Thấy gì về trách nhiệm cán bộ vụ cháy chung cư mini, 56 người chết?

Theo dõi diễn biến ngày đầu phiên xét xử, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp nhận xét, qua một số nội dung thẩm vấn tại phiên tòa, cho thấy, các bị cáo thuộc nhóm cựu cán bộ quản lý đã thừa nhận hành vi phạm tội, thừa nhận những yếu kém, khuyết điểm của bản thân.

Qua đó, cho thấy sự tắc trách trong công tác quản lý. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến vụ cháy đặc nghiêm trọng khiến 56 người chết, 44 người bị thương.

Từ kết quả điều tra, truy tố cũng như diễn biến tại phiên tòa cho thấy, công trình của ông Nghiêm Quang Minh vi phạm ngay từ lúc đào móng, cho đến khi hoàn thiện và đưa vào sử dụng.

Công trình được cấp phép xây dựng vào năm 2015 trên diện tích 167 m2 nhưng đã xây tới 240 m2; giấy phép cho xây 6 tầng, 33 phòng nhưng đã xây thành 9 tầng, 45 phòng - vượt 3 tầng và 12 phòng. Cho thấy, công trình xây dựng sai phép nghiêm trọng, vừa vượt quá diện tích đất được phép xây dựng, vừa vượt tầng và không đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy.

Khi đó, nếu chính quyền địa phương kiên quyết xử lý, buộc tháo dỡ phần công trình vi phạm trật tự xây dựng hoặc đình chỉ thi công, áp dụng các biện pháp hành chính một cách triệt để, công trình sai phạm này không thể đưa vào sử dụng, hậu quả đã không xảy ra.

Tuy nhiên, các bị cáo và những người có chức vụ quyền hạn đã xử lý qua loa, gọi là cho có, có xử phạt rồi cho tồn tại…Đây là tình trạng xảy ra khá phổ biến trong thời gian qua. Các công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng khá nhiều, rất nhiều hồ sơ, biên bản vi phạm, quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn ngang nhiên tồn tại và đưa vào sử dụng. Thực trạng yếu kém về quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội và một số địa phương đã tiềm ẩn nguy cơ cao về hỏa hoạn.

Do vấn đề tồn tại lịch sử nên để xử lý các công trình nhà ở nhiều tầng trong đô thị, gọi là chung cư mini là điều khá nan giải trong thời gian qua. 

Năm 2023, Hà Nội đã tổng kiểm tra, rà soát gần 70.000 công trình, ghi nhận 2.600 nhà chung cư, 385 nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ (chung cư mini), hơn 30.000 cơ sở kinh doanh dịch vụ nhà thuê trọ và trên 36.000 nhà ở kết hợp kinh doanh sản xuất có nguy cơ cháy nổ cao.

Vụ cháy làm 56 người tử vong ở Thanh Xuân Hà Nội là vụ cháy hủy diệt, vô cùng tàn khốc, hậu quả của nó sẽ rất lâu dài mà không biết bao giờ mới có thể khắc phục được.

Tuy nhiên, với tình trạng đông đúc, chật hẹp và nhu cầu nhà ở chưa được đáp ứng đầy đủ như hiện nay thì những vụ cháy chết người có thể xảy ra bất kỳ khi nào…Bởi vậy, việc xem xét xử lý đối với các tổ chức cá nhân vi phạm về phòng cháy chữa cháy, thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý là rất cần thiết. Tuy nhiên, cần đề cao yếu tố phòng cháy hơn là chữa cháy, có những giải pháp để đảm bảo an toàn cho người dân hơn là truy trách nhiệm sau khi sự việc đã xảy ra.

Các bị cáo cơ bản cũng thừa nhận trách nhiệm trong công tác quản lý, tuy nhiên thái độ khai báo chưa thực sự thành khẩn, chưa nhận hết trách nhiệm của bản thân. Đặc biệt là cán bộ phụ trách xây dựng mà lại cho rằng mình không có kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực này là không chấp nhận được. Khi được đề bạt, bổ nhiệm, giao nhiệm vụ về một lĩnh vực quản lý mà mình không có năng lực, không có khả năng đảm đương thì hoàn toàn có quyền báo cáo với lãnh đạo cấp trên để bố trí người khác.

Khi đã nhận trách nhiệm rồi, không ý kiến gì thì phải chịu mọi trách nhiệm trong lĩnh vực mình được giao quản lý. Nếu lãnh đạo không có chuyên môn sâu, nhưng biết sử dụng người có chuyên môn, sát sao với công việc, không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn kiến thức để đáp ứng yêu cầu công việc, sai sót sẽ ít xảy ra hơn.