Suy gan nguy kịch do chủ quan với viêm gan B

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương thời gian gần đây liên tiếp tiếp nhận các ca suy gan nặng, trong đó nhiều bệnh nhân có tiền sử viêm gan B mạn tính nhưng không theo dõi và điều trị thường xuyên. Tình trạng chung ở những trường hợp này là sự chủ quan, thiếu hiểu biết và thói quen tự ý dùng thuốc trong thời gian dài.

Một trong những ca điển hình là bà Bùi Thị N. (54 tuổi ở Thanh Hóa), nhập viện trong tình trạng phù toàn thân, vàng da đậm, thể trạng suy kiệt, suy gan tiến triển.

Theo gia đình, bà từng phát hiện viêm gan B từ hơn 30 năm trước nhưng không điều trị gì. Trong quá khứ, bệnh nhân từng dùng thuốc nam một thời gian rồi dừng hẳn cách đây 4 năm. Ba năm gần đây, sau một lần gãy xương, bà có thói quen tự mua thuốc giảm đau sử dụng kéo dài mà không qua thăm khám.

Khoảng 10 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân có vàng da tăng dần, bắt đầu cảm thấy mệt mỏi. Một tuần sau, bà sốt cao liên tục 38 – 39°C, khó thở và yếu dần, không thể tự vận động.

Tại Khoa Cấp cứu, bệnh nhân tỉnh nhưng suy kiệt nặng, da và mắt vàng sẫm, phù toàn thân, khó thở phải thở oxy, xuất hiện chảy máu tại vị trí tiêm truyền. Bác sĩ thăm khám ghi nhận tổn thương phổi lan tỏa hai bên, cho thấy có viêm phổi kèm theo.

Nhiều người suy gan nguy kịch do chủ quan với viêm gan B - Ảnh BVCC

Các kết quả xét nghiệm khẳng định tổn thương gan nghiêm trọng: men gan tăng gấp 4 lần bình thường, chỉ số GGT phản ánh độc tính từ thuốc tăng hơn 10 lần giới hạn bình thường, bilirubin toàn phần – dấu hiệu điển hình của vàng da – tăng gần 17 lần.

Đặc biệt, chỉ số viêm CRP lên tới 161 mg/L, cao gấp hơn 30 lần giới hạn bình thường, cho thấy bệnh nhân đang bị nhiễm trùng toàn thân. Siêu âm ổ bụng cho thấy dịch cổ trướng lượng nhiều và tràn dịch màng phổi hai bên.

Từ các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị suy gan nặng trên nền viêm gan B mạn tính, kèm viêm phổi và nhiễm trùng huyết tiến triển.

ThS.BS Phạm Thanh Bằng – người trực tiếp điều trị – cho biết viêm gan B có thể âm thầm tồn tại trong cơ thể suốt hàng chục năm mà không gây triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi sức đề kháng suy yếu, hoặc người bệnh dùng thuốc bừa bãi, virus viêm gan B có thể tái hoạt mạnh mẽ, dẫn đến suy gan cấp tính, thậm chí tử vong nếu không kịp thời can thiệp.

Bác sĩ cảnh báo người mắc viêm gan B tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc nam, thuốc bắc, hay các loại thuốc không rõ nguồn gốc. Những sản phẩm này có thể gây tổn thương gan âm thầm, đẩy nhanh quá trình xơ gan, dẫn đến suy gan và ung thư gan.

Thăm khám cho người bệnh viêm gan B biến chứng - Ảnh BVCC

Trước đó không lâu, Trung tâm Hồi sức tích cực của Bệnh viện cũng tiếp nhận bệnh nhân N.V.H. (47 tuổi, quê Thái Bình) trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và viêm phổi nặng. Bệnh nhân này từng biết mình mắc viêm gan B nhưng suốt 20 năm không điều trị. Do tình trạng quá nặng, chỉ sau chưa đầy một ngày nhập viện, gia đình đã xin cho bệnh nhân về.

Từ các ca bệnh thực tế, bác sĩ Bằng khuyến cáo: người bị viêm gan B mạn tính – kể cả không có triệu chứng – cần đi khám định kỳ 6 tháng một lần để theo dõi chức năng gan, kiểm tra tải lượng virus và điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa. Cùng với đó, người dân cần tuyệt đối tránh thói quen tự ý mua thuốc về dùng, đặc biệt là các loại thuốc không có chỉ định rõ ràng.

Phát hiện sớm, theo dõi sát và điều trị đúng phác đồ là chìa khóa giúp kiểm soát viêm gan B, ngăn chặn biến chứng nguy hiểm và bảo vệ tính mạng người bệnh.

PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, theo Tổ chức Y tế thế giới mỗi năm có khoảng 3 triệu ca mắc mới và 1 triệu ca tử vong mỗi năm do virus viêm gan B và C.

Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% trường hợp viêm gan B được chẩn đoán, trong đó 22% được điều trị; tương tự 21% bệnh nhân viêm gan C được chẩn đoán, trong số đó chỉ 62% được điều trị. Trên toàn cầu chỉ có 42% trẻ em được tiêm liều vắc xin viêm gan B sau sinh.

Việt Nam hiện có khoảng 10 triệu người nhiễm virus viêm gan B và gần 1 triệu người nhiễm virus viêm gan C. Tuy nhiên tỷ lệ người bệnh được phát hiện và quản lý còn rất khiêm tốn. Nếu không được kiểm soát tốt, nhiều người trong số đó sẽ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

Bệnh nhân viêm gan B biến chứng suy gan, phù toàn thân - Ảnh BVCC

Hàng ngày, Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai ghi nhận nhiều bệnh nhân đến khám và nhập viện nhưng không biết bị nhiễm virus viêm gan B, C vì đa số có triệu chứng âm thầm, kín đáo, khi đến Bệnh viện đã có biến chứng xơ gan thậm chí ung thư gan.

Mặc dù các bệnh nhân viêm gan hiện nay đều được phát hiện, quản lý và theo dõi định kỳ tại phòng khám chuyên khoa hoặc được uống thuốc theo chương trình bảo hiểm y tế nhưng một số bệnh nhân sau một thời gian uống thuốc thấy đỡ nên đã tự ý bỏ thuốc dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy gan cấp, xơ gan mất bù, ung thư gan,...

“Chúng ta không nên chờ đợi”, tức là người dân cần được khuyến khích đi khám, xét nghiệm sàng lọc để phát hiện virus viêm gan, từ đó được quản lý theo dõi và điều trị sớm, tránh biến chứng xơ gan, ung thư gan.

Phụ nữ trước khi kết hôn hoặc khi có thai nên được sàng lọc xem có bị nhiễm vi rút viêm gan B hay không để được theo dõi, quản lý và điều trị dự phòng lây truyền mẹ sang con.

Hiện nay tỷ lệ lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con vẫn rất lớn, đa số là do phụ nữ có thai không được sàng lọc viêm gan B và khi trẻ sinh ra không được tiêm kháng huyết thanh và vắc xin viêm gan B, hậu quả là trẻ sẽ bị nhiễm virus từ lúc còn nhỏ để lại gánh nặng bệnh tật rất lớn sau này”, PGS. Đỗ Duy Cường cho biết thêm.