Tuyển công chức: Muốn thi thật, thủ trưởng phải có tài

Trong công tác tổ chức cán bộ, công tác con người là quan trọng nhất. Các nghị quyết đã chỉ ra đó là nguyên nhân của mọi nguyên nhân. Công tác này gồm các khâu đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, tuyển dụng. Khi làm tốt tất cả các khâu đó, chúng ta sẽ có được đội ngũ cán bộ đáp ứng được yêu cầu cuộc sống.

Tuy nhiên, trên thực tế thì công tác tuyển dụng hiện nay vẫn còn bộc lộ nhiều vấn đề mà dư luận và báo chí cũng đã chỉ ra. Đó là việc tổ chức thi tuyển chưa thật sự công khai, minh bạch, chưa chọn đúng người có tài đức; vẫn còn có sự nể nang trong tuyển dụng. Thậm chí ở đâu đó có chuyện tuyển dụng con cán bộ chứ không phải tuyển người vào làm cán bộ.

- Trường hợp này tôi có biết qua báo chí, tôi không nắm rõ nên không thể đưa ra bình luận. Nhưng dư luận về việc tuyển dụng như thế là có đấy, dù có thể nó chỉ chiếm một phần rất nhỏ.

- Để xem nhận định ấy có chính xác không thì tôi cần phải có số liệu, phải đi thẩm định. Nhưng đúng là dư luận thì có. Tuy nhiên, tôi biết có những đồng chí thủ trưởng nghiêm túc lắm. Bản thân họ không xuất phát từ lợi lộc gì để can thiệp vào chuyện thi cử đâu mà làm rất công khai, minh bạch, nghiêm minh.

- Cái đó chắc chắn có. Nhưng tôi tin là vẫn còn rất nhiều thủ trưởng gương mẫu, vừa có tâm vừa có tầm.

- Thực ra, tâm lý này không phải là hiếm. Thậm chí bây giờ, nhiều gia đình khi định hướng cho con cái chuyện học hành đã lo đến đầu ra rồi, xem rằng họ có người thân quen nào làm ở đâu, lĩnh vực nào để hướng con cái học ngành đó. Dù nó không đúng quy luật phát triển nhưng cũng thể hiện một phần thực trạng xã hội hiện nay, khi việc thi tuyển công chức ở đâu đó vẫn chỉ mang tính hình thức nên buộc người ta phải biết lo xa.

- Hiến pháp ghi mọi người có quyền bình đẳng, nghĩa là dù có là con nông dân hay con cán bộ cấp cao thì cũng thế. Thực tế, rất nhiều em đỗ thủ khoa các trường đại học, cao đẳng là con em nông dân và nhận được những chế độ đãi ngộ như học bổng, được đi du học... Tôi cho rằng, nếu thi tuyển công chức cũng làm như thế thì tốt quá. Chúng ta cần phải tạo điều kiện để những người yếu thế trong xã hội (không có người quen làm trong bộ máy nhà nước) mà có năng lực sẽ được ưu tiên vào làm trong cơ quan nhà nước.

- Không hẳn vậy đâu. Nếu việc đánh giá hiệu quả của từng đơn vị được làm tốt thì ông thủ trưởng (người đứng đầu cơ quan, đơn vị) sẽ buộc phải tuyển người tài, khi đó không có chuyện chọn người ấm ớ đâu. Hiện nay, chúng ta đã quy định chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, có báo cáo đánh giá, tổng kết, vậy nhưng vì chưa làm tốt công tác kiểm tra, giám sát nên những quy định đó vẫn chưa thực sự được thực thi và mang lại hiệu quả như mong đợi.

- Trước hết, tôi cho đó là điều nên mừng vì trong số hàng nghìn thí sinh ấy, chúng ta sẽ có nhiều cơ hội để chọn ra những thí sinh ưu tú. Nhưng vấn đề là vì sao người ta đổ xô đi thi công chức như thế? Một phần vì hiện nay vấn đề việc làm rất khó khăn do tình hình kinh tế vẫn chưa khởi sắc nhiều, nhưng một phần khác là vì nếu đỗ vào công chức rồi, người ta cứ ung dung yên vị, chẳng lo bị đào thải, cứ đến hẹn thì được tăng lương, thăng chức.

Muốn vậy, phải quy định rõ trách nhiệm đối với từng cá nhân, bộ phận trong các cơ quan nhà nước, để khi họ trúng tuyển thì họ phải biết lo lắng, cố gắng thực hiện công việc, nếu không sẽ bị sa thải. Tức là phải làm người ta thay đổi tâm lý, tư tưởng rằng "có dám thi công chức không?". Vì thi vào sẽ có rất nhiều điều kiện ràng buộc.

Nhưng tôi cho rằng, muốn công tác thi tuyển công chức hiệu quả, tránh hình thức thì phải chọn được những thủ trưởng có thực tài, biết vì nhân dân phục vụ. Đó mới là nguyên nhân quan trọng nhất.

- Muốn vậy chỉ còn cách phải dân chủ, công khai, minh bạch chuyện tuyển dụng, cất nhắc, bổ nhiệm thôi. Khi đã có thủ trưởng thực tài, có tâm thì phải làm tốt việc kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ công chức; phải để cộng đồng cùng giám sát. Kết quả kiểm tra, giám sát cần phải được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng.

"Trước đây, khi tôi làm ở Viện Kỹ thuật nhiệt đới thì cũng có chính sách ưu tiên cho con em cán bộ nhưng phải tuân thủ theo các quy định trong thi tuyển, khi mà điểm xấp xỉ nhau chứ không có chuyện vì là con em trong ngành nên bất chấp quy định để tuyển đâu. Chúng tôi là viện nghiên cứu nên phải chọn người có đủ năng lực để đáp ứng công việc".