Men tiêu hóa và men vi sinh có dùng kéo dài được không?

1. Tác dụng của men tiêu hóa và men vi sinh

Theo ThS. BSCKII. Nguyễn Thị Song Thao, Phó Trưởng khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Hữu Nghị, men tiêu hóa là các loại men (hay còn gọi là enzyme) được tiết ra bởi các tuyến tiêu hóa giúp tiêu hóa và hấp thu thức ăn. Ví dụ tuyến nước bọt tiết ra men amylaza để tiêu hóa tinh bột, dạ dày tiết ra men pepsin để tiêu hóa chất đạm, tuyến tụy tiết men lipase tiêu hóa lipid, men proteaza tiêu hóa chất đạm, men lactaza… tiêu hóa chất đường, chất xơ.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm men tiêu hóa, thường là các enzym của dạ dày, nước bọt và tụy được bào chế để hỗ trợ phân cắt những tảng thực phẩm lớn thành những mảnh thực phẩm nhỏ và dần dần thành những chất dinh dưỡng như đường đơn, axit amin, axit béo để cơ thể hấp thu.

Trong khi đó, men vi sinh, hay còn gọi là probiotic, là các vi khuẩn sống có lợi trong đường ruột. Những vi khuẩn có lợi tham gia vào giai đoạn cuối của quá trình tiêu hóa thức ăn và bảo vệ ruột già, ngăn ngừa sự phát triển của các vi khuẩn có hại, hạn chế nhiễm trùng tiêu hóa, khắc phục tình trạng loạn khuẩn ruột, giúp cho hệ miễn dịch tại đường ruột tăng cường hoạt động.

Bác sĩ có thể chỉ định bổ sung men vi sinh trong các trường hợp mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột dẫn đến rối loạn tiêu hóa...

2. Men tiêu hóa dùng thế nào cho đúng?

ThS. BSCKII. Nguyễn Thị Song Thao cho biết, men tiêu hóa có thể được dùng trong các trường hợp rối loạn hoạt động tiết men tiêu hóa, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, bụng ậm ạch, chậm tiêu... Hệ tiêu hóa ở trẻ nhỏ chưa hoàn thiện và lượng men tiêu hóa thường tiết ra không đủ, có thể biếng ăn kèm theo suy dinh dưỡng, đi ngoài phân sống… thì cũng có thể bổ sung men tiêu hóa theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Tuy nhiên, không nên dùng men tiêu hóa liên tục hoặc kéo dài quá 2 tuần. Bởi việc lạm dụng kéo dài có thể gây tình trạng ức chế ngược, làm cho các cơ quan trong cơ thể giảm tiết men tiêu hóa, lâu ngày sẽ gây suy và mất chức năng các tuyến này. Điều này cần đặc biệt lưu ý bởi hiện nay, không ít cha mẹ tự ý cho con bổ sung men tiêu hóa như một biện pháp kích thích ăn ngon, ThS. BSCKII. Nguyễn Thị Song Thao nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ngoài tác dụng tiêu hóa thức ăn, bổ sung quá nhiều men tiêu hóa cũng gây bào mòn cơ chế tự bảo vệ của các chất nhầy trong lòng dạ dày, ruột, dẫn đến viêm loét dạ dày - tá tràng.

Khi sử dụng, tốt nhất nên bổ sung men tiêu hóa cùng bữa ăn hoặc ngay sau ăn. Không nên dùng khi đói vì có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dễ dẫn đến viêm loét.

Người bị tăng tiết axit dạ dày, viêm loét dạ dày và viêm tụy không nên dùng men tiêu hóa vì men tiêu hóa bổ sung sẽ là tác nhân làm trầm trọng thêm bệnh và gây viêm loét ống tiêu hóa nặng hơn.

ThS.BSCKII. Nguyễn Thị Song Thao cho hay, men vi sinh thường được sử dụng trong các trường hợp người bệnh dùng kháng sinh kéo dài dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Do kháng sinh có tác dụng phụ là tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi trong đường ruột và tạo đà cho vi khuẩn có hại phát triển, đặc biệt là giúp cho vi khuẩn yếm khí lây lan, sinh ra chứng đau bụng khó chữa, đi ngoài phân sống, tiêu chảy... Các trường hợp tiêu chảy cấp do virus cũng được khuyên nên sử dụng men vi sinh.

Thế nhưng, tất cả các trường hợp này cũng chỉ nên dùng ngắn ngày. Người bệnh dùng kháng sinh mà không gặp các biểu hiện bất lợi ở đường tiêu hóa, cũng không nên bổ sung men vi sinh.

Khi bổ sung men vi sinh, nên uống vào thời điểm trước bữa ăn khoảng 30 phút. Khi đó dạ dày đang rỗng, để những lợi khuẩn này nhanh chóng thoát qua khỏi dạ dày, xuống ruột non nhằm giảm thiểu lợi khuẩn bị suy giảm bởi dịch acid dạ dày. Cần pha men vi sinh trong nước nguội để các vi khuẩn có ích vẫn sống và được đưa tới đường ruột để bảo vệ hệ tiêu hóa một cách hiệu quả.

Với trẻ nhỏ có tình trạng biếng ăn, rối loạn tiêu hóa, cha mẹ nên đưa cháu đến bác sĩ tiêu hóa hoặc bác sĩ chuyên khoa nhi để được khám, tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp điều trị đúng. Không nên tự ý bổ sung men tiêu hóa và men vi sinh cho trẻ khi chưa có ý kiến của bác sĩ.