Vì sao 1400 bị hại xin giảm nhẹ cho cha con ông Đỗ Anh Dũng?

Sáng 19/3, dự kiến, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Đỗ Anh Dũng (SN 1961), Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Hoàng Minh và con trai là bị cáo Đỗ Hoàng Việt (SN 1994, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Cùng bị xét xử tội danh trên còn có 13 bị cáo khác.

Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 20 ngày do Thẩm phán Nguyễn Xuân Văn làm chủ tọa phiên tòa. Luật sư Giang Hồng Thanh, Văn phòng luật sư Giang Thanh bào chữa cho bị cáo Đỗ Anh Dũng. Luật sư Nguyễn Văn Tú, Công ty Luật Fansi bào chữa cho bị cáo Đỗ Hoàng Việt.

Đáng chú ý, TAND TP Hà Nội thông báo sẽ triệu tập 6.630 bị hại đến phiên tòa ngày 19/3. Trước phiên tòa, đã có 1.420 người đã có đơn xin giảm nhẹ cho cha con ông Đỗ Anh Dũng. Toàn bộ đơn cùng tài liệu liên quan đã được nộp hội đồng xét xử.

Trong đơn, các bị hại là "hầu hết không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp" đã đề nghị Tòa án, Viện Kiểm sát xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho các bị cáo, với lý do toàn bộ các bị cáo đều đã hợp tác tích cực với cơ quan điều tra, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, thừa nhận hành vi sai phạm, có nhân thân tốt.

Đối với hai bị cáo Đỗ Anh Dũng - Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng Giám đốc Công ty Tân Hoàng Minh, Đỗ Hoàng Việt (con trai bị cáo Dũng) - Phó Tổng Giám đốc Công ty Tân Hoàng Minh, các bị hại đề nghị các cơ quan tố tụng xem xét, áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt vì trong thời gian ngắn họ đã nỗ lực khắc phục hoàn toàn 100% số tiền của người mua trái phiếu (hơn 8.600 tỉ đồng) vào Kho bạc Nhà nước.

Các bị hại cho rằng, hành vi khắc phục hậu quả của bị cáo Đỗ Anh Dũng và Đỗ Hoàng Việt không những thể hiện sự ăn năn, hối cải của bị cáo, mà còn giúp cho họ giải tỏa được tâm lý lo lắng, tạo niềm tin cho xã hội đối với các cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Theo cáo trạng, quá trình điều tra đến nay, ông Đỗ Anh Dũng đã nộp lại và Cơ quan điều tra Bộ Công an thu hồi tổng cộng hơn 8.600 tỷ đồng, khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án. Ông Đỗ Anh Dũng cũng được ghi nhận các tình tiết giảm nhẹ là quá trình điều hành hoạt động của Tập đoàn Tân Hoàng Minh có nhiều thành tích, cống hiến cho xã hội, tham gia nhiều hoạt động từ thiện xã hội, được tặng nhiều bằng khen…

Nhận định về việc một số bị hại đề nghị xem xét, áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt đối với cha con ông Đỗ Anh Dũng vì đã nỗ lực khắc phục hoàn toàn số tiền hơn 8.600 tỷ đồng, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, việc các bị cáo tự nguyện bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả, thành khẩn khai báo ăn năn hối cải và được các bị hại có đơn xin giảm nhẹ là tình tiết quan trọng để xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt đối với các bị cáo.

Theo luật sư Cường, trong vụ án, các bị cáo bị khởi tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cơ quan tiến hành tố tụng thu thập các chứng cứ để chứng minh thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản làm căn cứ buộc tội. Những chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội sẽ được tòa án kiểm tra đánh giá và sử dụng làm căn cứ giải quyết vụ án trong quá trình tranh tụng tại phiên tòa tới đây.

Pháp luật quy định lời nhận tội không phải là căn cứ duy nhất để kết tội, lời nhận tội của bị can, bị cáo chỉ có thể là căn cứ buộc tội nếu lời nhận tội này phù hợp với các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, những chứng cứ được thẩm tra đánh giá công khai tại phiên tòa.

Quá trình điều tra vụ án, cơ quan tiến hành tố tụng đánh giá các bị cáo thành khẩn khai báo, thừa nhận hành vi phạm tội của mình. Bởi vậy, nếu những lời nhận tội phù hợp với các tài liệu chứng cứ mà cơ quan điều tra đã thu thập được chứng minh các bị cáo đã có hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của những người bị hại, về mặt tội danh thì có lẽ sẽ không xảy ra tranh cãi tại phiên tòa. Tuy nhiên, căn cứ để quyết định hình phạt thế nào cho phù hợp đối với từng bị cáo là vấn đề quan trọng sẽ làm rõ tại phiên tòa tới đây.

Bộ luật Hình sự quy định trong trường hợp có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong đó có ít nhất 2 tình tiết quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự, tòa án có thể xét xử bị cáo ở khung hình phạt thấp hơn khung hình phạt mà Viện Kiểm sát đã đề nghị truy tố theo Điều 54 về quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng.

Theo đó, trong trường hợp có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, các bị cáo trong vụ án này cũng có thể được xét xử ở dưới khung hình phạt, các bị cáo với vai trò chủ mưu cầm đầu, thực hành tích cực cũng có thể được xem xét ở mức thấp của khung hình phạt bị truy tố (trong khoản 4, Điều 174 Bộ luật Hình sự), còn những bị cáo có vai trò thứ yếu giúp sức, không hưởng lợi hoặc hưởng lợi không lớn, có thể được xét xử ở dưới khung hình phạt.

Căn cứ quyết định hình sự phạt đối với người phạm tội sẽ căn cứ vào quy định của Bộ luật Hình sự về loại hình phạt, mức hình phạt trong các khung, khoản, về chuyển khung hình phạt (nếu có) đồng thời căn cứ vào tính chất mức độ hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Cụ thể điều 50 của Bộ luật Hình sự quy định: "Khi quyết định hình phạt, Tòa án căn cứ vào quy định của Bộ luật này, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự.".

Ngoài ra, khoản 2, Điều 51 bộ luật hình sự cũng quy định: "Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án." Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.

Bởi vậy, trong trường hợp người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự nguyện bồi thường sửa chữa hoặc khắc phục hậu quả. đó là những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đáng kể. Trường hợp người bị hại có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo, đó là tình tiết giảm nhẹ có thể xem xét theo khoản 2, điều 51 Bộ luật Hình sự, tình tiết này "không đáng kể" bằng các tình tiết theo khoản 1, điều 51.

Tuy nhiên, đối với việc đề nghị áp dụng chính sách "khoan hồng đặc biệt", có thể sẽ không được xem xét chấp nhận.