếp nhiệt tình...", GS.TS Dương Phú Hiệp, nguyên Tổng Thư ký Hội đồng lý luận Trung ương trao đổi với Kiến Thức. 

Gần dân lợi lắm!

- Người lãnh đạo, quản lý được chia làm ba mức: Mức cấp cao, cấp trung bình và cấp thấp (cơ sở). Tuy nhiên, dù ở mức nào thì họ phải đảm bảo được các tiêu chí: Đầu tiên, phải có tầm nhìn vừa xa (tầm chiến lược) lẫn tầm nhìn gần. Từ tầm nhìn đó, anh phải vạch ra được chiến lược, sách lược, nhiệm vụ, mục tiêu cụ thể phù hợp với chức năng, lĩnh vực của mình. 

Theo đó, tầm trung phải cụ thể hóa được mục tiêu, nhiệm vụ của tầm cao; tầm cơ sở cụ thể hóa mục tiêu, nhiệm vụ của tầm trung. Sau cùng là khâu tổ chức thực hiện, phải vận động được các cơ quan, đoàn thể, cá nhân trong lĩnh vực mình quản lý thực hiện những nhiệm vụ, mục tiêu đề ra chứ không phải vạch ra để đấy. Do vậy anh phải xuống cơ sở, càng xuống nhiều càng tốt.

- Người đưa ra ý kiến đó cũng có cái lý của họ. Tuy nhiên, tôi cho rằng, một người quản lý, lãnh đạo mà chỉ ngồi phòng điều hòa, không chịu xuống cơ sở để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân thì đó là một người quản lý, lãnh đạo kém. Bởi như Lê-nin đã từng nói, lãnh đạo là phải nắm được tâm trạng của quần chúng, không thể quần chúng nghĩ một đằng lãnh đạo làm một nẻo. 

- Là bởi, bệnh quan liêu ở ta đã nặng quá rồi. Cứ tưởng nó chỉ tồn tại trong thời bao cấp, vậy nhưng đến giờ mãi vẫn không bỏ được. Thêm nữa là bây giờ, một bộ phận cán bộ làm công tác lãnh đạo, quản lý ngại tiếp xúc với dân vì không muốn nghe sự thật. Cũng phải thôi, khi mà lòng dân ở đâu đó vẫn chưa yên, vẫn còn bức xúc về nhiều vấn đề của xã hội mà gặp cán bộ lãnh đạo, người ta sẽ thể hiện ra thôi. Và nhiều người không thích điều đó. Cứ thế, khoảng cách giữa người dân với cán bộ càng xa.

- Đúng vậy. Nhưng cũng phải bình tĩnh để xem việc làm của ông bộ trưởng ấy thế nào, nó là hình thức hay thực chất, tức là phải xem đi kèm với việc gần dân thì ngành của ông bộ trưởng có thay đổi, chuyển biến gì không. 

- Đòi hỏi trước tiên là họ phải có kiến thức, nếu không thì tầm nhìn sẽ ngắn. Kiến thức ở đây không chỉ trong sách vở mà còn là cuộc sống, rồi kiến thức ở cả trong nước và thế giới. Bây giờ hội nhập rồi, nếu không hiểu được ở ngành mình, lĩnh vực mình phụ trách, trên thế giới người ta làm thế này chứ không phải làm thế kia, họ áp dụng công nghệ nào rồi... thì sẽ chậm tiến ngay. Còn trong nước thì phải nắm sâu, hiểu rõ được ngành của mình. Mà muốn vậy thì phải sâu sát với dân thôi. Thứ nữa, họ phải có quan hệ tốt với cả cấp trên, cấp dưới và quan hệ này cần phải được xây dựng trên cơ sở nền tảng đạo đức, pháp luật chứ không phải bằng chạy chọt, ô dù.

- Dĩ nhiên là có chứ. Họ chỉ ngồi trong phòng máy lạnh ra văn bản thì làm sao mà không tránh khỏi chuyện "trên trời" được.

"Mưu" thì ít mà "tham" thì nhiều

- Đấy, ở ta lâu nay hình ảnh cán bộ lãnh đạo, quản lý được đóng khung trong cái dáng đạo mạo, com-lê, cà vạt chỉnh tề, xuống cơ sở thậm chí phải báo trước cả tuần để họ chuẩn bị. Người ta quen với tác phong từ thời bao cấp rồi nên mới đẻ ra bệnh chuộng hình thức, bệnh quan liêu cố hữu, ngại xuống cơ sở hoặc có xuống thì chọn nơi nào "lành", ít có sự phản ứng, được đón tiếp nhiệt tình... Chứ xuống cơ sở, gần dân thì cấp nào cũng phải làm và phải coi đó là phẩm chất của người lãnh đạo.

- Đúng là ở ta có khâu trung gian giữa lãnh đạo với nhân dân, nếu khâu trung gian làm tốt thì lãnh đạo chẳng cần phải xuống tận cơ sở làm gì. Nhưng ở ta khâu trung gian nhiều quá. Người ta vẫn có câu cán bộ tham mưu nhưng "mưu" thì ít mà "tham" thì nhiều. Rồi thì bệnh giả dối nhiều quá, nội bộ đấu đá, trên dưới dối trá. Người ta báo cáo lên lo làm vừa lòng thủ trưởng mà chẳng phản ánh đúng tình hình thực tế, thế thì làm sao mà có được những quyết sách hợp lòng dân. Vậy thì chỉ còn một cách là chính người lãnh đạo phải xuống tận cơ sở mà lắng nghe thôi.

- Muốn vậy, phải tổ chức lại khâu cán bộ vì đó là nguyên nhân của mọi sai lầm. Phải lựa chọn họ cho kỹ vào, có tiêu chuẩn cụ thể, rõ ràng chứ không để chuyện kéo bè kéo cánh, chạy chức chạy quyền xảy ra. Khi đã có một đội ngũ cán bộ có tâm, có tầm thì chuyện gần dân sẽ được coi là chuyện bình thường, tất yếu.