Vào năm 617 Lý Uyên (Đường Cao Tổ) âm mưu nổi dậy chống lại nhà Tùy khi đang lưu thủ ở Thái Nguyên, lúc đó Bình Dương và chồng, đang ở thủ đô Trường An, thì nhận được tin cha đã khởi binh. Chồng cô, Sài Thiệu, là một người nhiệt huyết và sau này là một trong hai mươi bốn anh hùng của Lăng Yên. Anh muốn giúp bố vợ khởi binh, nhưng nảy sinh nhiều vấn đề.
Sài Thiệu bối rối nói với công chúa: "Cha nàng đã khởi binh dẹp yên loạn thế, ta rất muốn gia nhập nghĩa quân của ông, nhưng ta không có cách nào cùng nàng rời khỏi kinh thành, một mình ta đi thì lại lo sự an toàn của nàng, làm thế nào đây?". Bình Dương nói: "Chàng hãy mau chóng rời khỏi kinh thành, thiếp là thân nữ nhi, gặp phải nguy hiểm dễ dàng thoát thân, thiếp tự đã có cách". Sài Thiệu nghe vậy mới yên tâm rời khỏi Trường An.
Công chúa Bình Dương khi ấy mới 17 tuổi đã sắp xếp các việc ở hậu phương xong xuôi. Nàng nhanh chóng khởi hành và trở về trang viên ở huyện Hồ (nay là huyện Hồ, tỉnh Thiểm Tây), nơi cô cải trang thành nam giới, tự xưng là Lý thiếu gia.
Ở đó, tất cả sản nghiệp bán hết để cứu tế dân chúng, khiến họ ủng hộ cuộc khởi nghĩa của cha nàng, ở Quan Trung nàng lặng lẽ chiêu binh mãi mã, mở rộng lực lượng nghĩa quân. Chỉ trong ba tháng, nàng đã tập hợp được một đội quân từ 40.000 đến 50.000 người.
Tất nhiên, điều này cũng khiến triều đình bị bao vây, công chúa Bình Dương lúc đó đương nhiên trở thành tướng quân và dẫn quân vây đánh quân Tùy. Ngay sau đó tin tức về việc Lý Uyên tăng quân đến. Bình Dương biết tin, cô quyết tâm tuyển thêm quân cho cha mình.
Em của Lý Uyên là Lý Thần Thông sau trốn trên núi, ông cùng với các anh hùng ở Trường An là Sử Vạn Bảo và những người khác dấy binh để hợp trợ với Lý Uyên. Một thương gia thuộc Hồ tộc ở khu Tây Vực tên là Hà Phan Nhân giả làm một tên trộm tiến vào Trúc Viên với hàng chục nghìn thuộc hạ. Ông đã bắt cóc thượng thư Lý Cương và bắt ông làm sử gia.
Lúc này Bình Dương đã cử gia nô là Mã Tam Bảo đi thuyết phục Hà Phan Nhân gia nhập đội quân của Lý Thần Thông và hợp lực tấn công chính quyền quận. Lý Thần Thông có hơn 10.000 người đi theo, và ông tự xưng là tổng quản ở Quan Trung.
Công chúa Bình Dương – Ảnh: Sound of hope
Bình Dương cũng cử Mã Tam Bảo đến thuyết phục nhóm trộm Lý Trọng Văn, Hướng Thiện Chí, Khâu Sư Lợi v.v, sau đó họ đều quy thuận Bình Dương. Lý Trọng Văn là chú của Lý Mật, Khâu Sư Lợi là con trai của Khâu Hòa. Lưu Thủ ở Tây Kinh nhiều lần đem quân đánh Hà Phan Nhân nhưng đều bị đánh bại.
Công chúa Bình Dương đem quân công đánh Vũ Công và Thủy Bình, sau đó đội quân của Bình Dương lên tới 7 vạn người. Một nhánh quân bên tả là Đoạn Luân, con rể của Lý Uyên tập hợp 1 vạn quân ở Lam Điền.
Khi Lý Uyên băng qua sông, Lý Thần Thông, công chúa Thái Bình, Đoạn Luân đều phái sứ giả đến nghênh đón Lý Uyên, Lý Uyên phong cho Lý Thần Thông làm Quang Lộc đại phu, con trai của Lý Thần Thông là Lý Đạo Ngạn làm Triêu Thỉnh đại phu, Đoạn Luân làm Kim Tử Quang Lộc đại phu, phái Sài Thiệu dẫn hơn 1 trăm kỵ binh đến Nam Sơn nghênh đón Hà Phan Nhân, Lý Trọng Văn, Hướng Thiện Chí... Những quần đạo ở Quan Trung đều quy hàng Lý Uyên, Lý Uyên đã viết thư chia buồn đến các binh sĩ và để họ chịu sự chỉ huy của Lý Thế Dân.
Công chúa Bình Dương đích thân tổ chức và lãnh đạo quân đội, giương cao trống vàng, dấy binh hưởng cờ chính nghĩa, lập công phi thường trong việc vây thành, mở mang lãnh thổ. Hết lần này đến lần khác, nàng nghiêm khắc cấm các binh sỹ cướp bóc của dân, cho nên có 70 vạn người xa gần tìm đến đầu quân cho nàng.
Khi quân nổi dậy vượt sông, Công chúa Bình Dương đã dẫn hơn 10.000 binh sĩ tinh nhuệ hợp lực với quân của anh Lý Thế Dân ở Vị Bắc để ứng giúp với cha mình. Sau đó, trong trận chiến quyết định bao vây kinh thành, công chúa Bình Dương và chồng là Sài Thiệu mỗi người thành lập mạc phủ của riêng mình, và trong đội quân Bình Dương được xưng là "Nương tử quân".
Vào thời cuối nhà Minh và đầu nhà Thanh, nhà thơ Ngô Vĩ Nghiệp đã viết ca ngợi công chúa Bình Dương trong "Cơ lăng trường Công chủ vãn thi", bài thơ miêu tả vẻ đẹp của công chúa Bình Dương và tài cầm binh, dũng cảm đánh bại quân Tùy.
Để hỗ trợ Đường Cao Tổ Lý Uyên tiến vào Quan Trung và chiếm Trường An thành công, công chúa Bình Dương đã lập công lớn trong việc thành lập nhà Đường.
Những cuộc nổi dậy của cô đều có kế hoạch và kỷ luật được nhân dân vô cùng yêu mến. Sau này, khi mọi người biết cô là con gái, họ đều tôn trọng cô và gọi cô là "Lý Nương Tử", và đội quân của cô được gọi là "Nương tử quân". Sử sách cũng ca ngợi nàng vì đã "chỉ huy bảy vạn binh mã và làm chấn động Quan Trung".
Trước khi quân Đường tấn công Trường An, Công chúa Bình Dương đã lựa chọn 10.000 binh lính tinh nhuệ để hợp lực cùng anh trai là Lý Thế Dân. Sau đó, cô và Sài Thiệu mỗi người dẫn đầu một đội quân, sát cánh chiến đấu cùng gia đình cô, và sớm giành được Trường An! Năm 618 sau Công nguyên, Đường Cao Tổ tự xưng là hoàng đế, và Công chúa Bình Dương phụ trách trấn thủ phía tây Thái Hành Sơn và bảo vệ kinh đô Trường An.
Nhưng thật không may, vào năm thứ sáu sau khi thành lập nhà Đường, Công chúa Bình Dương qua đời vào đầu tháng 2 năm 623 lúc đó cô mới 20 tuổi, và Đường Cao Tổ đau buồn quyết định chôn cất cô theo nghi thức của tướng lĩnh.
Theo Nguyệt Hoà/Dân Việt