Xét xử bác sĩ Lương: “Phải biết chắc an toàn mới cho chạy thận“

Ngày 24-1, phiên sơ thẩm xét xử vụ án liên quan đến sự cố chạy thận khiến chín người chết tại BV đa khoa tỉnh Hòa Bình tiếp tục với phần tranh luận giữa các luật sư (LS) và đại diện VKS. Khi được HĐXX đặt câu hỏi có tự bào chữa gì cho mình không, Hoàng Công Lương chỉ nói ngắn gọn: “Nếu bị cáo phải đi tù thì kiến nghị Bộ GD&ĐT, Bộ Y tế đào tạo cho các sinh viên y tế trang bị kiến thức để không giống bị cáo như bây giờ”.

Trái với phiên sơ thẩm lần thứ nhất vào hồi tháng 5-2017, khi đó Hoàng Công Lương có rất nhiều lời khai để tự bào chữa cho mình. Nhưng tại phiên tòa lần này, Lương ủy quyền toàn bộ cho các LS tham gia gỡ tội.

Tại phần tranh luận sáng 24-1, rất nhiều LS bào chữa cho Lương đã đưa ra biên bản kiểm tra tình trạng thiết bị được lập vào ngày 20-4-2017. Theo LS Nguyễn Thúy Kiều, biên bản này do phòng vật tư thiết bị y tế BV đa khoa tỉnh Hòa Bình soạn thảo, có chữ ký của bị cáo Trần Văn Thắng, Trần Văn Sơn và Hoàng Công Lương. Tuy nhiên, biên bản đã bị sửa chữa rất nhiều chi tiết.

Cụ thể, biên bản bị sửa ngày tháng, từ “ngày 20 tháng 04 năm 2016” thành “ngày 20 tháng 04 năm 2017”; tên thiết bị máy từ “hệ thống nước RO số 1” sửa thành “hệ thống nước RO số 2”; nguyên nhân hỏng của thiết bị bán tắc màng RO và van 05 bị sửa thành 03…

LS Kiều nói văn bản này đã có sự sửa chữa nên không thể đảm bảo tính khách quan để làm chứng cứ khi cáo buộc Hoàng Công Lương biết rõ việc sửa chữa cũng như thời gian tiến hành sửa chữa hệ thống RO số 2. “Chúng tôi có đủ cơ sở khẳng định biên bản kiểm tra tình trạng thiết bị lập ngày 20-4-2017 là của hệ thống RO số 1, chứ không phải của RO số 2. Việc này có dấu hiệu hợp thức hồ sơ, làm sai lệch vụ án…” - LS Ngô Thị Thu Hằng nói.

Đối đáp lại ngay sau đó, bà Bùi Thị Thu Hằng, đại diện VKS, khẳng định quá trình điều tra lần một và phiên tòa sơ thẩm lần một, các bị cáo Trần Văn Sơn và Hoàng Công Lương đều thừa nhận có tham gia ký và xác nhận đây là biên bản do Sơn lập vào ngày 20-4-2017. Về ý kiến cho rằng lý lịch máy trong biên bản thuộc hệ thống RO số 1 chứ không phải RO số 2, bà Hằng cho hay đây sẽ là một nội dung để cơ quan tố tụng tiếp tục làm rõ trong giai đoạn tiếp theo.

Cũng theo đại diện VKS, vào thời điểm phiên tòa sơ thẩm lần trước, chưa ai phát hiện đây có phải là tài liệu hợp thức hóa hay không. Với những diễn biến vừa diễn ra, nếu cho rằng có việc hợp thức hóa thì chỉ là mới bị phát hiện. Ngay trong nội dung cáo trạng, cơ quan tố tụng đã khẳng định sẽ tiếp tục điều tra làm rõ về các tài liệu có dấu hiệu bị chỉnh sửa.

Tuy nhiên, nữ kiểm sát viên khẳng định vấn đề này không làm thay đổi bản chất của vụ án, bởi Lương là người đề xuất sửa chữa và biết rõ ngày sửa chữa. Cho dù sửa chữa gì đi nữa thì với trách nhiệm của một bác sĩ, Lương buộc phải kiểm tra các điều kiện đã an toàn hay chưa để đưa vào sử dụng. “Căn cứ để xác định Lương biết ngày 28-5 sửa chữa là qua chính lời khai của bị cáo và điều dưỡng Nguyễn Thị Hằng. Đề nghị HĐXX tiếp tục xét xử, đại diện VKS không đồng ý với quan điểm trả hồ sơ” - đại diện VKS nói.

Đại diện VKS cho rằng có đủ căn cứ để truy tố Lương tội vô ý làm chết người, bởi chủ thể của tội này là người có hành vi vô ý gây thiệt hại về tính mạng cho người khác. Trước khi ra y lệnh, dù biết nguồn nước bị can thiệp nhưng Lương đã không kiểm tra, bởi vậy đây là hành vi nguy hiểm.

Theo VKS, Lương trực tiếp ký đề xuất sửa chữa, tẩy rửa màng RO nên bị cáo biết rõ nội dung sửa chữa ngày 28-5-2017. Là bác sĩ được đào tạo chuyên ngành về kỹ thuật lọc máu, Lương buộc phải biết sau khi tẩy rửa hệ thống RO, nguồn nước phải đảm bảo thì mới ra y lệnh chạy lọc thận.

Đại diện VKS khẳng định không cáo buộc Lương phải chịu trách nhiệm về nguồn nước cũng như phải trực tiếp kiểm tra chất lượng nguồn nước mà chỉ cáo buộc với vai trò là bác sĩ điều trị, Lương phải xác minh lại thông tin về nguồn nước để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Tại ca lọc thận ngày 29-5-2017, vì hệ thống RO số 2 vừa sửa chữa, Lương buộc phải lựa chọn sự an toàn của người bệnh chứ không thể vì thói quen mà thực hiện ra y lệnh theo phản xạ.

Trước khi ra y lệnh, bị cáo Hoàng Công Lương không xác minh lại thông tin từ người sửa chữa mà chỉ nghe thông tin gián tiếp từ điều dưỡng viên để ra y lệnh. Điều dưỡng viên này lại không hề là người được giao nhiệm vụ chịu trách nhiệm nguồn nước. “Với vai trò phụ trách chuyên môn điều trị và lương tâm của bác sĩ, Lương buộc phải biết nguồn nước phải đảm bảo an toàn trước khi cho chạy thận cho bệnh nhân” - đại diện VKS nói.

Cũng tại phiên tòa, LS Phạm Quang Hưng, người bào chữa cho bị cáo Đỗ Anh Tuấn (giám đốc Công ty CP Dược phẩm Thiên Sơn), vẫn tiếp tục khẳng định mình có chứng cứ về “sự bất thường” tồn dư hóa chất trong hệ thống RO.

Trước đó, ngày 19-1, LS này đưa ra quan điểm có dấu hiệu của vụ án “đầu độc chết người”. Tuy nhiên, sau khi xem xét tài liệu mà LS này cung cấp, HĐXX xác định đây không phải là chứng cứ mới mà chỉ là quan điểm cá nhân của LS.

Theo LS Hưng, kết luận giám định xác định nguyên nhân các bệnh nhân tử vong là do ngộ độc florua, vì vậy khi giải quyết vụ án phải tìm ai là người đưa florua vào cơ thể các nạn nhân để gây ra cái chết. Hơn thế, kết luận giám định cho thấy các nạn nhân bị ngộ độc florua nhưng cáo trạng của VKS lại cáo buộc do tồn dư hóa chất HF. “Đây là điểm mới, bởi dù nó cũ nhưng không ai phát hiện ra nên vẫn mới” - ông Hưng nói.

Vị này cho hay đã tham khảo nhiều giáo sư đầu ngành thì không thể chứng minh từ ba hóa chất mà Bùi Mạnh Quốc sử dụng (HCL, HF và Javen) có thể dẫn tới tồn dư HF. Cùng với đó, chưa có tài liệu nào xác định trong hệ thống RO hay máy chạy thận có HF. Ông Hưng còn cho rằng hàm lượng florua có sự bất thường tại các quả lọc thận cũng như máy chạy thận, đồng thời đề xuất điều tra có hay không nhân tố khác đưa florua vào máy chạy thận, VKS phải rút cụm từ HF là nguyên nhân gây nên cái chết vì thực ra là florua.

Tuy nhiên, đại diện VKS đã phản bác quan điểm của ông Hưng, khẳng định florua phù hợp với nguồn gốc HF mà Bùi Mạnh Quốc sử dụng. Nữ kiểm sát viên cho hay sau khi tiếp cận những quan điểm LS Hưng đưa ra và sau quá trình nghiên cứu thì thấy không chính xác và không khách quan. Việc hàm lượng florua bất thường tại các quả lọc thận là phù hợp với thực tế. Điều này phụ thuộc vào nhiều nguyên nhân, trong đó lượng tồn dư có thể thay đổi liên tục khi hệ thống vận hành hoặc có thể phụ thuộc vào độ dài cắm kim của mỗi bệnh nhân, có người truyền trước, có người truyền sau.

“Chưa kể, nồng độ florua còn phụ thuộc vào tỉ lệ trộn giữa nước RO và dung dịch lọc khi tiến hành chạy thận… Chúng tôi khẳng định không có dấu hiệu đầu độc như LS nói” - nữ kiểm sát viên khẳng định.