Cyborg và chuyện “hack” cơ thể người

Kịch tính hơn, một số ý kiến cho rằng, dưới ảnh hưởng của AI và công nghệ hiện đại, bước tiếp theo trong hành trình tiến hóa của loài người chính là phát triển thành Cyborg bất tử - một loài sinh vật nửa người nửa máy thường thấy trong các bộ phim giả tưởng. Dường như, ranh giới giữa con người và máy móc đang dần bị xóa nhòa.

Cyborg là cụm từ để chỉ những sinh vật tồn tại dưới dạng cả hai phần sinh học (người) và nhân tạo (máy). Trước đây, ý tưởng về những cỗ máy thông minh nhân tạo cùng tồn tại, cai trị hoặc thậm chí hủy diệt loài người chỉ xuất hiện trên phim ảnh.

Thế nhưng, cha đẻ của lý thuyết Gaia James Lovelock khẳng định, các sinh vật sống và không sống tương tác với nhau để tạo ra một hệ thống hiệp đồng tự điều chỉnh phức tạp giúp duy trì sự sống trên trái đất.

Khi con người đang sống trong một thế giới mà ngành công nghệ phát triển đến mức có thể trao sự sống cho... một cái máy vô tri vô giác, James Lovelock dự đoán Cyborg đầu tiên sẽ xuất hiện muộn nhất là vào năm 2050.

Khởi đầu, việc cyborg hóa sẽ dành cho những người giàu có, sau đó sẽ mở rộng dần ra các tầng lớp khác. Các sinh vật Cyborg sẽ dần thống trị hành tinh cuối thế kỷ 21, với tiềm năng trí thông minh cực cao cũng như cách thức chia sẻ và truyền bá thông tin sẽ tiến hóa ngày càng khó lường.

Điều này nghe có vẻ rất phù hợp nếu như các tiến bộ khoa học công nghệ tương lai giúp con người sao chép trí nhớ và lưu trữ trên đám mây điện toán. Bên cạnh đó, con người có thể kết nối bộ não tới hệ thống máy vi tính và việc đưa bộ dữ liệu này vào một cơ thể android được nâng cấp, từ đó “sống” vĩnh cửu trong máy móc dưới dạng số hóa và trở thành Cyborg.

Một mô hình đề xuất cơ thể của Cyborg có da điện tử mạ vàng, chứa các thiết bị siêu nhỏ được cấy ghép dưới da cho phép liên kết với các thiết bị điện tử, trong khi đó mắt cấy ghép kính hiển vi và bộ răng linh hoạt, có thể thay thế bất kì lúc nào.

Não bộ được lưu trữ trên đám mây, có khả năng hỗ trợ cơ điện tử vô cùng tinh vi, đồng thời cho phép các bộ điều khiển nhiều chức năng phân bổ ở tay và chân hoạt động nhịp nhàng.

Những ý kiến ủng hộ Cyborg tin rằng, đã đến lúc con người có thể tự do chọn lựa một cơ thể yêu thích và sống hạnh phúc sau khi cơ thể sinh học chết đi. Khi ấy, mỗi cá thể Cyborg sẽ hoàn toàn làm chủ cuộc sống, hoàn toàn không bị chi phối bởi các quy luật tự nhiên.

Những dấu hiệu của kỷ nguyên Cyborg xuất hiện ngày càng nhiều. Mới đây, các nhà khoa học Nhật Bản thuộc Đại học Tokyo tuyên bố tìm ra cách chế tạo một robot lai sinh học (biohybrid), kết hợp giữa máy móc và mô sống.

Thử nghiệm gắn cơ bắp sống trong cơ thể người, bao gồm một cặp cơ đối vận (một cơ co và một cơ duỗi), lên một robot có hình ngón tay với các khớp, giúp robot có khả năng thực hiện một số cử động đơn giản. Mục tiêu tiếp theo là tạo ra một bộ khung xương biohybrid hoàn chỉnh nhờ công nghệ in 3D, cho phép đính và phát triển mô sống trên các khớp xương.

Các mô sống này phát triển từ Myoblasts - một loại tế bào gốc sẽ tạo thành nhiều loại tế bào cơ khác nhau khi trưởng thành. Giới khoa học sẽ nuôi các tế bào thành các tấm hydrogel, sau đó gắn vào khung xương và bổ sung một số cấu trúc sợi định hướng phát triển vào giữa các tấm hydrogel.

Trên lý thuyết, các mô sống được điều khiển bằng điện cực, bị kích thích co lại mỗi khi có dòng điện chạy qua, rồi truyền chuyển động cho hệ thống khớp robot. Quan trọng hơn, các bó cơ robot không có dấu hiệu teo nhỏ và tiêu biến, mà phải “tập thể dục” khi vận động với hai lực đối lập nhau (co và duỗi), từ đó có thể phát triển và duy trì chuyển động.

Trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học Thụy Sĩ khiến cả thế giới phải ngạc nhiên khi thử nghiệm thành công một loại mô điện linh hoạt được chế tạo từ tấm silicon và tế bào điện bằng bạch kim để nối liền những dây thần kinh đã bị tổn thương trong quá trình cấy ghép tủy.

Một loại hóa chất đặc biệt bao bọc bên ngoài sẽ giúp mô điện này không bị đào thải bởi hệ miễn dịch cũng như ảnh hưởng đến tủy sống. Thử nghiệm cho thấy những con chuột bị liệt nửa người đã có thể đi lại bình thường sau một vài tuần được cấy ghép mô điện tử đặc biệt.

Độc đáo hơn, một nhóm nghiên cứu đến từ Mỹ cho rằng, người không cần cấy ghép thiết bị AI dưới da để trở thành Cyborg mà chỉ cần xăm mạch điện tử lên da. Ý tưởng “quái dị” này biến hình xăm từ mực dẫn điện thành một loại máy đa năng, hoạt động như cảm biến đo nhiệt độ cơ thể, nhịp tim, huyết áp và các tín hiệu sinh học khác.

Thậm chí, những tín hiệu thu được có thể gửi về di động nhờ kết nối không dây. Theo tuyên bố, hình xăm điện tử hoàn toàn vô hại với cơ thể, có thể tồn tại khoảng 1 năm, hoặc lâu hơn nếu được tích hợp công nghệ “sạc pin” mà nhóm đang nghiên cứu.

Không còn chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, Cyborg nửa người nửa máy sẽ trở thành hiện thực trong tương lai gần. Nỗi sợ Cyborg thống trị loài người, đe dọa hủy diệt sự sống dẫn đến sự lụi tàn của văn minh nhân loại gia tăng.

Thế nhưng, giới khoa học trấn an rằng, Cyborg sẽ cùng tồn tại với con người trong hòa bình, và sử dụng khả năng của chúng để giúp trái đất tránh khỏi những thảm họa.

Một số ý kiến khẳng định, trở thành Cyborg là cách duy nhất để giải quyết các vấn đề của loài người. Cyborg, hay những cỗ máy cực kỳ thông minh, được coi như chìa khóa giúp con người thấu hiểu những vấn đề thực sự lớn lao, thay vì phải dùng bộ não... quá bé nhỏ.

Chưa hết, Cyborg được dự báo sẽ mở ra một cuộc cách mạng số trong lĩnh vực y tế. Những ý tưởng như biohybrid, mô điện và hình xăm điện tử, vốn đang xóa bỏ dần ranh giới Cyborg-người, giúp thay đổi quy trình chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh hiểm nghèo, từ đó kéo dài tuổi thọ.

Ngoài ra, Cyborg có thể trở thành vật thí nghiệm thuốc hay các phương thức điều trị mới trong ngành công nghiệp dược phẩm. Điều này loại bỏ thử nghiệm trên động vật, mang tính nhân đạo giống như nhiều công nghệ khác đang được phát triển như các cơ quan nội tạng trên chip hay động vật thí nghiệm ảo.

Sự xuất hiện của những “dị nhân” Cyborg ngoài đời thực càng cho thấy Cybog sẽ phải là một phần của cuộc sống. Đó là Neil Harbisson, người đàn ông mắc chứng mù màu bẩm sinh có khả năng phân biệt màu nhờ thử nghiệm cấy một ăng-ten kết nối Internet vào não, cho phép “nghe” các tần số ánh sáng của màu sắc qua tính dẫn âm của xương.

Hay người đàn ông ba tai Stelarc, với một chiếc tai của công nghệ in 3D trên tay trái cùng tham vọng gắn thêm một chiếc micro kết nối Internet vào tai nhằm khiến cả thế giới phải lắng nghe bất kể Stelarc đang ở đâu. Sau khi tích hợp phần “máy”, cả Neil Harbisson và Stelarc tuyên bố có thể vượt ra khỏi giới hạn bình thường của con người.

Neil Harbisson thành lập Quỹ Cyborg, nhằm giúp con người trở thành người máy theo ý muốn, bảo vệ quyền lợi của người máy và thúc đẩy sự phát triển của Cyborg trong nghệ thuật và xã hội. Trong khi đó, Stelarc tự tin về tiềm năng của Cyborg, cho rằng không nên chấp nhận hiện trạng sinh học sẵn có hiện nay của con người, mà cần cởi mở hơn với việc kết hợp cơ thể người và máy móc.

Theo anh, cấy ghép phần “máy” vào phần “người” chỉ đơn giản là bước tiếp theo của quá trình cơ thể người tiến hóa. Khi đó, việc “hack” cơ thể người sẽ mở rộng khả năng cũng như nhận thức của nhân loại, tạo nên một tương lai phát triển hoàn toàn khác biệt.

Thực tế cho thấy, các nhà khoa học đã tìm ra nhiều cách để thay thế các bộ phận cả trong và ngoài cơ thể người, thậm chí sẽ nối dây thần kinh nhờ mạch điện tử. Cùng lúc đó, bộ não - cơ quan phức tạp nhất - cũng đang được nghiên cứu và mô phỏng lại bằng trí thông minh nhân tạo, thậm chí sẽ được cấy ghép thêm cả vi mạch máy tính trong tương lai.

James Lovelock dự báo, người và máy sẽ trở thành một thực thể trí tuệ liên kết chặt chẽ với nhau khi con người sẽ có một phần là robot, hoặc sẽ xuất hiện những người máy có phần “người”. Tuy nhiên, vẫn còn đó nhiều hoài nghi, và chỉ có thời gian mới cho biết liệu dự báo này có thành hiện thực hay không...