Bệnh nhân nam 50 tuổi, không có người thân sống cùng, tiền sử tâm thần phân liệt 26 năm, điều trị thường xuyên tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định.
Theo lời kể của người nhà bệnh nhân, trước khi vào viện 2 tuần, bệnh nhân tự nuốt 3 chiếc bật lửa, đã được nội soi can thiệp lấy dị vật. Lần này bệnh nhân lại vào viện vì đau bụng, chướng bụng tăng dần. Qua thăm khám lâm sàng, thấy bụng chướng căng, vùng bụng dưới đau, phản ứng mạnh.
Chụp cắt lớp ổ bụng thấy hình ảnh 2 dị vật hình que đầu kim loại trong quai ruột vùng hạ vị, đâm xuyên thành ruột tạo ổ dịch khí vùng tiểu khung cạnh cơ bịt phải; Dị vật trong quai ruột hạ sườn phải; Dày thành trực tràng, đại tràng sigma và quai ruột ngang rốn; Giãn lan tỏa các quai ruột non.
 |
| Bệnh phẩm bao gồm: Đoạn đại tràng Sigma và dị vật (bút, ngòi bút và tăm nhựa). Ảnh BV Bạch Mai |
Bệnh nhân được chẩn đoán: Áp xe trong ổ bụng do thủng đại tràng sigma do dị vật, dị vật ruột non/ tâm thần phân liệt.
Bệnh nhân đã được phẫu thuật cấp cứu, mở ruột non lấy dị vật (bút bi, ruột bút, tăm nhựa), cắt đoạn đại tràng Sigma bị dị vật xuyên thủng, đóng đầu dưới, đưa đầu trên ra ngoài ổ bụng làm hậu môn nhân tạo. Sau mổ, bệnh nhân ổn định và sẽ phải trải qua một cuộc phẫu thuật nữa để đóng hậu môn nhân tạo, lập lại lưu thông đường tiêu hóa.
Nguyên nhân trong ổ bụng bệnh nhân có nhiều dị vật là do người bệnh được chẩn đoán mắc hội chứng Pica, hay còn gọi là hội chứng thích ăn các đồ vật không phải thức ăn.
Theo BS. Lê Văn Duy, Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh Pica, một rối loạn ăn uống đã được ghi nhận từ rất lâu. Thuật ngữ "pica" xuất phát từ tiếng Latinh, có nghĩa con chim ác là (còn gọi là chim Pica), vì loài chim này có thói quen ăn tạp (từ côn trùng đến ngũ cốc, hạt, trái cây, đến trứng, gà con, động vật gặm nhấm) và cả những vật không phải thức ăn thông thường. Bệnh này đã được nhắc đến từ thế kỷ 14 trong các tài liệu y học, nhưng mãi đến thế kỷ 18, nó mới được mô tả đầy đủ hơn và đặt tên chính thức.
Hội chứng Pica là một rối loạn ăn uống trong đó người bệnh có sự thèm ăn và ăn những thứ không phải thực phẩm, chẳng hạn như đất đá, tóc, giấy, đồ vật kim loại, hoặc các vật liệu khác không có giá trị dinh dưỡng.
Hội chứng Pica có thể xuất hiện ở trẻ em, người lớn, phụ nữ mang thai hoặc người có rối loạn phát triển, chẳng hạn như tự kỷ, thiểu năng trí tuệ hoặc bệnh thần kinh. Nguyên nhân của hội chứng Pica có thể bao gồm thiếu hụt dinh dưỡng (như thiếu sắt hoặc kẽm), căng thẳng tâm lý, rối loạn tâm thần hoặc các vấn đề sức khỏe khác.
Mặc dù không phải là một căn bệnh phổ biến trong cộng đồng chung nhưng nếu không được điều trị, hội chứng Pica có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như ngộ độc, viêm nhiễm, tắc nghẽn hoặc tổn thương thủng, rách đường tiêu hóa, gây nhiễm trùng, nhiễm độc tại chỗ và toàn thân có thể dẫn đến tử vong.
Bệnh nhân cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa (như bác sĩ tâm thần, bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ tâm lý) để xác định nguyên nhân gây ra bệnh và loại trừ các bệnh lý khác. Việc này giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Phòng ngừa và giám sát người bệnh là vấn đề đặt ra sau mổ để tránh tái diễn tình trạng nuốt dị vật, nếu còn xảy ra những lần sau sẽ rất khó khăn trong việc xử lý.
Theo bác sĩ Duy, trường hợp người bệnh nêu trên, không có người thân sống cùng nên sẽ rất khó khăn trong việc giám sát. Trong trường hợp này, cần thiết lập kế hoạch giám sát, nếu có điều kiện thì thuê người chăm sóc, sử dụng các công nghệ giám sát (camera ở các khu vực nhà bếp, phòng ngủ...) để theo dõi các hành vi bất thường. Nếu không, có thể liên hệ với các tổ chức cộng đồng, địa phương, tổ dân phố để hỗ trợ giám sát cho người bệnh không có người thân kết hợp với các biện pháp phòng ngừa khác.
Bình Nguyên