 |
| Tác dụng của nấm bào ngư |
Bào ngư còn gọi là hải nhĩ, tên khoa học là Haliotis sp. Bào ngư là một loại ốc hình dẹt, vỏ cứng, mặt ngoài nhám màu nâu sẫm, mặt trong có lớp xà cừ long lanh, quanh mép có từ 7 - 13 lỗ nhỏ để thở. Bào ngư không chỉ là món ăn quý hiếm, đắt tiền, dành cho những bữa tiệc sang trọng, vỏ là vị thuốc quý có tên gọi là thạch quyết minh, sử dụng lâu đời.
Theo y học phương Đông, bào ngư có công dụng bổ âm, ích khí, tăng cường sinh lực, giúp sáng mắt, sử dụng rất tốt cho người bị tiêu khát (tiểu đường), suy nhược, nam giới yếu sinh lý, tiểu đêm, mắt yếu, trị ho, khó tiêu. Tính thành phần dinh dưỡng trong 100g bào ngư có chứa chất đạm 17,05g, chất đường (carbohydrat) 5,8g, chất béo 0,75g, cholesterol 84,7mg, vitamin B10 là 19mg, niacin1,6mg, axit pantothenic 3mg, axit folic 5,05mcg. Khoáng chất canxi 31,7mg, magiê 48mg, mangan 0,04mg, photpho 203mg, natri 255mg, kẽm 0,82mg. Trong chất đạm có đủ 19 axit. Bào ngư có giá trị dinh dưỡng rất cao. Tuy lượng cholesterol khá cao nhưng do sự cân bằng trong thành phần, nên không gây trở ngại cho những người tăng cholesterol.
Tài liệu gần đây còn cho biết, bào ngư có chứa chất có tác dụng diệt khuẩn, được đặt tên là Paolin I và Paolin II. Cả 2 chất đều có tính chịu nhiệt cao (950C trong 45 phút). Pepsin không phân hủy được chất này. Vỏ bào ngư "Thạch quyết minh" có chứa canxi carbonat, cholin chondriotin, một ít magiê, sắt, silic, phosphat và clorua có vị mặn, tính hàn, vào các kinh can thận, tác dụng giáng can hỏa thường chữa chứng đau đầu, chóng mặt do can hỏa vượng, đau mắt, đỏ mắt. Sau đây là một số bài thuốc có dùng bào ngư.
* Can thận âm hư và can dương vượng biểu hiện hoa mắt chóng mặt và nhìn mờ: Thạch quyết minh, mẫu lệ, bạch thược, quy bản để dưỡng âm tiềm dương.
* Can thận âm hư với biểu hiện cảm giác căng nặng ở đầu và mắt, đau đầu, đau mắt, mặt đỏ: Thạch quyết minh, câu đằng, cúc hoa, hạ khô thảo để bình can và thanh nhiệt.
* Can hỏa vượng biểu hiện mắt sưng, đỏ, đau và nhìn lóa: Thạch quyết minh, cúc hoa, quyết minh tử.
* Can huyết hư biểu hiện nhìn mờ, khô mắt: Thạch quyết minh với thục địa hoàng trong bài Thạch Quyết Minh Hoàn.
Bào chế: Rửa sạch phơi khô, mài, cạo hay đẽo hết vỏ ngoài, rửa sạch phơi khô. Nung tồn tính, nóng quá thành vôi, mất tác dụng nên làm như sau: Rửa sạch, tẩm nước giấm loãng (5%), xóc mạnh, rửa lại. Xếp 3 - 4 con một, lấy đất nắm lại, nung cho đỏ đất ngoài, ốc còn màu xanh xám nhạt là được, tán bột mịn sắc uống, làm hoàn.
Lương y Nguyễn Minh (Trung tâm Y tế Việt - Nga)