Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định của pháp luật trong thực hiện 6 dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) thuộc lĩnh vực giao thông, môi trường tại TP HCM.
Theo đó, có 6 dự án BOT và BT bị thanh tra như sau: Dự án xây dựng cầu Phú Mỹ; dự án đường kết nối cầu Phú Mỹ; dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A đoạn An Sương - An Lạc; dự án xa lộ Hà Nội; dự án cầu Bình Triệu 2 và dự án xây dựng đường nối từ đường Nguyễn Duy Trinh vào khu công nghiệp Phú Hữu.
 |
|
Dự án cầu Phú Mỹ. Ảnh: Zing.
|
Thanh tra Chính phủ cho biết, UBND TP HCM, Sở Kế hoạch và đầu tư, Sở Giao thông Vận tải TP HCM đã có nhiều sai sót trong công tác thẩm định, phê duyệt dự án khả thi, nội dung dự án thiếu sự cần thiết phải đầu tư, phương án so sánh (như
dự án xây dựng cầu Phú Mỹ và dự án đường nối); không lập hồ sơ và báo cáo thẩm định dự án điều chỉnh tại dự án cầu Phú Mỹ;
Tại dự án mở rộng xã lộ Hà Nội đã để nhà đầu tư phê duyệt dự án vượt thẩm quyền; phê duyệt chưa đầy đủ, thiếu tính chính xác, tăng sai tổng mức đầu tư tại hàng loạt dự án như dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A đoạn An Sương - An Lạc; dự án xa lộ Hà Nội; dự án cầu Bình Triệu 2 và dự án xây dựng đường nối từ đường Nguyễn Duy Trinh vào khu công nghiệp Phú Hữu…
Trong quá trình chuẩn bị đầu tư các dự án BOT và BT nêu trên, UBND TP HCM đã không xây dựng danh mục dự án, không thực hiện việc công bố danh mục, hoặc thực hiện công bố chậm.
Mặt khác, việc lựa chọn nhà đầu tư các dự án chủ yếu thực hiện theo hình thức chỉ định thầu không đúng quy định pháp luật. Hơn nữa, đa số các dự án nêu trên đều chậm tiến độ, từ đó dẫn đến giảm doanh thu, tăng chi phí, lãng phí vốn đầu tư vì nhiều lý do như năng lực nhà thầu hạn chế, chậm giải phóng mặt bằng.
UBND TP HCM còn tổ chức lập dự án khả thi hoặc chỉ đạo nhà đầu tư lập dự án đầu tư, tổ chức thẩm định, phê duyệt dự án khả thi, triển khai thực hiện hoặc để cho các đơn vị thực hiện chưa đầy đủ, chậm trễ, sai quy định dẫn đến việc đánh giá dự án chưa đảm bảo tính chính xác, khách quan.
Trách nhiệm thuộc về Sở Giao thông vận tải, Sở Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan liên quan. Riêng đối với việc thẩm định và phê duyệt Dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn An Sương - An Lạc giai đoạn 2000-2010 thuộc về Bộ Giao thông vận tải và các cơ quan chuyên môn của Bộ.
Bên cạnh đó, các Hợp đồng được ký kết với các nhà đầu tư chưa đủ trình tự thủ tục, điều khoản mâu thuẫn, sai quy định, tổng vốn đầu tư tăng sai,... dẫn đến khai thác phí hoàn vốn không đúng quy định.
Theo Thanh tra Chính phủ, hầu hết các dự án trên đều chậm tiến độ không được triển khai theo đúng kế hoạch công tác giải phóng mặt bằng; năng lực của chủ đầu tư còn yếu, thiếu thanh toán cho nhà thầu (Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A, đoạn An Sương - An Lạc); thẩm định phê duyệt thiết kế kỹ thuật, bảo lãnh vay vốn nước ngoài bị chậm (Dự án xây dựng cầu Phú Mỹ). Việc chậm này dẫn đến giảm doanh thu, tăng chi phí, giảm hiệu quả lãng phí vốn đầu tư.
Trong công tác đấu thầu và lựa chọn nhà thầu đã để xảy ra nhiều sai phạm, một số dự án trong quá trình triển khai thực hiện đã không thực hiện đúng các quy định về lựa chọn nhà thầu, không lập kế hoạch đấu thầu, lập hồ sơ mời thầu, tổ chức đấu thầu, chấm thầu, thẩm định kết quả trúng thầu nhưng cơ quan thẩm quyền không kiểm tra việc đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo quy định. Việc này dẫn đến việc lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo năng lực tài chính và kỹ thuật tốt.
Điển hình như, trong công tác chọn nhà thầu tại DA BOT cầu Phú Mỹ, UBND TP HCM đã ưu tiên chọn CTCP đầu tư xây dựng Phú Mỹ làm nhà đầu tư khi chưa rõ năng lực của nhà đầu tư. Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện dự án xây dựng đường kết nối vào cầu Phú Mỹ theo hình thức BT với tổng mức đầu tư hơn 1.440 tỉ đồng, nhưng UBND TP HCM giao luôn cho CTCP đầu tư xây dựng Phú Mỹ thực hiện dự án mà không tiến hành việc kêu gọi đầu tư và đấu thầu rộng rãi.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, việc không kiến nghị, không xây dựng và công bố kế hoạch dự án hoặc có nhưng chậm và việc chỉ định nhà thầu đã không phát huy được nguồn lực xã hội, làm giảm tính cạnh tranh giữa các nhà đầu tư, khó lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm tốt nhất.
Đặc biệt, công tác nghiệm thu thanh toán, quyết toán như nhà đầu tư đã lập hồ sơ chậm (Dự án xây dựng cầu Phú Mỹ, Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A, đoạn An Sương - An Lạc); không phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư nhưng đã lập hồ sơ đề nghị quyết toán dự án (dự án xây cầu Phú Mỹ); chậm xác định lại thời gian khai thác và hoàn vốn dự án (Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A, đoạn An Sương - An Lạc);
Thu phí vượt phương án tài chính nhưng chưa chuyển trả Thành phố và đưa khoản ứng vốn cho Thành phố vào phương án tài chính chưa đúng thủ tục (Dự án cầu Bình Triệu II); Nghiệm thu không đúng một số chi phí quản lý, chi phí xây lắp, chi phí trùng tu, chi phí thuê nhà (Dự án xây dựng đường kết nối vào cầu Phú Mỹ, Dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội, Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A, đoạn An Sương - An Lạc, Dự án xây dựng đường nối từ đường Nguyễn Duy Trinh vào Khu công nghiệp Phú Hữu).
Trên cơ sở đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành và TP HCM xem xét kiểm điểm, xử lý tránh nhiệm cá nhân, tập thể vi phạm pháp luật liên quan đến các dự án trên và xử lý khoản tiền sai phạm theo kết quả thanh tra là 2.172 tỷ đồng
Thảo Nguyên (TH)