 |
| Người bị gan nhiễm mỡ nên ăn nhiều rau xanh và hoạt động thể lực. |
Gan nhiễm mỡ (GNM) là khi lượng mỡ tích tụ trong gan chiếm quá 5% trọng lượng của gan. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh như người thường xuyên uống rượu, béo phì, tiểu đường, tăng lipit máu, bị bệnh về gan, do dùng thuốc... Thông thường do chế độ ăn thừa năng lượng gây ra.
Gan đóng một vai trò trung tâm trong sự tích trữ và chuyển hoá của các chất béo. Khi năng lượng dư thừa sẽ chuyển hóa thành mỡ và được tích lũy nhiều ở gan, mạch máu... Trong hầu hết các trường hợp, chất béo ứ đọng chủ yếu là triglycerides, nhưng trong một vài trường hợp thì phospholipids chiếm đa số. GNM là bệnh thường gặp, hầu hết được phát hiện qua triệu chứng gan to thấy được khi kiểm tra sức khoẻ định kỳ, hoặc qua những bất thường nhẹ ở các chỉ số aminotransferase máu hoặc alkaline phophatase trong khi xét nghiệm máu.
Chế độ ăn với người GNM hiệu quả nhất là ăn nhiều rau xanh và hoạt động thể lực như (thể dục thể thao) và lối sống lành mạnh. Chế độ ăn phải thực hiện kiên trì đảm bảo đủ năng lượng, kết hợp với tập thể dục đều đặn vừa sức tối thiểu 30 - 60 phút mỗi ngày, tập ít nhất 5 ngày trong tuần.
Nên ăn thịt nạc, các loại cá và hải sản (riêng tôm và cua biển không nên ăn quá 1 lần/tuần). Hạn chế ăn trứng (chỉ nên ăn 2 quả/tuần), các chất ngọt và chất béo vì các chất này khi thừa sẽ chuyển đổi thành mỡ dự trữ. Khi chế biến thức ăn, nên hạn chế các món chiên xào mà thay bằng những món nướng, luộc.
Cần tránh các loại thức ăn nội tạng như gan, óc, cật, lòng gia súc hoặc từ sữa động vật như bơ, phô-mai; không nên ăn da các loại thịt như gà, vịt, ngan... vì có nhiều mỡ. Ăn nhiều rau xanh, trái cây (trừ trái cây ngọt) và các loại thức ăn có chứa chất xơ, sợi như rau cải, gạo đỏ, khoai mỡ, khoai tây, cà rốt, ngũ cốc, các loại hạt, bánh mỳ và bánh quy nhạt. Ăn các loại thức ăn không chứa năng lượng như tảo, rong biển, nấm...
Có thể dùng thuốc giảm mỡ, nhuận gan nhưng phải theo chỉ định của bác sĩ để tránh những thuốc gây độc cho gan. Kiểm tra đường huyết, cholesterol và triglyceride máu định kỳ 6 tháng/lần. Ngoài ra, người bị GNM cũng nên chọn các loại thực phẩm có tác dụng làm giảm cholesterol huyết thanh và cải thiện chức năng gan như nhộng tằm, nấm hương, lá trà, lá sen, ngô, rau cần...
BS Nguyễn Văn Tiến (Viện Dinh dưỡng Quốc gia)