Đội trưởng FAS Angel Phạm Quốc Việt: Từ “đánh mất mình” đến thức tỉnh… cứu người

Anh Phạm Quốc Việt (sinh năm 1987, quê huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định), Đội trưởng Đội Hỗ trợ sơ cứu FAS Angel (Hà Nội) là 1 trong 10 gương mặt vừa được nhận Giải thưởng Tình nguyện Quốc gia năm 2023.

Trò chuyện với PV Tri thức và Cuộc sống, anh Phạm Quốc Việt cho biết, trước khi sáng lập đội hỗ trợ sơ cứu tai nạn chuyên nghiệp, anh từng bôn ba làm rất nhiều nghề.

Thời gian ở Tuyên Quang, anh làm xe ôm, thợ sửa xe, MC đám cưới. Quãng thời gian này, anh uống rất nhiều rượu bia, thậm chí ngày tới 2-3 lít. Những khi bị “ma men” điều khiển, anh “đánh mất mình”, có những hành vi mất kiểm soát, nổi nóng, xúc phạm những người xung quanh, nhưng bản thân anh khi đó không quan tâm tới điều này.

Thế rồi một ngày, biến cố xảy ra đã thay đổi hoàn toàn suy nghĩ và lối sống của anh. Trong một buổi tối đi dự đám tang về, anh bị một chiếc xe máy đâm chấn thương sọ não, gần như bất tỉnh.

Bình thường, nếu đi dự đám cưới, anh sẽ uống rất nhiều rượu bia, thường là say xỉn. Nhưng hôm đó là đám tang. “Tôi quan niệm, đám tang đã đủ buồn rồi, nên tôi không bao giờ uống bia rượu khi đi đưa tang. Không ngờ, điều đó cũng đã cứu sống tôi. Bác sĩ nói, tôi cấp cứu trong tình trạng rất nặng. Nếu hôm đó trong máu tôi có nồng độ cồn, có lẽ tôi không thể sống sót”, anh Việt chia sẻ.

Tỉnh dậy sau tai nạn định mệnh, có hai điều khiến anh “ngộ” ra: Đó là tác hại của việc uống nhiều rượu bia, đặc biệt khi tham gia giao thông; sự cô đơn, nguy hiểm của những người bị tai nạn giao thông mà không được cấp cứu kịp thời. Bản thân anh Việt khi bị tai nạn, nằm lơ mơ giữa đường, rất nhiều người đi qua nhưng không ai dừng lại cứu giúp. Rất lâu sau đó, một cô gái dừng lại giúp anh nhưng lại luống cuống.

Chính từ biến cố đó, mà anh đã quyết định từ bỏ việc uống rượu bia và nhen nhóm ý tưởng thành lập đội sơ cứu tai nạn, cứu giúp những người bị tai nạn trong lúc nguy cấp.

Để thực hiện ý tưởng ấp ủ, anh Việt xuống Hà Nội tìm việc. Sức khỏe yếu đi nhiều sau tai nạn, sợ tiếng ồn, anh Việt làm nhiều nghề, từ xe ôm, hát phòng trà… Dành dụm từ số tiền kiếm được, anh Việt bắt đầu thực hiện việc sơ cứu các nạn nhân bị tai nạn. Mới đầu, anh làm một mình. Tới tháng 9/2019, anh chính thức thành lập đội hỗ trợ sơ cứu miễn phí cho người bị nạn FAS Angel.

Giải thích về cái tên FAS Angel, anh Phạm Quốc Việt cho hay, FAS là từ viết tắt First Aid Support, nghĩa là hỗ trợ sơ cứu ban đầu. Còn chữ “Angel” để mọi người liên tưởng đến những thiên thần bảo vệ, ở bên những người không may gặp nạn.

Đội đã thiết lập nguyên tắc "5 không" cho hoạt động của mình, đó là: Không bỏ rơi, Không thu phí, Không phân biệt, Không tranh cãi và Không kết án. Đặc biệt, đội còn có một quy định rất nghiêm khắc mà toàn đội phải tuân thủ: Đó là khi đã tham gia cứu người thì tuyệt đối không được uống rượu bia, tuyệt đối không có nồng độ cồn trong máu. Ai vi phạm sẽ bị kỷ luật nặng.

Chia sẻ về lý do đặt ra nguyên tắc này, anh Việt cho biết, xuất phát từ chính mình đã thoát khỏi cửa tử nhờ không uống rượu bia và hai kỷ niệm ám ảnh khiến anh không quên được.

Trường hợp thứ nhất, nạn nhân là hai chú cháu. Khi bị tai nạn đại lộ Thăng Long, người chú trong tình trạng rất nặng, một bên mắt không còn nằm trong vị trí hốc mắt. Khi đội Hỗ trợ sơ cứu FAS Angel có mặt tại hiện trường đã quyết tâm giữ lại con mắt cho người chú. Nhưng người cháu vẫn còn đang trong hơi men, đã cản trở, chửi bới đội cứu hộ.

Lúc đó, anh Việt đã phải dùng “thủ thuật” “dương đông kích tây”, lôi kéo sự chú ý của người cháu về phía mình, để các thành viên đội thực hiện được công việc sơ cứu. May mắn, sau đó cả hai chú cháu đều được cứu sống, vui nhất là cứu được cả con mắt cho người chú.

Trường hợp thứ 2 là một kỷ niệm buồn. Theo lời kể của các bạn nữ cùng bàn nhậu với nam nạn nhân, bạn nam này đã uống rất ít, chỉ 1-2 chén trước khi lái xe về. Trên đường đi về, bạn nam điều khiển xe gắn máy đâm vào một xe tải đang dừng (có đèn tín hiệu) bên đường. Nạn nhân đã tử vong.

“Chúng tôi là những người thường xuyên chứng kiến những vụ tai nạn thương tâm do uống rượu bia. Có nhiều ca, phải bất lực nhìn nạn nhân ra đi trong đau đớn, người thân tới gào khóc… đau xót lắm.

Cũng có người hỏi tôi vì sao lại đưa ra quy định nghiêm khắc đó, nhưng từ những trải nghiệm của bản thân và từ thực tế công việc mỗi ngày, tôi muốn chúng tôi phải là những người đầu tiên thực hiện an toàn, đã uống rượu bia, có nồng độ cồn thì không tham gia giao thông, và cũng không tham gia cứu trợ người khác”, anh Phạm Quốc Việt chia sẻ.

Khi mới thành lập, FAS Angel chỉ có vài thành viên, hiện đội có hơn 150 thành viên tình nguyện tham gia. Các thành viên đều được học kỹ thuật - kỹ năng sơ cứu, bởi anh Việt hiểu, nếu sơ cứu không đúng cách, thì từ cứu người lại có thể thành hại người.

Làm việc bất kể ngày đêm, giờ giấc, đặc biệt, từ 21 giờ đến 1 giờ sáng, khi các gia đình chuẩn bị chìm vào giấc ngủ, thì các thành viên của đội lại tỏa đi 10 vùng, túc trực tại những tuyến đường hay xảy ra tai nạn như đường Vành Đai 2, Cầu Giấy, Đại Cồ Việt, Trần Nhân Tông, Lê Duẩn, Hoàng Cầu, đường Vành Đai 3, Nguyễn Trãi,... Mỗi vùng có khoảng từ 2 đến 3 xe máy.

Số máy cá nhân của anh Phạm Quốc Việt: 0822.510.627 trở thành số tổng đài trực 24/7. Mỗi khi nhận được thông tin từ tai nạn, người trực sẽ hướng dẫn người báo tin chụp ảnh hiện trường, tư thế nằm của nạn nhân, gửi vị trí qua zalo hotline cho đội.

Căn cứ vào vị trí của nạn nhân, đội sẽ khẩn trương điều phối thành viên đang ở gần nhất tới hỗ trợ trong khoảng từ 3-5 phút với các đội viên xe máy và 7-10 phút với nạn nhân cần phải di chuyển bằng phương tiện chuyên dụng.

Được mời tham gia nhóm Zalo Đội Hỗ trợ sơ cứu FAS Angel, tôi đã chứng kiến sự tích cực, khẩn trương của Đội. Những hình ảnh, tin tức về tai nạn được cập nhật gần như liên tục, cùng với đó là những báo cáo về tiến độ, kết quả hỗ trợ.

Anh Việt cho hay, đến nay, FAS Angel đã tham gia hỗ trợ sơ cứu hơn 17.000 vụ việc với hơn 10.000 người được cứu sống.

“Mỗi một người được cứu đó là một niềm hạnh phúc lớn đối với tôi. Và tôi cho rằng, mình cũng đã đem lại cảm giác an ủi, ấm áp cho những người không thể cứu được. Họ đã ra đi nhưng không cô đơn. Đó cũng là điều mà FAS Angel sẽ tiếp tục làm, không chỉ đem lại hạnh phúc cho người sống, mà cho cả khoảnh khắc người chuẩn bị phải rời sự sống”, anh Phạm Quốc Việt chia sẻ.