Sai phạm ở “đất vàng” Sabeco, nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng mất những gì?

Nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng liên quan thế nào đến "đất vàng" sabeco?

Ngày 10/7, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã tống đạt các quyết định khởi tố bị can đối với Vũ Huy Hoàng, nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương để điều tra về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", theo Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015. Việc ông Hoàng bị khởi tố có liên quan đến vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí liên quan đến khu "đất vàng" số 2 -4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, TP HCM) xảy ra tại Tổng công ty bia, rượu, nước giải khát Sài Gòn (Sabeco).

Khu đất vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, TP.HCM) có vị trí đắc địa với 4 mặt tiền đường Hai Bà Trưng, Thi Sách, Công trường Mê Linh, Đông Du, tổng diện tích khoảng 6.000 m2. Năm 2008, UBND TP HCM đã giao cho Sabeco mà không tổ chức đấu thầu. Khu đất dự kiến được xây dựng dự án tổ hợp căn hộ, thương mại, văn phòng có tên Sài Gòn Mê Linh Tower, với tổng mức đầu tư hơn 2.423 tỷ đồng.

Để thực hiện dự án, ngày 3/2/2007, HĐQT Sabeco có nghị quyết thống nhất chủ trương thành lập Công ty CP bất động sản Sabeco (Sabeco Land), với vốn điều lệ 480 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến tháng 6/2013, do dự án này vẫn còn nằm trên giấy, Bộ Công thương đã có văn bản chỉ đạo giải thể Sabeco Land.

Đáng chú ý, tháng 6/2014, từ một văn bản của Bộ Công thương đồng ý chủ trương lựa chọn nhà đầu tư mới thay thế nhóm nhà đầu tư cũ, ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch HĐQT đã ký báo cáo ngày 8/7/2014, đề xuất nhóm nhà đầu tư thành lập Công ty cổ phần Sabeco Pearl. Ông Vũ Huy Hoàng, khi đó là Bộ trưởng Bộ Công thương, đã chấp thuận đề xuất nhóm đầu tư nhằm thành lập Sabeco Pearl.

Sau đó, đầu năm 2015, Sabeco tái khởi động dự án thông qua việc thành lập Công ty cổ phần đầu tư Sabeco Pearl với vốn điều lệ khoảng 567 tỷ đồng, gồm các cổ đông: Sabeco, Công ty cổ phẩn Attland, Công ty cổ phần đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An và Công ty cổ phần đầu tư Mê Linh. Ngày 11/2/2015, hợp đồng hợp tác đầu tư giữa Sabeco và nhóm các nhà đầu tư được ký kết, trong khi đó, ngày 30/6/2015 thì Sabeco Pearl mới nhận được quyết định cho thuê đất.

Tháng 10/2015, dự án đã xin được điều chỉnh mục tiêu đầu tư thành "đầu tư xây dựng và kinh doanh trung tâm hội nghị, thương mại - dịch vụ, văn phòng, officetel và căn hộ bán", thay vì chỉ là dự án "xây dựng khu phức hợp 6 sao, trung tâm hội nghị - hội thảo và cao ốc văn phòng cho thuê" chứ không có chức năng căn hộ ở, cho thuê theo quyết định ban đầu (năm 2007).

Tháng 6/2016, Sabeco thoái vốn bằng cách bán đấu giá 14.733.342 cổ phần cho chính các cổ đông sáng lập, thu về gần 195 tỷ đồng. Sau đó một năm, ba cổ đông còn lại cũng thoái sạch vốn khỏi Công ty Sabeco Pearl, toàn bộ số cổ phần của công ty này (cũng là chủ đầu tư của dự án) rơi vào tay các cá nhân là ông Ngô Văn An (nắm 98,53% vốn điều lệ), ông Trần Quang Huy (0,49%) và bà Nghiêm Thị Hương (0,98%).

Cơ quan chức năng xác định khu đất số 2 - 4 - 6 Hai Bà Trưng có vị trí đắc địa, song những người có trách nhiệm thuộc UBND TP HCM đã chỉ định cho thuê đất không qua đấu giá gây thiệt hại cho nhà nước.

Trao đổi với PV Kiến Thức, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết, việc nguyên Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng bị khởi tố hình sự về tội phạm về quản lý kinh tế, chức vụ là thêm một nỗi buồn trong công tác cán bộ cũng như sự giảm sút niềm tin của người dân đối với năng lực, phẩm chất cán bộ. Tuy nhiên, trước sự quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong công tác cán bộ, xử lý nghiêm minh các trường hợp sai phạm, việc xử lý một vài, thậm chí một số, một bộ phận cán bộ sai phạm cũng là điều cần thiết để giữ gìn uy tín của đảng và nhà nước.

Trước khi bị khởi tố, ông Hoàng cũng đã bị xem xét kỷ luật, tưởng rằng mọi chuyện dừng lại ở đó, không ngờ sự việc lại ở mức độ nghiêm trọng hơn, đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ông Vũ Huy Hoàng là Bộ trưởng Bộ Công thương giai đoạn 2011 - 2016. Sau khi nghỉ hưu, từ cuối năm 2016 và đầu năm 2017, Ban Bí thư và Chính phủ đã quyết định kỷ luật xóa tư cách Bộ trưởng Bộ Công thương của ông Hoàng do có nhiều sai phạm.

Cụ thể, ông Hoàng được xác định là thiếu gương mẫu, có biểu hiện vụ lợi trong việc tiếp nhận, bổ nhiệm con trai là Vũ Quang Hải làm kiểm soát viên Tổng công ty thuốc lá Việt Nam; điều động ông Vũ Quang Hải tham gia HĐQT Tổng công ty bia, rượu, nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) để bầu làm thành viên HĐQT, Phó tổng giám đốc Sabeco; vi phạm quy định của Ban chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm và quy định của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, vi phạm luật Phòng, chống tham nhũng, gây bức xúc trong xã hội.

Ngoài ra, ông Hoàng còn buông lỏng lãnh đạo, kiểm tra dẫn đến một số đơn vị trực thuộc Bộ Công thương thực hiện không đúng các quy định về tuyển dụng, tiếp nhận, đánh giá, bổ nhiệm, quy hoạch cán bộ theo phân cấp quản lý, để một số cán bộ vi phạm kỷ luật, bị khởi tố. Ban Bí thư xác định, các vi phạm, khuyết điểm của ông Hoàng đã gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín của Ban cán sự đảng, của Bộ Công Thương và cá nhân ông Hoàng.

Đến nay, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Vũ Huy Hoàng về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí theo quy định tại Điều 219 Bộ luật hình sự năm 2015.

Luật sư Cường cho rằng, đây là giai đoạn đầu của quy trình tố tụng hình sự. Cơ quan điều tra sẽ thu thập các tài liệu, chứng cứ để chứng minh bị can là người có chức vụ, quyền hạn, là người được giao quản lý, sử dụng tài sản nhà nước nhưng đã cố ý vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản, gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng trở lên.

"Theo quy định của pháp luật, tội danh này đòi hỏi chủ thể đặc biệt là người có chức vụ quyền hạn, ở đây phải là người được giao quản lý, sử dụng tài sản của nhà nước nhưng đã vì động cơ cá nhân, vì vụ lợi hoặc vì lý do khác mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản của nhà nước, gây thất thoát, lãng phí, thiệt hại đến tay sàn, nguồn thu cho ngân sách" - luật sư Cường nêu ý kiến.

Ở đây, theo thông tin ban đầu, Cơ quan chức năng xác định khu đất số 2 - 4 - 6 Hai Bà Trưng có vị trí đắc địa, song những người có trách nhiệm thuộc UBND TP.HCM đã chỉ định cho thuê đất không qua đấu giá gây thiệt hại cho nhà nước.

Do đó, cơ quan điều tra sẽ làm rõ lô đất này liên quan đến trách nhiệm quản lý của những cá nhân, tổ chức, cơ quan đơn vị nào, việc vi phạm về quản lý xảy ra như thế nào, có sự tham gia của những ai để xác định trách nhiệm pháp lý, vai trò đồng phạm, làm cơ sở để xử lý đối với những người tiếp theo theo quy định của pháp luật.

Nếu trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy có cá nhân, cán bộ, nhân viên khác mà có cùng ý chí thực hiện tội phạm thì cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm. Trong trường hợp phát hiện ra các hành vi vi phạm khác về chức vụ, kinh tế cũng sẽ xem xét, nếu thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm sẽ tiếp tục khởi tố về các tội danh khác và có thể đối với những người khác có liên quan.

"Đối với những vụ án tội phạm về chức vụ, kinh tế, tham nhũng thì thường sẽ có đồng phạm, thường là sẽ phạm tội có tổ chức và thường sẽ liên quan đến yếu tố thu lợi bất chính. Bởi vậy, trong vụ việc này, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ tất cả các tổ chức, cá nhân có liên quan để xác định vai trò, trách nhiệm pháp lý" - luật sư Cường cho hay.

Trong vụ việc này, ngoài việc xem xét yếu tố về chủ thể, về vai trò, nhiệm vụ, chức năng trong việc quản lý tài sản nhà nước, làm rõ hành vi vi phạm pháp luật thì cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ tài sản bị thất thoát, lãng phí là bao nhiêu?

Nếu trường hợp tài sản thất thoát, lãng phí từ 1.000.000.000 đồng trở lên, người vi phạm sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội danh này là từ 10 năm đến 20 năm tù. Với quy định của bộ luật hình sự hiện nay thì nguyên Bộ trưởng Công Thương có thể đối mặt với mức hình phạt cao nhất là 20 năm tù, trong trường hợp tài sản của nhà nước bị thất thoát từ 1.000.000.000 đồng trở lên.

Cụ thể tội danh và hình phạt được quy định tại điều 219 bộ luật hình sự năm 2015 về Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Theo luật sư Cường, trong vụ án này, cơ quan điều tra sẽ xác định giá trị quyền sử dụng đất cho thuê tại thời điểm chỉ định cho thuê là bao nhiêu tiền (căn cứ vào hợp đồng thuê đất), đồng thời sẽ làm rõ giá cả thị trường tại thời điểm đó là bao nhiêu ? Trong trường hợp tổ chức đấu giá theo quy định thì số tiền sẽ được thu về ngân sách nhà nước là bao nhiêu tiền ? Từ đó đến nay việc thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước là bao nhiêu, trên cơ sở đó sẽ xác định tính chất mức độ nghiêm trọng của vụ án, xác định thiệt hại đối với nhà nước và làm cơ sở tính toán trách nhiệm pháp lý đối với những người vi phạm theo quy định pháp luật.

Ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự, bị phạt tù, người vi phạm còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ, bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Ngoài ra, gây thiệt hại đến tài sản của nhà nước phải bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.