Thu hồi văn bản về 12 thuốc cổ truyền hỗ trợ điều trị COVID-19

Ngày 26/7, Bộ Y tế vừa ra văn bản số 5967/BYT - YDCT để thu hồi công văn 5944/BYT-YDCT về việc tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 bằng thuốc cổ truyền và sản phẩm từ dược liệu.

Trong công văn thu hồi do Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn ký nêu rõ, do một số nội dung trong công văn 5944 chưa phù hợp.

Trước đó, ngay khi được ban hành, công văn 5944 của Bộ Y tế đã vấp phải sự phản ứng của dư luận, nhiều ý kiến cho rằng, văn bản thiếu tính khoa học, “thiên vị” một số doanh nghiệp.

Theo văn bản hướng dẫn sử dụng thuốc cổ truyền và sản phẩm từ dược liệu được ban hành kèm theo công văn 5944, có nội dung liệt kê danh sách 12 loại thuốc cổ truyền, sản phẩm phòng, hỗ trợ điều trị COVID-19 như viên nang Kovir (Công ty Cổ phần Sao Thái Dương), Hoạt huyết Nhất Nhất (Công ty TNHH Dược phẩm Nhất Nhất), Imboot...

Hướng dẫn cũng đưa ra một số danh mục sản phẩm khác như: Sản phẩm sát khuẩn; thuốc xịt họng; các sản phẩm hỗ trợ nâng cao sức khỏe. Trong đó có hướng dẫn cụ thể về cách sử dụng, thành phần, công dụng… của các sản phẩm này.

Tại công văn ban hành ngày 24/7, Bộ Y tế đề nghị, các đơn vị căn cứ vào thuốc cổ truyền, các sản phẩm chế biến, bào chế từ dược liệu ban hành kèm công văn này để tham khảo lựa chọn mua sắm, đấu thầu, tiếp nhận từ các tổ chức, cá nhân ủng hộ cho các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Từ đó hỗ trợ cho các người bệnh nhiễm virus SARS-CoV-2, đội ngũ y, bác sĩ tuyến đầu và đối tượng cách ly (F1) phù hợp với tình hình dịch bệnh tại địa phương.

Đáng chú ý, trong danh mục 26 sản phẩm có cả những sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Chỉ 5 ngày trước khi có công văn 5944, một sản phẩm bảo vệ sức khỏe trong danh mục này đã tăng giá trên các trang thương mại điện tử lên 1 triệu đồng/hộp, trong khi giá trước đây là 100.000 - 250.000 đồng/hộp.

Trong khi đó, văn bản đính kèm nội dung: “Hướng dẫn sử dụng thuốc cổ truyền và các sản phẩm từ dược liệu trong phòng và hỗ trợ điều trị COVID-19” ghi chi tiết 12 loại thuốc (trong đó có Hoạt huyết Nhất Nhất), bên dưới có ghi tên Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nhưng chữ ký để trống.

Ngay sau khi công văn 5944 được ban hành khiến nhiều người phản ứng, chiều 25/7, giải thích với báo giới, PGS.TS Nguyễn Thế Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý y, dược cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết, 12 sản phẩm nêu trên không phải là danh mục thuốc, sản phẩm chỉ định cho dự phòng, điều trị, mà đó chỉ là danh mục các sản phẩm do các đơn vị tài trợ, ủng hộ cho phòng dịch.

"Các đơn vị sản xuất các sản phẩm trên đây đã và đang đồng hành, ủng hộ ngành Y tế và một số tỉnh, thành phố: Bắc Giang, Bắc Ninh, thành phố Hồ Chí Minh... để sử dụng hỗ trợ điều trị bệnh nhân COVID-19 không triệu chứng, mức độ nhẹ và vừa, cho các thầy thuốc tuyến đầu chống dịch và các F1 đang cách ly" - PGS.TS Nguyễn Thế Thịnh nói.

Theo ông Thịnh, căn cứ danh mục, tùy theo thực tiễn các bệnh viện, cơ sở y tế khi được tài trợ để phát cho bệnh nhân. Các sản phẩm cũng cần được đánh giá về hiệu quả khi sử dụng. Đối với nhóm thuốc phòng và hỗ trợ điều trị có thể đồng thời sử dụng 2-3 loại, kết hợp uống thuốc dạng sắc trên cơ sở các bài thuốc được đề cập trong hướng dẫn kèm Công văn 5944/BYT-YDCT. Điều đó có nghĩa là không phải bệnh nhân COVID-19 nào cũng giống nhau, mà từng bệnh nhân, tùy từng tình trạng, mức độ bệnh bác sĩ sẽ có chỉ định dùng thuốc phù hợp.

Nói về sản phẩm thuốc hoạt huyết (phòng và điều trị thiểu năng tuần hoàn não, mất thăng bằng, đau mỏi vai gáy, tê bì chân tay...) được đưa vào danh mục 12 thuốc nêu trên, trong khi COVID-19 là bệnh do SARS-CoV-2, lây qua đường hô hấp, ông Thịnh giải thích: "Sản phẩm hoạt huyết không phải là thuốc điều trị COVID-19 mà là sản phẩm trong danh sách đơn vị tài trợ, nên chúng tôi hướng dẫn sử dụng".

Tương tự, sản phẩm Kovir (hướng dẫn phòng và điều trị các bệnh lý do virus lây lan qua đường hô hấp, tăng cường miễn dịch, điều hòa miễn dịch các bệnh lý do virus), ông Thịnh cho rằng, tất cả các sản phẩm đều đang trong giai đoạn nghiên cứu. "Hiện Bộ Y tế không công bố sản phẩm có tác dụng dự phòng, điều trị ca nhiễm SARS-CoV-2".

"Thuốc khi sử dụng phải theo hướng dẫn của bác sĩ, vì thuốc bao giờ cũng có 2 mặt: lợi và hại. 12 thuốc, sản phẩm y học cổ truyền ban hành cùng công văn nêu trên không phải là danh mục sản phẩm cho đấu thầu thuốc dự phòng, điều trị COVID-19. Người dân cần hiểu đúng, không nên đổ xô đi mua"- ông Thịnh nói.

Tuy nhiên, giải thích trên không được dư luận đồng tình. Bởi trong danh mục kèm hướng dẫn được ghi rõ là “Phòng, hỗ trợ điều trị COVID-19” khi dư luận lên tiếng phản ứng lại nói rằng: “sản phẩm tài trợ nên đưa vào danh mục”.

Mới đây, sau khi Bộ Y tế thu hồi công văn 5944, trao đổi với báo chí, PGS.TS Nguyễn Thế Thịnh nói rằng: “Sau khi tiếp nhận các thông tin phản ánh và sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Y tế liên quan đến công văn 5944/BYT-YHTC, chúng tôi đã rà soát lại nội dung. Với vai trò là cơ quan tham mưu, Cục Quản lý Y Dược cổ truyền nhận thấy đây là sơ suất trong quá trình soạn thảo, tham mưu trình lãnh đạo Bộ ban hành, dẫn đến một số nội dung chưa phù hợp, chưa đầy đủ, chưa rõ ràng. Cục đã phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát, báo cáo, đề xuất lãnh đạo Bộ thực hiện thủ tục thu hồi công văn theo đúng quy định”.