Rau tuốt là tên gọi khác của rau ngót, tên khoa học là Breynia androgynus và thuộc họ Phyllanthaceae. Đây vốn là loại cây mọc hoang dại khắp bờ bụi ở vùng nhiệt đới châu Á nhưng cũng được trồng làm một loại rau ăn ở một số nước, trong đó có Việt Nam.
Cây rau tuốt thuộc dạng cây bụi, có thể cao đến 2 m, phần thân khi già cứng chuyển màu nâu. Lá cây rau tuốt hình bầu dục, mọc so le; sắc lá màu lục thẫm. Khi hái ăn thường chọn lá non hoặc lá bánh tẻ.
Rau tuốt có thể trồng quanh năm, phát triển nhất là vào mùa mưa. Thời vụ trồng tốt nhất là vụ xuân khoảng từ tháng 2 - tháng 4 và vụ thu từ tháng 8 - tháng 9. Trước đây thứ rau này mọc ở khắp vườn hoặc bờ bụi, nhưng không mang lại giá trị kinh tế, chỉ có người dân địa phương hái về ăn.
Hiện nay, rau tuốt thành đặc sản nổi tiếng ở thành phố, được bán tại các chợ dân sinh và chợ mạng với giá khoảng 40.000 đồng/kg. Loại rau này có vị ngọt, tính mát, có thể dùng để nấu canh thịt bằm, canh tôm, canh cua, canh xương hoặc xay làm sinh tố rất tốt cho sức khỏe.
Nhiều hộ dân đã mở rộng mô hình trồng rau tuốt để bán ra thị trường. Trồng rau tuốt khá dễ, cứ 2 tháng là cho thu hoạch một lần. Chúng có khả năng sinh trưởng tốt trên mọi loại đất, nhưng thích hợp nhất là trồng trên đất thịt nhiều mùn và độ ẩm cao. Ngoài ra, rau tuốt giữ giá ổn định, luôn được ưa chuộng trên thị trường nên mang về nguồn thu nhập đáng kể cho người dân.
100g rau tuốt cung cấp: Canxi: 169mg, năng lượng: 35 kcal, sắt: 2,7mg , protein: 5,3g, magiê:123mg, gucid:3,4g, mngan: 2.400mg, clluloza: 2,5g, phospho: 65 mg, vitamin C: 185mg, vitamin A: 6.650µg, natri: 25mg, km: 0,94mg.
Rau tuốt có hàm lượng vitamin A, vitamin C thậm chí còn cao hơn cả bưởi, chanh, cam... Tuy nhiên, vitamin C dễ bị hao hụt khi rau bị giập nát hoặc nấu ở nhiệt độ cao, vì vậy, nên sử dụng rau tuốt tươi, khi rửa tránh vò nát và nấu xong thì ăn ngay.
Những tác dụng của cây rau tuốt:
Thanh nhiệt, giải độc
Rau tuốt ăn vào mùa hè rất tốt, có tác dụng thanh nhiệt, hạ sốt, trị ho do phế nhiệt. Mọi người có thể tận dụng dinh dưỡng từ rau tuốt bằng cách nấu canh hoặc ép lấy nước uống, rất có lợi cho sức khỏe.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Với hàm lượng đến 2,5g chất xơ, rau tuốt luôn được xem là món ăn không thể thiếu cho những ai mắc phải bệnh táo bón lâu ngày. Chất xơ giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, tốt cho đường ruột.
Giảm nguy cơ viêm nhiễm
Vitamin C được biết đến như một hợp chất chính cơ thể cần thiết trong một loạt các quy trình quan trọng, từ việc sản xuất collagen (protein hình sợi để hình thành mô liên kết trong xương), vận chuyển chất béo, vận chuyển điện tử từ một số phản ứng enzyme, nướu răng siêu khỏe mạnh, điều chỉnh nồng độ cholesterol, và miễn dịch.
Ngoài ra, vitamin C trong cơ thể là yếu tố cần thiết để chữa lành vết thương và cải thiện chức năng não để chúng ta đạt được cường độ làm việc tối ưu.
Tăng cường hệ miễn dịch
Ngoài ra, lá rau tuốt cũng là một nguồn vitamin A là tương đối cao. Vitamin A cần thiết cho cơ thể để ngăn ngừa các bệnh về mắt, tăng trưởng tế bào, hệ miễn dịch, sinh sản, và duy trì làn da khỏe mạnh.
Tốt cho phụ nữ sau sinh
Lá rau tuốt được dùng để khơi thông dòng sữa của mẹ mới sinh. Phụ nữ sau sinh nên dùng rau tuốt để vừa bổ âm, sinh tân dịch. Giúp bù lại âm và tân dịch mất cùng máu khi sinh. Trong thực tế, lá rau tuốt chiết xuất đã được sử dụng như là một thành phần củng cố trong các thực phẩm chức năng dành cho bà mẹ cho con bú. Tuy nhiên, cần lựa chọn những lá rau tuốt sạch và an toàn vệ sinh.
Giúp giảm cân
Rau tuốt vừa giàu chất xơ lại ít calo, ít gluxit và lipit nên rất tốt cho người béo phì muốn giảm cân.
3 nhóm người không nên ăn rau tuốt
Phụ nữ mang thai
Trong rau tuốt chứa một lượng lớn chất papaverin có tác dụng hỗ trợ giảm đau, hạ huyết áp, co giãn cơ trơn của mạch máu. Khi ăn nhiều rau tuốt, chất papaverin trong rau có thể gây tăng co thắt tử cung và dẫn tới sảy thai.
Người kém ăn, mất ngủ, người cao tuổi
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng rau tuốt có tác dụng phụ là gây khó thở, giảm ăn uống và khó ngủ ở một số người, đặc biệt là người lớn tuổi và thể chất yếu. Những tác dụng phụ có thể giảm thiểu bằng quá trình nấu, do đó những đối tượng có tiền sử chán ăn, mất ngủ hay người lớn tuổi nên tránh uống nước rau tuốt sống, nếu ăn rau tuốt đã nấu chín cũng chỉ nên ăn một lượng nhỏ.
Rau tuốt ăn bao nhiêu là đủ?
Các bác sĩ khuyến cáo đối với người dân khi sử dụng rau tuốt chỉ nên ăn với số lượng nhỏ, vừa phải, tối đa là 50g/1 ngày và không ăn liên tục trong 3 tháng để đảm bảo sức khỏe. Rau tuốt tốt cho các bà mẹ sau sinh nhưng cũng không nên ăn quá nhiều.
PHÚ NGUYỄN