Táo bón, ho khan không có đờm: Mật ong lượng vừa đủ uống với nước sôi mỗi ngày 2 lần sáng, chiều. Hoặc mật ong 15ml trộn với vừng đen rồi giã nát, mỗi ngày dùng 1 thìa với nước ấm.
Táo bón do nhiệt: Mật ong lượng vừa đủ, củ cải trắng 100g. Củ cải rửa sạch, giã nát, ép lấy nước cốt rồi hòa với mật ong uống trong ngày (nếu có máy ép thì càng tốt). Công dụng: Thanh nhiệt thông tiện, tốt cho những người táo bón do nhiệt, biểu hiện bằng chứng trạng như đại tiện phân khô táo, toàn thân có cảm giác nóng bức, hay cáu giận, mặt đỏ, bụng trướng đau, tiểu tiện sẻn đỏ, môi khô miệng khát, thích uống nước mát, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô, mạch hoạt sác.
Đại tiện khó do khí hư: Mật ong 250g, hạnh nhân 60g, vừng đen 500g, đường trắng 250g. Hạnh nhân giã nát, vừng đen sao thơm tán bột, hai thứ cho vào bát, trộn với mật ong và đường trắng, đem hấp cách thủy cho chín, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: Ích khí, nhuận tràng.
Hoặc mật ong lượng vừa đủ, hoàng kỳ 300g, mộc hương 45g. Sắc kỹ hoàng kỳ và mộc hương 2 lần lấy nước cốt, cô thật đặc rồi cho thêm mật ong vào cô tiếp một lát là được, để nguội, đựng trong lọ thủy tinh để dùng dần. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: Bổ khí hành khí, nhuận tràng thông tiện.
Cả hai bài này đều rất tốt cho những người bị táo bón thể khí hư, biểu hiện bằng triệu chứng như đại tiện khó khăn dù phân không khô cứng, toàn trạng mệt mỏi, hay có cảm giác khó thở, dễ vã mồ hôi, ăn kém chậm tiêu, sắc mặt trắng nhợt, đại tiện lỏng hoặc nát, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch hư nhược.
Táo bón kèm thiếu máu: Mật ong 500ml, tùng tử nhân 50g, hạch đào nhân 50g. Tùng tử nhân và hạch đào nhân bỏ vỏ, sao khô, tán bột rồi hòa với mật ong, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 thìa canh. Công dụng: Dưỡng âm, nhuận tràng.
Hoặc quả dâu chín (tang thầm) 500g, sinh địa 200g, mật ong lượng vừa đủ. Sắc kỹ tang thầm và sinh địa 2 lần, lấy hai nước hợp lại, cô nhỏ lửa cho thành dạng cao đặc, chế thêm mật ong, đun sôi một lát là được, để nguội, đựng trong lọ kín dùng dần, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: Dưỡng âm, thanh nhiệt, nhuận tràng, thông tiện.
Hai bài này thích hợp với người bị táo thể bệnh huyết hư, có biểu hiện như đại tiện táo, sắc mặt nhợt nhạt, hay hoa mắt chóng mặt, trí nhớ giảm sút, dễ hồi hộp trống ngực, chất lưỡi nhợt, mạch tế nhược, thường trong tình trạng thiếu máu.
BS Xuân Mai (Hội Đông y Việt Nam)