Vì sao phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai?

Bộ Tài nguyên và Môi trường đang đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai. Bộ này cũng vừa đăng tải Hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ để lấy ý kiến rộng rãi.

Luật Đất đai năm 2013 được Quốc hội thông qua ngày 29/11/2013 tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2014. Trong hơn 3 năm tổ chức thi hành Luật đất đai 2013, công tác quản lý đất đai đã đạt được những hiệu quả nhất định.

Trong tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng chỉ ra nhiều những bất cập tồn tại trong quá trình thực tiễn triển khai thi hành Luật Đất đai 2013 gồm: nguồn lực về đất đai vẫn chưa thực sự được khai thác và phát huy đầy đủ và bền vững để trở thành nguồn nội lực quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; việc sử dụng đất ở nhiều nơi còn lãng phí, hiệu quả thấp; tình trạng tham nhũng, trục lợi và thất thoát nguồn thu ngân sách liên quan đến đất đai vẫn còn diễn ra.

Khó khăn trong tiếp cận đất đai vẫn là một trong những rào cản để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp.

Quá trình tích tụ, tập trung đất nông nghiệp diễn ra còn chậm, chưa theo kịp nhu cầu tái cơ cấu ngành nông nghiệp nói chung, cho phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn nói riêng; đất đai manh mún đang là yếu tố cản trở người dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào nông nghiệp.

Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm chính sách, pháp luật về đất đai diễn ra khá phổ biến. Nhiều địa phương, đơn vị do lãnh đạo thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý đã để xảy ra tình trạng lấn chiếm đất đai, sử dụng đất không đúng mục đích, tự ý chuyển mục đích sử dụng, không đăng ký biến động với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, không thực hiện nghiêm các nghĩa vụ tài chính theo quy định. Khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai vẫn chiếm tỷ trọng lớn (70%), là nguy cơ gây ra những bất ổn trong xã hội.

Theo Bộ Tài nguyên Môi trường, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những tồn tại, bất cập trên như hệ thống pháp luật còn mâu thuẫn, chồng chéo, không đồng bộ và thống nhất, dẫn tới không rõ trách nhiệm quản lý, gây khó khăn cho tổ chức thực hiện; có một số nội dung quy định biểu hiện chưa phù hợp với thực tiễn triển khai; Việc tổ chức thi hành pháp luật còn hạn chế, mặc dù pháp luật đã có quy định nhưng không được tổ chức thực hiện hoặc thực hiện chưa đúng, chưa đầy đủ; Bộ máy tổ chức làm công tác quản lý nhà nước nhiều nơi chưa tương xứng với yêu cầu tổ chức triển khai thi hành pháp luật trên thực tế.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, sẽ tập trung sửa đổi, bổ sung những quy định đã làm phát sinh tồn tại, bất cập trong quá trình thực hiện; nhất là các quy định liên quan đến cơ chế chuyển dịch đất đai như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất...

Theo đó, Bộ Tài nguyên Môi trường đề xuất, sửa đổi Luật đất đai như sau:

- Sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Luật Đất đai theo hướng giao Chính phủ quy định các loại đất tôn giáo, đất tín ngưỡng, đất nông nghiệp khác, đất phi nông nghiệp khác.

- Sửa đổi, bổ sung Điều 5 Luật đất đai theo hướng bổ sung người sử dụng đất là cá nhân nước ngoài thuộc trường hợp được sở hữu nhà ở tại Việt Nam và chứng nhận quyền sở hữu nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở.

- Sửa đổi, bổ sung Điều 57 quy định về chuyển mục đích sử dụng đất để một mặt quản lý chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất có rừng; một mặt thuận lợi cho việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất linh hoạt giữa các loại đất trong nội bộ nhóm đất nông nghiệp để phù hợp với cơ chế thị trường.

- Sửa đổi, bổ sung điều 191 của Luật đất đai theo hướng cho phép hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp; tổ chức kinh tế được quyền nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa nhưng với điều kiện là phải sử dụng đúng mục đích...

Dự kiến, hồ sơ đề nghị xây dựng Dự án Luật dự kiến trình Chính phủ trong tháng 12/2017 để Chính phủ cho ý kiến và trên cơ sở đó hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật.