Mới đây, kết quả nghiên cứu của nhóm Công tác Môi trường Mỹ (EWG) phát hiện trong 28 hộp bút sáp màu thử nghiệm thì có 4 loại cho kết quả dương tính với amiăng. Đó là các loại bút màu sáp cho bé có hình các nhân vật hoạt hình nổi tiếng, đầy màu sắc như ninja rùa, chuột mickey hay 5 anh em siêu nhân...
Tràn ngập bút xuất xứ Trung Quốc
Thị trường đồ dùng học tập tại TPHCM đang vào kỳ cao điểm. Phóng viên khảo sát tại nhiều cửa hàng, đại lý, siêu thị bán dụng cụ học tập ở quận Gò Vấp, quận Tân Bình... Tại nhà sách Phương Nam (quận Gò Vấp) phụ huynh tấp nập mua sách vở, đồ dùng học tập cho con em chuẩn bị vào năm học mới, trong đó không thể thiếu dụng cụ là màu vẽ loại bút sáp. Tại quầy bút sáp màu bán đủ loại, đa dạng xuất xứ như Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan, Hàn Quốc, đặc biệt cũng có bán loại bút sáp màu hình chuột mickey ngộ nghĩnh, có loại ghi rõ xuất xứ Trung Quốc, còn có loại ghi sản xuất công nghệ Mỹ nhưng xuất xứ Trung Quốc.
Chị Đỗ Thị Lý, ngụ tại căn cứ 26, phường 17, quận Gò Vấp bày tỏ sự lo lắng khi đang chọn mua bút sáp màu vẽ cho con tại nhà sách Phương Nam: “Hai con tôi học lớp 1 và lớp 3, các cháu đều sử dụng bút sáp màu cho môn vẽ. Tâm lý con trẻ thích loại bút có in các hình nhân vật hoạt hình nổi tiếng, không biết có bị nhiễm độc chất hay không?”. Cùng chung tâm trạng lo lắng như chị Lý, nhiều phụ huynh lo ngại cho sức khoẻ con em khi thị trường đồ dùng học sinh từ thước kẻ, bút chì, gôm tẩy, cho tới bút sáp màu đa số xuất xứ Trung Quốc.
 |
| Loại bút sáp màu hình chuột mickey bán tại nhà sách Phương Nam. |
Càng mịn… càng độc hại
GS.TSKH Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Tài nguyên & Môi trường, trường Đại học Công nghiệp TPHCM cho biết, mục đích nhà sản xuất đưa sợi amiăng vào bút sáp màu vẽ để màu đẹp, tươi và bền màu hơn, khả năng bám dính màu sáp vào giấy vẽ tốt hơn. Đặc biệt còn làm cho bút sáp dẻo dai hơn, không nhanh bở, gẫy. Amiăng được tán ra rất nhỏ và bắt buộc khi đưa vào với màu vẽ phải rất mịn để tạo sự kết dính, bền màu, tạo độ bám dính cho bột màu. Amiăng càng mịn thì càng độc, rất dễ phát tán trong không khí xâm nhập vào cơ thể người. Chính vì sợi amiăng quá mịn nên khi bút màu bị khô bong tróc dễ bám dính ra tay, dễ hít phải, chưa kể có trẻ còn dính lên mắt, miệng thì nguy hại sức khoẻ là điều không thể tránh khỏi.
Theo các chuyên gia về vật liệu, amiăng có cấu trúc dạng sợi, chúng có khả năng chia nhỏ thành nhiều sợi mảnh hơn, có đặc tính bền, dẻo. Nó là chất cách nhiệt, cách điện, chịu axit, ăn mòn, có độ dai, độ co giãn và bền. Chính vì các ưu điểm đó mà nó có mặt trong nhiều sản phẩm như gia cố xi măng, sản phẩm chịu ma sát lớn, những miếng gioăng, trong các vật liệu bền vững như dệt quần áo, vật liệu gia cố trong xây dựng... Ngoài ra, amiăng và một số chất hữu cơ được đưa vào sản phẩm đồ chơi trẻ em có chất liệu nhựa, dẻo, chủ yếu xuất xứ Trung Quốc. Do đó, ngoài kiểm soát hàm lượng chì và các kim loại khác trong sản phẩm đồ chơi trẻ em thì cũng cần kiểm soát chặt thành phần amiăng.
Amiăng bản chất là một chất độc, tốt nhất không nên đưa vào trong các sản phẩm như đồ chơi, dụng cụ học sinh đặc biệt là bút sáp màu. Đã là độc chất thì không cần thiết phải quan tâm tới hàm lượng của chúng trong sản phẩm, phát hiện chúng có mặt trong sản phẩm là nghiêm cấm sản xuất, nhập khẩu và sử dụng. Phụ huynh không nên cho con sử dụng các sản phẩm không đáng tin tưởng. Hiện nay, đồ dùng học sinh như bút, sách do nhiều đơn vị nội địa sản xuất cũng đạt chất lượng an toàn sức khoẻ, phụ huynh có thể chọn mua.
Hiện thị trường đồ dùng học sinh, đồ chơi trẻ em xuất xứ Trung Quốc bày bán đa dạng, khó có thể kiểm soát chất lượng an toàn sức khoẻ, do đó trách nhiệm quản lý thuộc về cơ quan chức năng trong quá trình kiểm định hàng hóa lưu thông trên thị trường.
Tất cả những căn bệnh nguy hiểm do amiăng gây ra như ung thư phổi, ung thư phế quản, rối loạn hệ thống tạo huyết, lao, suy hô hấp… đều có thời gian ủ bệnh khá dài. Sản phẩm chứa amiăng không thể nhận biết bằng cảm quan, phải lấy mẫu phân tích, xét nghiệm. Hiện nay, Chính phủ nước ta đã ban hành những điều luật nghiêm ngặt trong việc cấm sử dụng, sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, vật liệu có chứa độc chất amiăng.
GS.TSKH Lê Huy Bá
Hương Nguyên