Để làm đẹp da, kéo dài tuổi thanh xuân, duy trì sức khoẻ, nhiều người đã quá lạm dụng các loại thực phẩm chức năng (TPCN) như omega 3, collagen, Q10, sữa ong chúa... Tuy nhiên, theo các chuyên gia, vì sử dụng không hợp lý, các sản phẩm này có thể dẫn đến nguy cơ hại gan, thận, rối loạn chuyển hóa.
Rối loạn trao đổi chất vì sợ già
Bà Nguyễn Thị Xuân (Võ Thị Sáu, Hà Nội) năm nay bước sang tuổi 50, da mặt đã có những nếp nhăn, tóc lấm tấm bạc, sức khỏe bắt đầu suy giảm... Nhằm hạn chế tình trạng lão hóa, duy trì sức khỏe bên cạnh luyện tập thể thao như khiêu vũ, đánh bóng bàn, bà còn uống rất nhiều loại TPCN.
Hễ ai mách uống loại gì có tác dụng bà đều mua về dùng. Do đó, trong nhà bà có rất nhiều loại thực phẩm chức năng như omega 3, collagen, Q10, vitamin E, sữa ong chúa... Bà cho biết, mỗi ngày ngủ dậy bà uống từ 3 - 5 viên khác nhau, sau đó đến trưa cũng uống, tối trước khi đi ngủ uống thêm lần nữa. Tuy nhiên, lần đi khám gần đây, bác sĩ cho biết bà bị nhiễm độc gan, rối loạn trao đổi chất, phì mô mỡ...
Theo BS Lê Quang Hồng, nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn y tế 1088, hiện có rất nhiều thực phẩm chức năng khiến người lớn tuổi nhầm lẫn có tác dụng chữa bệnh như thuốc. Trên thực tế, sản phẩm chức năng này chỉ có tác dụng bổ sung chất dinh dưỡng, hỗ trợ giữ sức khỏe, vì thế việc sử dụng nhiều không phải là tốt. Bởi khi sản xuất họ buộc phải sử dụng các chất phụ gia, chất hóa học... vì thế, nếu dùng quá nhiều loại cùng lúc, thời gian dài có thể gây tác hại cho sức khỏe, đấy là chưa nói, các chất này có thể tương tác với nhau gây triệt tiêu các tác dụng của sản phẩm hoặc làm tăng tác dụng phụ vốn có.
 |
| Ảnh minh họa. |
Thừa chất, hại gan, thận…
Ở quan điểm khác, BS Nguyễn Văn Tuấn, nguyên cán bộ Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội cho hay, lạm dụng quá nhiều TPCN có thể gây hại cho cơ thể, đặc biệt là người cao tuổi. Bởi, TPCN bổ sung nhiều chất cho cơ thể, trong khi đó, cơ thể người già chỉ đáp ứng được ở một mức độ nhất định. Khi tiếp nhận quá nhiều, cơ thể sẽ ở cơ chế bị ép buộc tiếp nhận, gan, thận phải làm việc nhiều để chuyển hóa, sàng lọc và thải trừ. Trong khi các bộ phận này đã bị lão hóa, hoạt động kém dần.
Vì thế, về lâu dài có thể xảy ra tình trạng hại gan, thận, thậm chí nhiễm độc hay suy cấp. Cùng với đó, lượng máu và mô nước trong cơ thể người già không cao như người trẻ tuổi nên sự đáp ứng các chất kém, trong khi sự lắng đọng lại tăng lên. Một lượng chất bị đào thải ra ngoài nhưng số còn lại sẽ bị tích lũy gây nên tình trạng thừa các chất bổ. Các chất thừa này kết hợp cùng các chất đã bị tích lũy, lắng đọng sẵn trong cơ thể trước đó như đường, mỡ, kali, sắt... dẫn đến phát bệnh như mỡ máu, đường máu, sắt cao, huyết áp tăng, tích lũy mô mỡ...
“Cơ thể chỉ cần một lượng các chất bổ nhất định, nhưng bổ sung quá nhiều thực phẩm chức năng có thể dẫn đến thừa chất. Lúc này cơ thể sẽ phải đào thải ra ngoài. Trong khi người già, sự hấp thu sẽ kém nên lạm dụng TPCN hoàn toàn không tốt cho sức khỏe của họ. Thậm chí, nếu dùng bừa bãi, không được hướng dẫn của bác sĩ sẽ xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Ví dụ, người bị tim mạch nếu dùng thuốc bổ khớp không đúng sẽ xảy ra đột quỵ. Hay uống nhiều omega 3 gây áp lực sọ não...”, BS Nguyễn Văn Tuấn nhấn mạnh.
“Đối với người cao tuổi, nên sử dụng thuốc hay TPCN bổ sung các chất một cách hợp lý như: Dùng ít loại thuốc, sản phẩm chức năng, tốt hơn nên lựa chọn và sàng lọc uống loại nào cần thiết tùy theo giai đoạn sức khỏe của mình, còn loại chưa cần thiết uống vào thời điểm khác. Ví dụ đi khám nội khoa và tai mũi họng, nếu bệnh nào nguy hiểm, ảnh hưởng sức khỏe hơn thì uống loại thuốc đó trước. Ngoài ra, không uống các loại thuốc hay TPCN cùng một lúc để tránh các chất tương tác gây phản tác dụng, tăng tác dụng phụ”.
BS Lê Quang Hồng
Hà Trang